Κάποια στιγμή, την 16η Φεβρουαρίου του 2003, ο Νιντάλ Φαραχάτ βρισκόταν σε μία μυστική τοποθεσία, κάπου στη Γάζα, και περιεργαζόταν ένα drone το οποίο είχε προμηθευτεί νόμιμα. Μαζί του ήταν και άλλα υψηλόβαθμα στελέχη της Χαμάς, όλα τους μέλη της ειδικής ομάδας ανάπτυξης όπλων. Λίγα λεπτά μετά οι παλαιστίνιοι μαχητές είχαν τιναχτεί στον αέρα. Μέσα στο μικρό, μη επανδρωμένο αεροσκάφος, είχε τοποθετηθεί μία βόμβα η οποία εξερράγη την κατάλληλη στιγμή. Επρόκειτο για μια καλοστημένη παγίδα της Μοσάντ.
Η εκτέλεση του πατέρα των (παλαιστινιακής κατασκευής) ρουκετών τύπου Qassam ήταν η πρώτη μίας μακράς εκστρατείας της Ιερουσαλήμ με στόχο την εξουδετέρωση κορυφαίων στελεχών της Χαμάς που συμμετείχαν στο πρόγραμμα ανάπτυξης ρουκετών της οργάνωσης.
Εκείνη την περίοδο οι ρουκέτες Qassam κόστιζαν περί τα 300 δολάρια εκάστη ενώ το βεληνεκές τους δεν ξεπερνούσε τα 15 χιλιόμετρα. Η εκτέλεση του Νιντάλ Φαραχάντ είχε περισσότερο συμβολική παρά ουσιαστική σημασία, καθώς δεν άλλαξε τα σχέδια των Παλαιστίνιων. Αντιθέτως, ενέτειναν τις προσπάθειές τους για να αποκτήσουν πιο προηγμένα οπλικά συστήματα. Εξι χρόνια μετά, το 2009, κατάφεραν να εισάγουν στη Γάζα, με τη στήριξη του Ιράν, πυραύλους τύπου Fajr.
«Τα φορτία φτάνουν δια θαλάσσης μέχρι το Σουδάν, συνεχίζουν κατά μήκος των οδών των λαθρεμπόρων προς τη Χερσόνησο του Σινά στην Αίγυπτο, ούτως ώστε να μεταφερθούν στη Γάζα. Είναι ένα δίκτυο που εκμεταλλεύεται παλιές διαδρομές, τη συνέργεια των τοπικών φυλών και την ανοχή του τοπικού καθεστώτος. Ετσι αποκτούν “πυραύλους” με βεληνεκές 60 χιλιόμετρα», εξηγεί σε ρεπορτάζ του ο Γκουίντο Ολίμπιο της Corriere della Sera.
Το Ισραήλ αντέδρασε με τις γνωστές μεθόδους του. Τον Ιανουάριο του 2009 μεταδόθηκε η είδηση μιας αεροπορικής επιδρομής κατά μίας μακράς πομπής φορτηγών στην περιοχή αλ Σανανούν του Σουδάν. Σύμφωνα με τις πληροφορίες που κυκλοφόρησαν στη συνέχεια, το κομβόι μετέφερε όπλα αλλά κανένας δεν γνώριζε ποιος είχε εξαπολύσει την επίθεση ενώ υπήρχαν υποψίες ότι την ευθύνη θα μπορούσαν να τη φέρουν ακόμα και οι ΗΠΑ. Πίσω από την επίθεση, ωστόσο, κρύβονταν οι Ισραηλινοί, επίσης υπεύθυνοι για τη βύθιση ενός πλοίου ανοιχτά του Πορτ Σουδάν την ίδια περίοδο.
Τον Δεκέμβριο της ίδιας χρονιάς μία μυστηριώδης έκρηξη συγκλόνισε τη Δαμασκό της Συρίας. Ανατινάχθηκε ένα λεωφορείο στο οποίο επέβαιναν στελέχη της Χαμάς και ιρανοί αξιωματούχοι που συμμετείχαν όλοι στο πρόγραμμα επανεξοπλισμού των Παλαιστινίων της Γάζας, στο πλαίσιο μίας στρατηγικής συμμαχίας. «Οι Φρουροί της Επανάστασης παρέχουν εξαρτήματα και τεχνολογία και αναλαμβάνουν συμβουλευτικό ρόλο ενώ οι σύμμαχοί τους στήνουν μία “βιομηχανία” όπλων με εφευρετικότητα και αποφασιστικότητα, δεδομένων των συνθηκών που επικρατούν στην Γάζα. Ο άξονας Ιράν, Χεζμπολάχ (Λίβανος), Χαμάς (Γάζα) δεν διακόπτεται ποτέ», σημειώνει ο ιταλός δημοσιογράφος.
Επειτα από λιγότερο από έναν μήνα, τον Ιανουάριο του 2010, οι Ισραηλινοί ξαναχτύπησαν με μία εντυπωσιακή ενέργεια: τη δολοφονία του Μαχμούντ αλ Μαμπχούχ σε ένα υπερπολυτελές ξενοδοχείο του Ντουμπάι. Το θύμα των πρακτόρων της Μοσάντ ήταν ιδρυτικό στέλεχος της ένοπλης πτέρυγας της Χαμάς και επικεφαλής των επιχειρήσεων της ισλαμικής οργάνωσης για την ασφαλή μεταφορά ιρανικών όπλων στη Λωρίδα της Γάζας, ταξίδευε πολύ και συνομιλούσε απευθείας με την ιρανική ηγεσία και με τις έμπιστες επαφές της Χαμάς στο Σουδάν.
Οι τοπικές αρχές δεν έμειναν με τα χέρια σταυρωμένα, διεξήγαγαν αμέσως ενδελεχείς έρευνες και επέρριψαν την ευθύνη στο Ισραήλ και τη Μοσάντ και δημοσιοποίησαν τις φωτογραφίες των φερόμενων δραστών. Και ο αντίκτυπος της εν ψυχρώ εκτέλεσης δεν περιορίστηκε στη Μέση Ανατολή και προκλήθηκε ταραχή σε ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, όταν αποκαλύφθηκε πως οι ύποπτοι για τη δολοφονία είχαν χρησιμοποιήσει πλαστά διαβατήρια κρατών – μελών της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Οι Βρυξέλλες έσπευσαν να καταδικάσουν την πλαστογραφία αλλά και τη δολοφονία, δίχως, ωστόσο, να επικρίνουν ευθέως το Ισραήλ.
Οι Ισραηλινοί κάθε άλλο παρά πτοήθηκαν και περιορίστηκαν στο να περιμένουν την κατάλληλη στιγμή για να χτυπήσουν. Οι πράκτορες της Μοσάντ εμφανίστηκαν ξανά τον Φεβρουάριο του 2011, στην Ουκρανία αυτήν την φορά, όπου επιβιβάστηκαν σε ένα τρένο με στόχο την απαγωγή του Ντιράρ Αμπού Σίσι, τον «πατέρα των ρουκετών» σύμφωνα με τις ισραηλινές υπηρεσίας ασφαλείας. Ο παλαιστίνιος μηχανικός μεταφέρθηκε σε φυλακή του Ισραήλ, όπου κάποια στιγμή λύγισε και αποφάσισε να συνεργαστεί με τον εχθρό (σύμφωνα πάντα με τους Ισραηλινούς) παρέχοντας του χρήσιμες πληροφορίες.
Οι οποίες πιθανώς να αξιοποιήθηκαν για ένα δεύτερο χτύπημα στο Πορτ Σουδάν που σημειώθηκε τον Απρίλιο της ίδιας χρονιάς: ο στόχος των Ισραηλινών ήταν ο φερόμενος ως διάδοχος του Μαχμούντ αλ Μαμπχούχ. Toν Μάιο του 2012, και πάλι στο σουδανικό λιμάνι, τινάχτηκε στον αέρα ο Νάσερ Σάιντ, επιφανές μέλος της τοπικής φυλής Αμπάμπντα η οποία ειδικεύεται στο λαθρεμπόριο όπλων. Τον επόμενο μήνα εντοπίστηκε στην Τεχεράνη το πτώμα του Καμέλ Ρανάτζα, ενός εκ των υπαρχηγών του Μαχμούντ αλ Μαμπχούχ ενώ τον Οκτώβριο το Σουδάν κατηγόρησε το Ισραήλ ότι βομβάρδισε ένα εργοστάσιο όπλων στην περιφέρεια του Χαρτούμ. Πολλοί είχαν υποστηρίξει πως στόχος της αεροπορικής επιδρομής ήταν κοντέινερ που είχαν φτάσει στην αφρικανική χώρα από το Ιράν.
«Πρόκειται για έναν αμείλικτο αγώνα, γιατί οι της Χαμάς σε κάθε σύρραξη παρουσιάζουν πιο ισχυρά όλα, επεκτείνουν την ακτίνα δράσης τους, τα κρύβουν καλύτερα και οι δυνατότητες αυτές προκαλούν την αντίδραση των ισραηλινών υπηρεσιών», σημειώνει ο ιταλός αναλυτής.
Το 2016, στο πλαίσιο μίας σύνθετης επιχείρησης, δολοφονήθηκε στην πόλη Σφαξ της Τυνησίας ο Μοχάμεντ Ζαουάχρι, ένας παλαιστίνιος ειδικός στα drones ο οποίος φέρεται ότι προσέφερε τις υπηρεσίες του και στην Χεζμπολάχ του Λιβάνου. Τον Απρίλιο του 2018 οι Ισραηλινοί (φέρεται ότι) χτύπησαν ξανά χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά από την επικράτειά τους, στην Κουάλα Λουμπούρ της Μαλαισίας, όπου δύο εκτελεστές που επέβαιναν σε μοτοσικλέτα πυροβόλησαν και σκότωσαν τον Φάντι αλ Μπατσχ καθώς μετέβαινε σε ένα τζαμί για να προσευχηθεί. Ο παλαιστίνιος ηλεκτρολόγος μηχανικός που έχασε τη ζωή του τότε, πέρα από μέλος της Χαμάς ήταν και επιφανής ακαδημαϊκός σε πανεπιστήμιο της Μαλαισίας με ειδίκευση στα drones και τις ρουκέτες.
Ο κρυφός πόλεμος της Μοσάντ κατά της Χαμάς παντού στον κόσμο στέρησε από την παλαιστινιακή τρομοκρατική (σύμφωνα με την ΕΕ, τις ΗΠΑ και το Ισραήλ) οργάνωση επιτελικά στελέχη της, έπληξε το λαθρεμπόριο όπλων στο Σουδάν, επιβεβαίωσε την ικανότητα των Ισραηλινών να επιχειρούν αποτελεσματικά οπουδήποτε και ενδέχεται να απέτρεψε την εισαγωγή πιο προηγμένων πυραύλων στην Λωρίδα της Γάζας.
Ωστόσο η Χαμάς εξακολουθεί να φέρνει σε δύσκολη θέση το άτεγκτο Ισραήλ, με μέσα που ωχριούν μπροστά στην τεράστια στρατιωτική ισχύ του ισραηλινού στρατού, αλλά επαρκούν για τη συνέχιση της ένοπλης αντιπαράθεσης. Το Σάββατο η Jerusalem Post επέκρινε το γεγονός πως, παρά τις όποιες προσπάθειες του Ισραήλ, η Χαμάς κατάφερε να βελτιώσει την ποιότητα και να αυξήσει την ποσότητα των μέσων που έχει για να βάλλει κατά του άσπονδου εχθρού της.
Διαπραγμάτευση δια ρουκετών
Το 2018 ο Γιαχία Σινουάρ, ο βετεράνος μαχητής της Χαμάς και ντε φάκτο κυβερνήτης, σήμερα, της Γάζας, προέβη σε μία ασυνήθιστη δήλωση. Μιλώντας δύο ημέρες αφότου ισραηλινοί στρατιώτες σκότωσαν 60 Παλαιστίνιους, μαχητές και διαδηλωτές, στη συνοριακή γραμμή της Γάζας, επισήμανε πως η οργάνωση του επρόκειτο στο εξής να ακολουθήσει τον δρόμο της «ειρηνικής και λαϊκής αντίστασης».
«Επρόκειτο για μια αξιοσημείωτη κίνηση από έναν ηγέτη μίας τρομοκρατικής οργάνωσης μπροστά σε σκληροπυρηνικούς που ζητούσαν εκδίκηση», σημειώνει ο Ρόλαντ Ολιφάντ της Telegraph σε κείμενό του με τον τίτλο «Η Χαμάς ποντάρει σε ένα μπαράζ ρουκετών για το μέλλον της Γάζας».
Ο βρετανός δημοσιογράφος μας πληροφορεί πως ο Γιαχία Σίνουαρ θεωρούταν ένας αδίστακτος και ευφυής πολιτικός, ο οποίος έχοντας περάσει δύο δεκαετίες της ζωής του σε ισραηλινές φυλακές, όχι μόνον έμαθε να μιλάει (άπταιστα πλέον) εβραϊκά αλλά κατανόησε πολλά όσον αφορά την πολιτική και την κοινωνία στο Ισραήλ. Δική του ήταν η στρατηγική «της διαπραγμάτευσης δια ρουκετών» η οποία κάποια στιγμή φαινόταν έως και αποτελεσματική.
«Αλλά η απροθυμία του να πάρει εκδίκηση το 2018 σήμανε ένα μαλάκωμα της στάσης. Κατά την επόμενη τριετία παρατηρήθηκε μία χαλάρωση του αποκλεισμού της Γάζας και έφτασε ανθρωπιστική και οικονομική βοήθεια. Φαινόταν ωσάν η Χαμάς να επιζητούσε τη νομιμοποίησή της», αναφέρει ο Ολιφάντ. «Βασικά η Χαμάς τα τελευταία χρόνια ακολουθούσε μία πιο πραγματιστική στρατηγική όσον αφορά το Ισραήλ», σημείωσε από την πλευρά του ο Νέρι Ζίλμπερ, ένας ισραηλινό-αμερικανός δημοσιογράφος που παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις στη Γάζα.
Την προηγούμενη εβδομάδα, ωστόσο, ο πραγματισμός εγκαταλείφθηκε με τον πλέον εκκωφαντικό τρόπο. Αντί να απαντήσει στις βιαιότητες της ισραηλινής αστυνομίας στην Ιερουσαλήμ με μερικές δεκάδες ρουκέτες, η Χαμάς επέλεξε να προβεί σε ένα μπαράζ ρίψης ρουκετών, εκτοξεύοντας περισσότερες από χίλιες μέσα σε μόλις μία ημέρα. Και αντί να περιοριστεί στο νότιο Ισραήλ, στόχευσε βαθύτερα μέσα στη χώρα, βάλλοντας ακόμα και κατά της Ιερουσαλήμ, για πρώτη φορά από το 2014.
Οπως ήταν αναμενόμενο, το Ισραήλ αντέδρασε οργισμένα με εκατοντάδες αεροπορικές επιδρομές κατά της Γάζας, καταφέροντας πλήγματα στο ανθρώπινο δυναμικό και στις εγκαταστάσεις της Χαμάς αλλά και σκοτώνοντας πολλές δεκάδες αμάχους.
Εως το πρωί της Δευτέρας είχαν χάσει τη ζωή τους τουλάχιστον 188 άνθρωποι στη Γάζα, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονταν 55 παιδιά και 33 γυναίκες ενώ οι τραυματίες ξεπερνούσαν τους 1.200. Στο Ισραήλ η βροχή από τουλάχιστον 3.000 ρουκέτες, σύμφωνα με τον ισραηλινό στρατό, προκάλεσε το θάνατο δέκα ανθρώπων, συμπεριλαμβανομένου και ενός πεντάχρονου αγοριού. Οι απώλειες ήταν μικρές χάρη στον «Θόλο», την εξαιρετικά αποτελεσματική αντιαεροπορική ομπρέλα των Ισραηλινών