O Ντόναλντ Τραμπ ξαναχτύπησε. Ο απρόβλεπτος πρόεδρος των ΗΠΑ απέλυσε με τρόπο άκομψο και πρωτοφανή για τα πολιτικά ήθη της Αμερικής τον επικεφαλής του FBI Τζέιμς Κόμεϊ προκαλώντας σοκ στην Ουάσινγκτον. Η κίνησή του προκάλεσε συνειρμούς με την υπόθεση του σκανδάλου Γουότεργκεϊτ η οποία οδήγησε τον τότε πρόεδρο των ΗΠΑ Ριτσαρντ Νίξον στην παραίτηση.
Ο Τραμπ έκανε κάτι που κανείς πρόεδρος πριν από αυτόν δεν τόλμησε να κάνει. Εκδίωξε τον επικεφαλής του FBI τη στιγμή που διενεργούσε έρευνα για ένα θέμα εθνικής ασφαλείας στο οποίο εμπλέκονται στελέχη της προεκλογικής εκστρατείας του Τραμπ, μέλη της κυβέρνησής του, πιθανότατα δε και ο ίδιος. Η απόφαση είναι χαρακτηριστική του αυταρχισμού του αμερικανού προέδρου και της περιφρόνησής του στην ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης.
Το παρασκήνιο λέει ότι στις συνεδριάσεις στον Λευκό Οίκο ο πρόεδρος ζήτησε από τους έμπιστους συνεργάτες του να βρουν μία πρόφαση που να δικαιολογεί την απόφαση. Ο πραγματικός λόγος όμως δεν είναι άλλος από τις έρευνες για τους δεσμούς μελών της προεκλογικής του εκστρατείας με τη Ρωσία. Ολα αυτά θυμίζουν εξαιρετικά έντονα τις προσπάθειες του Νίξον να ελέγξει το FBI, όπως υπενθυμίζουν οι New York Times.
Τον Οκτώβριο του 1973 ο Νίξον διέταξε την απόλυση του ειδικού ανεξάρτητου εισαγγελέα που ερευνούσε την υπόθεση Γουότεργκεϊτ, του Αρτσιμπαλντ Κοξ (η απόφαση έμεινε γνωστή στην ιστορία των ΗΠΑ ως Σφαγή του Σαββατόβραδου – Saturday Night Massacre). Η απόλυση προκάλεσε τότε πραγματικό τσουνάμι αντιδράσεων με αποτέλεσμα να παραιτηθούν ο υπουργός και ο αναπληρωτής υπουργός Δικαιοσύνης. Αλλά είχε προηγηθεί η ρήξη του Νίξον με τον περιβόητο και σκοτεινό διευθυντή του FBI Εντγκαρ Χούβερ.
Ο Νίξον δεν απέλυσε τον Χούβερ. Κανένας πρόεδρος των ΗΠΑ άλλωστε δεν θα τολμούσε να αγγίξει τον πανίσχυρο επικεφαλής του FBI, ο οποίος ανέλαβε το Γραφείο Ερευνών το 1924 (το μετέπειτα FBI) και υπηρέτησε υπό οκτώ προέδρους. Αλλά ο θάνατός του το 1972 ήταν μία χρυσή ευκαιρία για τον Νίξον. Ή τουλάχιστον έτσι νόμιζε. Καχύποπτος για την ανεξαρτησία του FBI θέλησε τότε να ορίσει ως διάδοχό του έναν άνθρωπο που θα μπορούσε να ελέγξει. Προς έκπληξή του η απόφασή του ήταν η αρχή μίας σειράς γεγονότων που οδήγησαν στο Γουότεργκεϊτ και στην παραίτησή του.
Σύμφωνα με μία διαδεδομένη άποψη ο Χούβερ οφείλει την μακροημέρευσή του στην ικανότητά του να «ψάχνει στα άπλυτα» των αμερικανών προέδρων και εν συνεχεία να τους εκβιάζει. Στην πραγματικότητα η ισχύς του προερχόταν και από την ικανότητά του να διοικεί -και προς όφελός του- την Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Ερευνών και στην επιτυχία του να δώσει στο FBI την εικόνα μίας υπερκομματικής και πραγματικά ανεξάρτητης οργάνωσης.
Νίξον και Χούβερ γνωρίζονταν από παλαιά. Η συνεργασία τους ξεκίνησε το 1948 (στις έρευνες για μία υπόθεση κατασκοπίας) και αργότερα εξελίχθηκε σε συμμαχία και φιλία. Οταν ο Νίξον έγινε πρόεδρος το 1969 αποφάσισε να κρατήσει τον Χούβερ, παρότι ο διευθυντής είχε ήδη υπερβεί το όριο ηλικίας των 70 ετών. Ηταν το πρώτο λάθος. Ο Χούβερ δεν ήταν ασφαλώς αχυράνθρωπος και γρήγορα προκάλεσε την οργή του Νίξον καθώς δεν υπέκυπτε στις προεδρικές πιέσεις. Ηταν η εποχή του πολέμου στο Βιετνάμ και ο αμερικανός πρόεδρος ζητούσε πιεστικότερες έρευνες του FBI για πολιτικούς του αντιπάλους και για μέλη του αντιπολεμικού κινήματος. Ο Χούβερ αρνήθηκε, θεωρώντας ότι οι προεδρικές απαιτήσεις παραβίαζαν τον νόμο.
Ακολούθησαν και άλλες διαφωνίες. Ο Νίξον άρχισε να συζητά με ανθρώπους του το ενδεχόμενο να απολύσει τον Χούβερ αλλά φοβόταν, καθώς αντιλαμβανόταν τους πολιτικούς κινδύνους μίας τέτοιας απόφασης – κάτι που δεν έλαβε υπόψη του ο Τραμπ. Ετσι ο θάνατος του Χούβερ από καρδιακή προσβολή, στις 2 Μαΐου του 1972, ήταν μία απρόσμενη ευκαιρία να κάνει αυτό που από καιρό σχεδίαζε. Κατέληξε να γίνει η αρχή ενός μακροχρόνιου εφιάλτη.
Επέλεξε έναν δικαστικό και πρώην αξιωματικό του Ναυτικού, τον Πάτρικ Γκρέι. Ο διορισμός του αποσκοπούσε στο να εξασφαλίσει τον έλεγχο του Λευκού Οίκου επί του FBI, όπως είχε γράψει ο σύμβουλος του Νίξον, Τζον Ερλιχμαν. Το Γουότεργκεϊτ δεν είχε προκύψει ακόμα, αλλά ο Νίξον συνέδεε τον έλεγχο του FBI με το πολιτικό του μέλλον. Αυτό που ήθελε κυρίως ήταν να κλείσει τις οδούς «διαρροών» από κυβερνητικά και ομοσπονδιακά στελέχη προς τον Τύπο. Κατά ειρωνία της τύχης η επιλογή του «γέννησε» το γνωστότερο «βαθύ λαρύγγι» στην ιστορία των ΗΠΑ, τον Μαρκ Φελτ, τον τότε βοηθό διευθυντή του FBI.
Ο Φελτ αισθάνθηκε παραγκωνισμένος από το γεγονός ότι δεν επελέγη ο ίδιος για τη θέση του διευθυντή. Οταν τον Ιούνιο η αστυνομία της Ουάσινγκτον συνέλαβε πέντε άνδρες που είχαν διαρρήξει τα γραφεία του Δημοκρατικού Κόμματος στο κτίριο Γουότεργκεϊτ, ο Φελτ διέβλεψε την ευκαιρία να εκδικηθεί. Οπως παραδέχτηκε χρόνια αργότερα ο θρυλικός δημοσιογράφος της Washington Post Μπομπ Γούντγουορντ, ο Φελτ ήταν το διαβόητο «βαθύ λαρύγγι» που τροφοδοτούσε τον ίδιο και την εφημερίδα του με πληροφορίες.
H συνέχεια είναι γνωστή. Παρά τις επίπονες και συχνά έκνομες προσπάθειές του ο Νίξον δεν κατόρθωσε ούτε να ελέγξει τη ροή πληροφοριών προς τον Τύπο, ούτε να κλείσει τις έρευνες για το Γουότεργκεϊτ. Ακόμα και η απόλυση του ανεξάρτητου εισαγγελέα Αρτσιμπαλντ Κοξ -την οποία θύμισε η κίνηση του Τραμπ να απολύσει τον Τζέιμς Κόμεϊ- δεν ήταν αρκετή για τον σώσει.
Οι αντιδράσεις για την απόλυση του Κόμεϊ ίσως προκαλέσουν το κύμα που θα «πνίξει» τον Τραμπ. Ηδη οι Δημοκρατικοί απαιτούν τον διορισμό ανεξάρτητου εισαγγελέα για το Russiangate. Την τελευταία φορά που ένας αμερικανός πρόεδρος προσπάθησε να παρέμβει σε μία σε βάρος του έρευνα απέτυχε οικτρά. Παρότι ο Νίξον ήταν πολύ ικανότερος από τον Τραμπ όχι μόνον δεν κατάφερε να ελέγξει το FBI αλλά οι ενέργειές του έθεσαν σε κίνηση μία σειρά γεγονότων η οποία οδήγησε στην παραίτησή του. Ο Τραμπ ίσως θα πρέπει να ξαναδιαβάσει την Ιστορία.