Οι πιθανές συνέπειες της προεδρίας Τραμπ στην αμερικανική κοινωνία, οικονομία και -ενδεχομένως- σε ολόκληρη την ανθρωπότητα, έχουν ήδη καταγραφεί σε πλήθος αναλύσεων. Ελάχιστα, όμως, έχουν γραφεί για τον αντίκτυπο που θα έχουν οι πολιτικές του στον ίδιο μας τον πλανήτη. Ο σπουδαίος γλωσσολόγος Νόαμ Τσόμσκι και, εννοείται, παγκοσμίου φήμης πολιτικός θεωρητικός, δεν μάσησε τα λόγια του όταν ρωτήθηκε από το truth-out για την εκλογική νίκη του Ντόναλντ Τραμπ.
«Στις 8 Νοεμβρίου, η πιο ισχυρή χώρα στην παγκόσμια ιστορία, η οποία θα θέσει τη σφραγίδα της σε ό,τι θα ακολουθήσει σε όλον τον κόσμο, αποφάσισε. Εξέλεξε να κυβερνήσει το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα, το οποίο έχει γίνει η πιο επικίνδυνη οργάνωση στην ιστορία του κόσμου». Αουτς… Τα λόγια τού Τσόμσκι πονάνε, αλλά δεν είναι η πρώτη φορά που έχει καταφερθεί στον μεγιστάνα με τέτοιον τρόπο. «Ο Ντόναλντ Τραμπ είναι σχεδόν μια προαναγγελία θανάτου για το ανθρώπινο είδος», είχε πει ο αμερικανός φιλόσοφος και ακτιβιστής, πολύ καιρό πριν γίνουν οι εκλογές στην άλλη άκρη του Ατλαντικού.
«Δεν μπορούμε να ξέρουμε ακριβώς, γιατί δεν ξέρουμε τι σκέφτεται στa αλήθεια. Και δεν είμαι σίγουρος ότι ξέρει τι σκέφτεται. Είναι απολύτως ικανός να λέει δύο αντικρουόμενα πράγματα την ίδια στιγμή. Υπάρχουν, ωστόσο, ορισμένα σταθερά στοιχεία στην ιδεολογία του, αν θα μπορούσε βέβαια κάποιος να του παραχωρήσει αυτόν τον όρο», συνέχισε ο Τσόμσκι. «Ενα εξ αυτών είναι: “Δεν υφίσταται κλιματική αλλαγή”. Και προσθέτει: “Ξεχάστε το”. Και αυτό είναι, σχεδόν, μια προαναγγελία θανάτου για το ανθρώπινο είδος, όχι βέβαια αύριο, αλλά οι αποφάσεις που θα πάρουμε τώρα πρόκειται να επηρεάσουν τα πράγματα σε μερικές δεκαετίες και για μερικές γενιές θα είναι καταστροφικές».
Πράγματι, ο Τραμπ νίκησε -εν μέρει- χάρη στη στάση του στο θέμα του περιβάλλοντος και ειδικά στο τεράστιο ζήτημα που λέγεται «άνθρακας». Προτού ο ίδιος «πάρει» την Πενσιλβάνια και το προβάδισμα, η Χίλαρι Κλίντον είχε μεγάλες πιθανότητες νίκης. Η Καλιφόρνια θα της έδινε 55 εκλέκτορες και η Πενσιλβάνια θα μπορούσε να της δώσει άλλους 20, ξεπερνώντας κατά πολύ τον αριθμό των 270 εκλεκτόρων που χρειαζόταν για να «κλειδώσει» την προεδρία. Η συγκεκριμένη πολιτεία θεωρείται «swing state», επειδή ακριβώς αντιπροσωπεύει δύο κόσμους. Στο αστικό της κέντρο, τη Φιλαδέλφεια, μια ιστορική πόλη με πολλούς φοιτητές και Αφροαμερικανούς, ο Τραμπ ήταν (κάτι περισσότερο από) ανεπιθύμητος. Οι βόρειες περιοχές της πολιτείας, όμως, εξαρτώνται -σε μεγάλο βαθμό- από την εξαγωγή άνθρακα, με την πλειοψηφία των κατοίκων να είναι ανθρακωρύχοι. Εκείνοι ήταν που ψήφισαν τον Τραμπ, υπό τον φόβο ότι αν δεν το έκαναν και έβγαινε η Χίλαρι, θα έχαναν τις δουλειές τους. «Μόνο που την ίδια στιγμή κινδυνεύει και ο πλανήτης μας και σε αυτή την περίπτωση δεν θα υπάρξει δεύτερη ευκαιρία», υπογραμμίζει ο Νόαμ.
Ο μεγιστάνας είχε υποσχεθεί στους ψηφοφόρους του ότι δεν θα εφαρμόσει αυστηρές πολιτικές στον τομέα της παραγωγής ενέργειας και ότι δεν θα ακολουθήσει το σχέδιο «Clean Power» του Μπαράκ Ομπάμα για μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Αν κρατήσει την υπόσχεσή του, η συμφωνία για το κλίμα που υπογράφηκε στο Παρίσι και έχει εγκριθεί στις ΗΠΑ θα βρεθεί σε κίνδυνο, όπως και ο πλανήτης Γη.
Ο Τσόμσκι ποτέ δεν μέτρησε τα λόγια του για ένα τόσο σημαντικό θέμα: «Εκατομμύρια Αμερικανοί ψήφισαν έναν αρνητή της κλιματικής αλλαγής που λατρεύει τον άνθρακα και είναι έτοιμος να βυθίσει ανθρώπους από όλο τον κόσμο στη φτώχεια, την πείνα και τον θάνατο λόγω αυτής της κλιματικής αλλαγής». Και ο στοχαστής συνέχισε: «Ο Τραμπ λέει κάθε λογής πράγματα: κάποια από αυτά είναι λογικά, κάποια άλλα είναι θεότρελα. Αλλά οι ΗΠΑ είναι ένα κράτος με απίστευτη ισχύ και αν ο Τραμπ εννοεί αυτά που λέει, τότε το ανθρώπινο είδος βρήκε πολύ μεγάλο μπελά!». Και συνεχίζει: «Το να βάλουμε πρόεδρο έναν άγριο άνθρωπο σαν κι αυτόν, να έχει το δάχτυλο στο κουμπί που μπορεί να καταστρέψει τον κόσμο ή να παίρνει αποφάσεις με κολοσσιαία επίδραση σε όλο τον πλανήτη, είναι μια ακραία τρομακτική προοπτική».
Ο Τσόμσκι δεν σταματά να επαναλαμβάνει τις απόψεις του σχετικά με το περιβάλλον και τις συνέπειες των λάθος πολιτικών για τον πλανήτη. Εάν κάποιος τον παρακολουθεί ανά διαστήματα, νομίζει ότι διακατέχεται από ακτιβιστικό αυτισμό. Προφανώς και αποτελεί λάθος προσέγγιση, αφού μιλάμε για το μέλλον των παιδιών μας, της ανθρωπότητας, του πλανήτη μας. Κι αν θέλουμε να το δούμε και διαφορετικά, την ίδια στιγμή που ο κόσμος άρχισε να συζητά σοβαρά τις επιπτώσεις της βιομηχανικής ρύπανσης στη Γη, χάρη και στην ομολογουμένως θετικότερη -σε σχέση, τουλάχιστον, με τον “τοξικό Τεξανό” προκάτοχό του, τον Μπους- στάση τού Ομπάμα στο θέμα, εξελέγη ο Τραμπ! Ισιώνοντας τα ξανθά μαλλιά του που ανεμίζουν, έρχεται να επαναφέρει την όλη συζήτηση στο σημείο μηδέν, αμφισβητώντας ακόμη και την ύπαρξη του φαινομένου του θερμοκηπίου και της αύξησης της στάθμης των ωκεανών!
«Οι επιπτώσεις της πλανητικής υπερθέρμανσης είναι εξαιρετικά σοβαρές, με φονικές συνέπειες για το είδος μας. Το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα, και ιδιαίτερα ο Τραμπ, θα μπλοκάρουν τα μέτρα για περιορισμό της παραγωγής ενέργειας από τον άνθρακα. Ο Τραμπ επιμένει ότι το φαινόμενο απλά δεν υπάρχει», φωνάζει ο Τσόμσκι. Ο οποίος έχει σχολιάσει το γιατί ο μεγιστάνας κάλπαζε προς την ανάληψη της εξουσίας. «Υπάρχει ο φόβος, μαζί όμως με την κατάρρευση της κοινωνίας κατά τη διάρκεια της νεοφιλελεύθερης περιόδου. Οι άνθρωποι νιώθουν απομονωμένοι, θύματα ισχυρών δυνάμεων τις οποίες δεν κατανοούν και δεν μπορούν να επηρεάσουν. Θα ήταν ενδιαφέρον να συγκρίνουμε την κατάσταση με εκείνη της δεκαετίας του ’30, την οποία είμαι αρκετά μεγάλος για να θυμάμαι. Αντικειμενικά, η φτώχεια και τα δεινά ήταν πολύ μεγαλύτερα. Αλλά στις τάξεις των φτωχών, εργαζόμενων ανθρώπων και των ανέργων υπήρχε ένα αίσθημα ελπίδας το οποίο σήμερα απουσιάζει, κυρίως επειδή τότε είχε αναπτυχθεί ένα μαχητικό εργατικό κίνημα και υπήρχαν πολιτικές οργανώσεις έξω από το κυρίαρχο ρεύμα». Ετσι, είναι προφανές ότι σε όλα αυτά εμφανίστηκε ο Τραμπ και έδωσε ελπίδα σε όλους αυτούς. Ναι, ο Ντόναλντ Τραμπ.
Βέβαια, ο Τσόμσκι, δεν έχει προσωπικά με τον πολυεκατομμυριούχο. Ο κοινωνικός στοχαστής των ΗΠΑ, που άσκησε κριτική σε πολλούς, για περισσότερο από μισό αιώνα, ήταν ανάμεσα σε μια χούφτα ανθρώπων που ποτέ δεν πήραν τοις μετρητοίς την προώθηση του Μπαράκ Ομπάμα ως πραγματικού μεταρρυθμιστή – πολλώ δε μάλλον ως ειλικρινούς προοδευτικού, ειδικά στο κομμάτι «περιβάλλον». Και η σωτηρία αυτού, εν προκειμένω.
Ταυτόχρονα, δεν πρέπει να πέφτουμε από τα σύννεφα, προτείνει ο Νόαμ. Θα έπρεπε να έχει δοθεί περισσότερη προσοχή στα προειδοποιητικά σημάδια της επέλασης του Τραμπ, κάποιες «κόκκινες σημαιούλες» που ανέμισαν και σήμαναν καμπανάκι κινδύνου, οι οποίες φαίνονται τόσο σαφείς – εκ των υστέρων, βέβαια. «Οι συνέπειες αυτής της εκλογής (σ.σ. του Τραμπ) δεν μπορούν να υποτιμηθούν και θα πρέπει να ζήσουν μαζί τους για πάντα οι άνθρωποι σε όλον τον κόσμο». Ο ίδιος θυμίζει -ναι, ναι, για άλλη μια φορά- ότι «επίκειται περιβαλλοντική καταστροφή, την οποία δεν έχουμε πολύ χρόνο για να αντιμετωπίσουμε». «Η προθυμία», τονίζει, «των κυβερνήσεων να θυσιάσουν τις επερχόμενες γενιές στον βωμό του βραχυπρόθεσμου κέρδους είναι ανεξήγητη και ισοδυναμεί με εθελοτυφλία απέναντι σε ένα όντως υπαρκτό και οξυμμένο πρόβλημα για την ανθρωπότητα». Το οποίο όλοι γνωρίζουμε, αλλά το ξεχνάμε διαρκώς και κάνουμε ότι δεν υφίσταται. Και ίσως να μας κουράζουν και παρόμοιες απόψεις στοχαστών της υψηλής διανόησης.
Ο γερο-Νόαμ, λοιπόν, σε λίγο θα συμπληρώσει, σχεδόν, έναν αιώνα ζωής, αλλά δεν το βάζει κάτω. Δεν τον αφήνει η άτιμη (η) ζωή να τα παρατήσει και να αναπαυτεί στις δάφνες του. Και, βασικά, κάποιοι τύποι σαν τον Τραμπ, οι οποίοι του περιορίζουν τον αέρα που αναπνέει. Οπως όλων μας…
Και εκεί που μας πιάνει το επαναστατικό-ακτιβιστικό μας για τον κάθε Τραμπ που γράφει στα παλιά του λουστρίνια το περιβάλλον, έρχεται άλλη μια ατάκα τού Τσόμσκι, για να μας προσγειώσει: «Αν δεν πιστεύουμε στην ελευθερία έκφρασης των ανθρώπων που απεχθανόμαστε, τότε δεν πιστεύουμε καθόλου σ’ αυτήν»…