Για να κερδίσει πολιτικό χρόνο, η ελληνική κυβέρνηση απογυμνώθηκε διαπραγματευτικά. Αυτό παρατηρεί, με άρθρο του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο τέως πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, Βαγγέλης Βενιζέλος. Στη συνεδρίαση του Eurogroup της Πέμπτης, σύμφωνα με τον ίδιο, η κυβέρνηση αφενός αποδέχθηκε ένα ατελές σχήμα που δεν μπορεί να υποστηρίξει αποτελεσματικά την έξοδο από τη δημοσιονομική αβεβαιότητα και την επάνοδο στην κανονικότητα και αφετέρου, αναφορικά με τις παρεμβάσεις στο χρέος, προσχώρησε στη γραμμή του 2011-2012.
«Ας δούμε λοιπόν τι έγινε στο Eurogroup», γράφει ο ίδιος παρουσιάζοντας 10 σημεία και ένα συμπέρασμα.
Αποφασίσθηκε η εκταμίευση 8,5 δισ. (σε πρώτη φάση 7,7 εκ των οποίων 6,9 για τις επικείμενες λήξεις και 0,8 για κάλυψη κάποιων ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων του Δημοσίου και για το σχηματισμό ενός μικρού αποθεματικού ασφάλειας). «Αυτό βεβαίως θα έπρεπε και θα μπορούσε να έχει συμβεί πολύ νωρίτερα», τονίζει.
«Το Eurogroup επιβεβαίωσε τη συμφωνία για το “πρόγραμμα μετά το πρόγραμμα”, δηλαδή για το Μνημόνιο 4 και τις βάσεις για το διαρκές Μνημόνιο μέχρι το 2060, αντί να διαμορφωθεί ένας καθαρός χάρτης εξόδου», προσθέτει.
«Οι αναφορές του Εurogroup στην ανάγκη να υποστηριχθεί η επάνοδος σε θετικό ρυθμό ανάπτυξης δεν περιλαμβάνουν αναφορά σε ευρωπαϊκούς πόρους και μηχανισμούς πέραν των ήδη γνωστών», επισημαίνει. Για παράδειγμα, η ίδρυση εθνικής αναπτυξιακής τράπεζας «θα κινείται μέσα στο στενό και καχύποπτο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής εποπτείας», εξηγεί και επαναλαμβάνει την πρότασή του για την ίδρυση θυγατρικής της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων ειδικά για την Ελλάδα.
Οσο για την επί της αρχής συμμετοχή του ΔΝΤ ο κ. Βενιζέλος τονίζει ότι «πρόκειται για μια πολιτική συμφωνία ΔΝΤ – Ευρωζώνης που επιτρέπει στις κυβερνήσεις των κρατών- μελών να λένε στα κοινοβούλια τους ότι μετέχει και το ΔΝΤ, ενώ επιτρέπει στο επιτελείο του ΔΝΤ να λέει προς το διοικητικό συμβούλιο του Ταμείου και τα μη ευρωπαϊκά κράτη – μέλη ότι δεν αναδέχεται νέο ελληνικό ρίσκο γιατί στην πράξη δεν πρόκειται να διαθέσει κεφάλαια».
Το σχήμα που διατυπώθηκε για τη βιωσιμότητα του χρέους επιβεβαιώνει όσα είχαν αποφασισθεί το Μάιο του 2016, όπως παρατηρεί ο κ. Βενιζέλος: «Χωρίς νέο ονομαστικό κούρεμα, όπως έγινε το 2012. Με μέτρα που προβλεπόντουσαν στο δεύτερο πρόγραμμα ή θα δινόντουσαν ήδη από το 2015. Και με μικρές παρεμβάσεις που μπορεί να διαχειριστεί χρηματοοικονομικά ο ΕΜΣ, χωρίς δημοσιονομική επιβάρυνση των κρατών- μελών».
Ανεξάρτητα όμως από οποιαδήποτε ρύθμιση του χρέους, η ελληνική πλευρά «δεσμεύεται σε πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% του ΑΕΠ μέχρι και το 2023 και στη συνέχεια σε πρωτογενή πλεονάσματα “ίσα ή ανώτερα αλλά κοντά στο 2% του ΑΕΠ” ( ας πούμε 2-2,4% ) για όλη την περίοδο 2023-2060!». Και όπως επισημαίνει ο ίδιος, «αυτό γίνεται ανεξάρτητα από το ρυθμό ανάπτυξης και πριν διαμορφωθεί σε απόλυτους αριθμούς το ετήσιο ύψος τόκων για την εξυπηρέτηση του χρέους». Ωστόσο, «το πρωτογενές πλεόνασμα κάθε ετήσιου προϋπολογισμού έχει όμως σημασία σε συνδυασμό με τις δύο αυτές παραμέτρους».
Οσο για την πρόβλεψη ότι τυχόν διαφορές μεταξύ του πιθανολογηθέντος για τη μελέτη βιωσιμότητας του χρέους και του επιτευχθέντος πραγματικά ρυθμού ανάπτυξης θα λαμβάνονται υπόψη ώστε να διορθώνεται η προβολή στο μέλλον της σχέσης «χρέος προς ΑΕΠ», αυτό είναι κάτι «απολύτως αυτονόητο και αναγκαίο», όπως είπε. Γιατί μία θεωρητική εκτίμηση για το ρυθμό ανάπτυξης μέχρι το 2060 κινείται στο όριο της διαίσθησης και προφανώς πρέπει ανά χρονικά διαστήματα να επανελέγχεται με βάση τα πραγματικά δεδομένα. «Αυτή είναι η περιβόητη ρήτρα ανάπτυξης δήθεν γαλλικής έμπνευσης», τονίζει ο ίδιος.
Ο ίδιος παρατηρεί ότι ενώ η ελληνική πλευρά δεσμεύτηκε για πρωτογενή πλεονάσματα 2-2,4% του ΑΕΠ μέχρι το 2060, το Eurogroup οριοθέτησε αλλά δεν οριστικοποίησε τα μεσοπρόθεσμα μέτρα που μπορεί να λάβει με βάση τα δεδομένα που θα υπάρχουν τον Αύγουστο του 2018, στο τέλος δηλαδή του τρέχοντος προγράμματος. «Αυτά αφορούν επιμήκυνση των τοκοχρεολυσίων (επιμήκυνση λήξεων και αναβίωση της περιόδου χάριτος για τους τόκους) του δανείου του EFSF για 0-15 χρόνια. Άρα αυτό θα αφορά μόνο το δεύτερο δάνειο (του 2012) που δόθηκε από τον EFSF, όχι το πρώτο (GLF) και το τρίτο (ΕΜΣ) και η επιμήκυνση μπορεί να έχει αυτό μόνο το χρονικό εύρος που περιλαμβάνει και το ενδεχόμενο να μη δοθεί καμία επιμήκυνση», επισημαίνει ο κ. Βενιζέλος.
Ο πρώην πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ τονίζει ότι στην απόφαση του Eurogroup «δεν περιλαμβάνεται δυστυχώς καμία ρητή αναφορά στους λογιστικά συσσωρευμένους τόκους των ετών 2022-2024 και 2026 που προκύπτουν λόγω της λήξης της δεκαετούς περιόδου χάριτος 2012-2022».
Επίσης, «δεν γίνεται αναφορά στο πλαίσιο που θα υπάρχει μετά τον Αύγουστο του 2018, όταν η Ελλάδα πρέπει να επιδιώξει την αναχρηματοδότηση του χρέους της από τις αγορές με αποδεκτά επιτόκια». Κάτι τέτοιο θα ήταν άκρως παρακινδυνευμένο και απρόσφορο. Δεν πείθει τις αγορές. Η κυβέρνηση έσπευσε να ισχυριστεί ότι θα διαμορφωθεί για το σκοπό αυτό ένα αποθεματικό. Ελπίζω να μη νομίζουν ότι οι εταίροι θα δώσουν προκαταβολικά στην Ελλάδα όλα τα κεφάλαια που θα υπήρχαν διαθέσιμα σε μια προληπτική πιστωτική γραμμή του ΕΜΣ.
Το συμπέρασμα του κ. Βενιζέλου είναι ότι «η ταπεινωτική προσχώρηση της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ στη γραμμή του 2011-2012 ως προς τις παρεμβάσεις στο χρέος έγινε με δραματική καθυστέρηση, τραγική διαπραγματευτική ανικανότητα και μικροκομματικές προτεραιότητες». Και το επείγον είναι «να διαμορφωθούν οι πολιτικές και κοινωνικές προϋποθέσεις που μπορούν να μας πάνε στην “Ελλάδα μετά”».