«Τι θα γίνει τώρα που έφυγε; Ποιος θα αντιμετωπίσει τα προβλήματα που αφήνει πίσω της η Ανγκελα Μέρκελ;». Αυτό το ερώτημα έθεσε το Politico στους δημοσιογράφους του με στόχο τη σύνταξη της καθιερωμένης ετήσιας λίστας του με τις είκοσι οκτώ πιο σημαντικές και επιδραστικές προσωπικότητες στην Ευρώπη ενόψει της νέας χρονιάς.
Η γερμανίδα ηγέτιδα επέλεξε αποσυρθεί από την πολιτική, έπειτα από δεκαέξι χρόνια κατά τα οποία κρατούσε τα ηνία της μεγαλύτερης οικονομίας της Ευρώπης. Ομως την ώρα που «η απουσία της δημιουργεί ένα κενό ακριβώς στον πυρήνα των πολιτικών ζητημάτων της Ευρώπης, τα πεπραγμένα της Μέρκελ κατέληξαν ποικιλοτρόπως να εκφράζουν την κατάσταση της ευρωπαϊκής πολιτικής», υποστηρίζει ο Τζόσουα Ποζάνερ, κάνοντας λόγο για «ξεπέρασμα, όπως όπως, των κρίσεων δίχως διαρκείς λύσεις», για «σταθερότητα δίχως διευθέτηση».
Αυτό σημαίνει πως η Politico 28 – Class of 2022 σίγουρα δεν είναι μία «τιμητική λίστα, δεν εγείρουμε προπόσεις προς τιμή των περιλαμβανομένων», επισημαίνουν οι συντάκτες της. Πρόκειται, ωστόσο, για μία λίστα ιδιαίτερα «αποκαλυπτική» όσον αφορά το τι μέλλει γενέσθαι στην μετά Μέρκελ εποχή αλλά και ποιοι και ποιες συγκεντρώνουν περισσότερες πιθανότητες να επωφεληθούν ή να ζημιωθούν, καθορίζοντας συγχρόνως τις εξελίξεις, σε αυτό το νέο, εξαιρετικά ρευστό προς το παρόν, πολιτικό τοπίο.
Οπως και τις προηγούμενες χρονιές τα πρόσωπα που απαρτίζουν την λίστα του Politico κατατάσσονται σε τρεις κατηγορίες: στους «Πράττοντες» (Doers) που ασκούν εξουσία, στους «Ιδεαλιστές» (Dreamers) που εκφράζουν μία κάποια ιδέα που καθορίζει τον δημόσιο διάλογο και στους «Αγκιτάτορες» (Disrupters) που είναι σε θέση να αλλάξουν με αναπάντεχους τρόπους τις εξελίξεις.
Εκκρεμότητες
Η σύνθεση της φετινής λίστας αντικατοπτρίζει κυρίως τις προκλήσεις που δεν αντιμετωπίστηκαν κατά την πολυετή θητεία της τέως καγκελαρίου της Γερμανίας, όπως «η νομισματική ένωση, νέες απειλές, σαν την Κίνα, και παλιές, σαν τη Ρωσία, η κλιματική κρίση, το προσφυγικό, οι αρνητικές επιπτώσεις των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, η συνεχιζόμενη μάχη κατά του κορονοϊού», συνοψίζει το Politico.
Ενδεικτικό της ρευστότητας που επικρατεί, πλέον, στην ευρωπαϊκή πολιτική σκηνή είναι το γεγονός πως μόλις τέσσερα πρόσωπα από την περυσινή αντίστοιχη λίστα εμπεριέχονται και στην φετινή, στην οποία αναμενόμενα κυριαρχούν και πάλι μερικοί από τους πιο επιφανείς ευρωπαίους ηγέτες και επικεφαλής κυβερνήσεων.
Ωστόσο περιλαμβάνονται επίσης ένας ντετέκτιβ του Διαδικτύου, μια ειδήμων στις δημόσιες σχέσεις σύζυγος ενός πρωθυπουργού, μία δημοτική σύμβουλος που κατέβηκε στους δρόμους για να αντιμετωπίσει την κλιματική αλλαγή αλλά και μία αστροναύτισσα. Στη λίστα εντάσσονται επίσης αντιφρονούντες οι οποίοι θα μπορούσαν να αναδιαμορφώσουν τις θέσεις των χωρών τους όσον αφορά την Ευρώπη, στην περίπτωση που καταφέρουν ανέλπιστα να επικρατήσουν στις κάλπες.
Η χώρα με τους περισσότερους εκπροσώπους, τέσσερις συνολικά, είναι παραδόξως η Βρετανία, ακολουθούν η Γαλλία και η Γερμανία με τρεις και η Ουγγαρία και η Ιταλία με δύο ενώ από έναν εκπρόσωπο έχουν επίσης η Αυστρία, η Λευκορωσία, το Βέλγιο, η Δανία, η Λιθουανία, η Μολδαβία, η Νιγηρία, η Πολωνία, η Ρουμανία, η Σλοβενία, η Σλοβακία, η Ισπανία αλλά και η Ελλάδα.
Ολοι μαζί είναι συνολικά είκοσι επτά, δεκαέξι άνδρες και έντεκα γυναίκες ενώ στην κορυφή της λίστας βρίσκεται «ο πιο ισχυρός άνθρωπος στην Ευρώπη», δηλαδή εκείνος που έχει τις περισσότερες πιθανότητες να καλύψει, τουλάχιστον εν μέρει, το κενό που άφησε πίσω της η Μέρκελ.
Ο πολιτικός τεχνοκράτης
Ο πιο ισχυρός άνθρωπος στην Ευρώπη μετά την αποχώρηση της Ανγκελα Μέρκελ είναι σύμφωνα με το Politico ο Μάριο Ντράγκι, ο «πολιτικός τεχνοκράτης» που ανέλαβε τα ηνία της πατρίδας του μόλις τον περασμένο Φεβρουάριο αλλά ήδη πολλοί στην Ιταλία εύχονται να συνεχίσει να τα κρατάει. Καθώς δεν συμβαδίζει με κανένα κόμμα, «ο Ντράγκι κυβερνά την Ιταλία ως τεχνοκράτης», προσφέροντας μέρος του προσωπικού του κύρους σε μία χώρα που εδώ και πολλά χρόνια στους κόλπους της ΕΕ διαδραματίζει ρόλο υποδεέστερο σε σχέση με τις δυνατότητές της.
Μετά το Brexit η ΕΕ στερούταν ενός τρίτου φορέα ισχύος ικανού να σταθεί στο ίδιο ύψος με το Παρίσι και το Βερολίνο. Σήμερα, όμως, με τον Μάριο Ντράγκι στο τιμόνι, «η Ιταλία διαθέτει έναν ηγέτη που μπορεί να φέρει τη χώρα στον πυρήνα των ευρωπαϊκών υποθέσεων, καθώς η αποχώρηση της Ανγκελα Μέρκελ του ανοίγει έναν δρόμο για να καταστεί ντε φάκτο ηγέτης της ΕΕ, τουλάχιστον όσον αφορά οικονομικά ζητήματα», εξηγεί το Politico.
Μάλιστα στην περίπτωση που ο ιταλός πρωθυπουργός καταφέρει να συνάψει μια συμφωνία συνεργασίας με τον γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν και τον νέο καγκελάριο της Γερμανίας Ολαφ Σολτς, θα μπορούσε να προκύψει «ένα κεντρώο τρίο που θα μπορούσε να αλλάξει δραματικά τον τρόπο που λειτουργεί η Ευρώπη».
Ωστόσο η νέα αποστολή του ανθρώπου που το 2012 έκανε ό,τι ήταν απαραίτητο για τη διάσωση του ευρώ είναι κάθε άλλο παρά εύκολη. Στο εσωτερικό της πατρίδας του καλείται καταρχάς να διαχειριστεί τα περισσότερα από 191 δισεκατομμύρια ευρώ που πρόκειται να λάβει η Ιταλία ως επιχορηγήσεις και δάνεια από ευρωπαϊκό ταμείο ανάκαμψης με αντάλλαγμα μια σειρά από μεταρρυθμίσεις που οι Βρυξέλλες θεωρούν και ευελπιστούν πως θα θέσει τη χώρα σε τροχιά ανάπτυξης.
Εάν τα καταφέρει ο Ντράγκι θα μπορούσε να μνημονεύεται στο μέλλον ως ο πρωθυπουργός «που βρήκε επιτέλους τη συνταγή για να απαλλάξει τη χώρα από είκοσι και πλέον χρόνια οικονομικού μαρασμού. Εξίσου σημαντικό, θα έχει αποδείξει την αποτελεσματικότητα της απόφασης της ΕΕ για την έκδοση κοινού ομολόγου με στόχο τη συνδρομή των κρατών να ανακάμψουν από την κρίση του κορονοϊού».
«Στρατηγός χωρίς στρατιώτες»
Αρνητικά για τον Μάριο Ντράγκι σε πανευρωπαϊκό επίπεδο λειτουργεί το γεγονός πως, μην ανήκοντας σε κάποιο από τα κόμματα της Ιταλίας, δεν ανήκει και σε καμία από τις ευρωπαϊκές πολιτικές παρατάξεις και αυτό σημαίνει πως είναι λιγότερο ισχυρός από όσο θα μπορούσε να είναι. «Είναι ένας θαυμάσιος στρατηγός, αλλά ένας στρατηγός δίχως στρατιώτες», ανέφερε χαρακτηριστικά ευρωπαίος διπλωμάτης στις Βρυξέλλες.
Περισσότερο, ωστόσο, τον ιταλό πρωθυπουργό στο έργο του δυσκολεύει κυρίως ο χρόνος, καθώς δεν έχει πολύ στη διάθεσή του. Οι επόμενες εθνικές εκλογές στην Ιταλία πρόκειται να διεξαχθούν όχι αργότερα από την 1η Ιουνίου του 2023 και προς το παρόν θεωρείται απίθανο να μετέχει σε αυτές ο Μάριο Ντράγκι, ειδικά χωρίς κάποιο κόμμα να τον στηρίζει.
Εν τω μεταξύ στην Ιταλία τα ακροδεξιά κόμματα που βελτιώνουν τα ποσοστά τους στις δημοσκοπήσεις, απειλούν ήδη να ανατρέψουν την ατζέντα του ενώ η κατάσταση περιπλέκεται περαιτέρω λόγω των φημών περί ανάληψης της προεδρίας της Ιταλίας από τον νυν πρωθυπουργό της. «Αυτή η θέση που αντιστοιχεί σε επταετή θητεία πρέπει να καλυφθεί τον Ιανουάριο. Αυτό σημαίνει πως η ιταλική βουλή ενδέχεται να επιλέξει μεταξύ ενός Ντράγκι που συνεχίσει να κυβερνά τη χώρα για τους επόμενους μερικούς αρκετούς μήνες και ενός Ντράγκι που θα την επιτηρεί από ψηλά για το υπόλοιπο της δεκαετίας», αναφέρει το Potitico.
Μετά τον Μάριο Ντράγκι ακολουθούν οι «doers», όλοι όσοι ασκούν εξουσία, και πρώτος μεταξύ αυτών κατατάσσεται (αναμενόμενα) ο νέος ηγέτης της Γερμανίας. «Ο Ολαφ Σολτς καταλαμβάνει τη θέση με τη μεγαλύτερη ισχύ στην Ευρώπη, διαδεχόμενος την Ανγκελα Μέρκελ στην καγκελαρία. Αυτό θέτει τον άνθρωπο που διετέλεσε υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας την τελευταία τετραετία στο τιμόνι της μεγαλύτερης ευρωπαϊκής οικονομίας. Καλείται, οπότε, και κάποιοι υποστηρίζουν πως υποχρεούται, να αντιμετωπίσει κάποιες σοβαρές αποφάσεις που η προκάτοχός του απέφευγε», υπενθυμίζει το Politico.
Μεταξύ των «Doers» περιλαμβάνονται επίσης ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν, η πρόεδρος της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ, ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν αρμόδιος για το Κλίμα Φρανς Τίμερμανς, ο υπουργός Οικονομικών της Βρετανίας Ρίσι Σουνάκ, η πρώτη ευρωπαία Γενική Εισαγγελέας Λάουρα Κόντρουτα Κόβεσι, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Κουν Λέιναρτς, ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν αρμόδιος για τις Διοργανικές Σχέσεις Μάρος Σέφτσοβιτς και ο πρόεδρος της Αυστρίας Αλεξάντερ Φαν ντερ Μπέλεν.
Οι ιδεαλιστές
Επικεφαλής της λίστας είναι η Αν Ινταλγκό, αυτή η «αστική επαναστάτρια», πως ως δήμαρχος του Παρισιού βάλθηκε να μετατρέψει την πρωτεύουσα της Γαλλίας σε μια πραγματική σύγχρονη, πράσινη και βιώσιμη, μητρόπολη. Το ότι δεν υπάρχει καμία περίπτωση να διακριθεί (στις δημοσκοπήσεις κατατάσσεται έβδομη με ποσοστό 4%) στις επικείμενες προεδρικές εκλογές του ερχόμενου Απριλίου, σίγουρα δεν πρόκειται να την πτοήσει. Μάλιστα, σύμφωνα με το Politico, έχει ήδη την προσοχή της στραμμένη στο απώτερο μέλλον, στη διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων του 2024 στην πόλη που διοικεί.
Στην ομάδα των «Dreamers» ανήκουν οι περισσότερες από τις γυναίκες που περιλαμβάνονται στη λίστα των Είκοσι Οκτώ του Politico, έξι συνολικά. Μαζί με την Αν Ινταλγκό την εξάδα συμπληρώνουν η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, η επικεφαλής Αντιμετώπισης Αστικής Υπερθέρμανσης του Δήμου Αθηναίων Ελένη Μυριβίλη, η πρόεδρος της Μολδαβίας Μάγια Σάντου, η πρώην πρωθυπουργός της Δανίας Χέλε Τόρνινγκ-Σμιτ και η ιταλίδα αστροναύτης Σαμάνθα Κριστοφορέτι που σύντομα πρόκειται να μεταβεί στο Διεθνή Διαστημικό Σταθμό για να αναλάβει τη διοίκησή του.
Η Ελληνίδα της λίστας
Ειδικά για την «πρωτοπόρο» (Trailblazer) όπως την χαρακτηρίζει, Ελληνίδα που φιγουράρει στη λίστα των ανθρώπων με τη μεγαλύτερη επιρροή στην Ευρώπη, το Politico αναφέρει καταρχάς πως «η Ελένη Μυριβήλη προσφέρει στην Ευρώπη μια γεύση από ό,τι πρόκειται να ακολουθήσει. Ως επικεφαλής της υπηρεσίας υπερθέρμανσης στη Αθήνα, έχει αναλάβει την επινόηση τρόπων για τη διάσωση ανθρώπινων ζωών, καθώς η άνοδος της παγκόσμιας θερμοκρασίας προκαλεί μεγαλύτερους, θερμότερους, συχνότερους και πιο θανατηφόρους καύσωνες […] Ως η πρώτη – και μέχρι στιγμής μοναδική – ευρωπαία δημοτική σύμβουλος που έχει αφιερωθεί αποκλειστικά στο συγκεκριμένο ζήτημα, ο διορισμός της τον Ιούλιο σηματοδότησε τη στιγμή που η προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή θεσμοθετήθηκε πολιτικά σε τοπικό επίπεδο […] Η Μυριβήλη υποδεικνύει, επίσης, το πόσο μακριά πρέπει να φτάσει ακόμη η Ευρώπη όσον αφορά τη δημιουργία θεσμών για την αντιμετώπιση των καταστροφικών συνεπειών της κλιματικής αλλαγής. Η δουλειά της δεν είναι απλώς ένα δημιούργημα της δημοτικής αρχής της Αθήνας. Είναι μέρος ενός πρότζεκτ που χρηματοδοτήθηκε από το Adrienne Arsht-Rockefeller Resilience Center του Atlantic Council, μια δεξαμενή σκέψης με έδρα τις Ηνωμένες Πολιτείες, η οποία βρίσκεται επίσης πίσω από τη δημιουργία ενός παρόμοιου πόστου στο Μαϊάμι της Φλόριντα».
Οι ανατρεπτικοί
Τελευταίοι στη λίστα, δίχως να είναι απαραίτητα λιγότεροι επιδραστικοί, κατατάσσονται οι αποκαλούμενοι «disrupters», προσωπικότητες που θα μπορούσαν υπό τις κατάλληλες συνθήκες να αλλάξουν τους κανόνες του παιχνιδιού, όπως ο Ντόναλντ Τουσκ, για παράδειγμα, ο οποίος επέλεξε να εγκαταλείψει τις Βρυξέλλες και να επιστρέψει στην πατρίδα του την Πολωνία, «με αποστολή να σώσει την Ευρωπαϊκή Ενωση».
Οσον αφορά το πώς θα μπορούσε να το καταφέρει αυτό ο πρώην πρωθυπουργός της Πολωνίας και πρώην πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου; Συνδράμοντας την αντιπολίτευση να επικρατήσει στις εκλογές, ούτως ώστε να απαλλαγεί η χώρα από μια αυταρχική κυβέρνηση που βρίσκεται σχεδόν μονίμως σε σύγκρουση με τις Βρυξέλλες, αναφέρει σχετικά το Politico.
Μεταξύ όλων όσοι θα μπορούσαν αναπάντεχα να ταράξουν τα νερά στην Ευρώπη συγκαταλέγονται επίσης η γενική διευθύντρια του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου Νγκόζι Οκόντζο-Ιουεάλα, ο ιδρυτής του ιστοτόπου ερευνητικής δημοσιογραφίας Bellingcat Ελιοτ Χίγκινς, ο νέος γερμανός υπουργός Οικονομικών Κρίστιαν Λίντνερ, ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας Βίκτορ Ορμπαν, η περιφερειάρχης της Μαδρίτης Ισαβέλ Ντίαθ Αγιούσο, ο πρόεδρος της UEFA Αλεξάντερ Σέφεριν, η σύζυγος του βρετανού πρωθυπουργού Κάρι Τζόνσον και ο πρόεδρος / δικτάτορας της Λευκορωσίας Αλεξάντερ Λουκασένκο.