Οι δηλώσεις ευρωπαίων αξιωματούχων δεν είναι ποτέ τυχαίες. Ο ολλανδός πρωθυπουργός Μαρκ Ρούτε, προδρεύων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, προειδοποίησε πριν από λίγες μέρες ότι αν υπάρξει μια λύση εντός των επόμενων έξι ή οκτώ εβδομάδων, η Συνθήκη Σένγκεν θα καταρρεύσει. Στην πραγματικότητα, πάντως, η Σένγκεν έχει ήδη καταρρεύσει: «προσωρινοί» έλεγχοι έχουν ήδη επιβληθεί στα σύνορα Σλοβενίας, Αυστρίας, Γερμανίας, Δανίας και Σουηδίας. Μόνο που ουδέν μονιμότερο του προσωρινού…
Τι εννοούσε,λοιπόν, ο Ρούτε; Αυτό που ψιθυρίζεται εδώ και εβδομάδες στις Βρυξέλλες. Και δεν είναι άλλο από την διαφαινόμενη απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου να δικαιώσει τον Μάρτιο τα κράτη-μέλη που επέβαλαν τους προσωρινούς ελέγχους, δίνοντάς τους παράταση για μερικούς ακόμα μήνες, ή και για δύο χρόνια. Το άφησε να εννοηθεί και επισήμως η εκπρόσωπος της Κομισιόν, Νατάσα Μπερτό. Σε περίπτωση που συνεχιστούν οι «συνεχιζόμενες ελλείψεις» στη φύλαξη των εξωτερικών συνόρων της Ε.Ε., το Συμβούλιο – που δεν είναι αυτήν την περίοδο φιλικό προς την Ελλάδα – μπορεί να υιοθετήσει απόφαση που θα επιτρέπει την παράταση προσωρινών ελέγχων σε συγκεκριμένα εσωτερικά σύνορα για τη μέγιστη περίοδο των δύο ετών. Ο εν λόγω μηχανισμός δεν έχει ενεργοποιηθεί ακόμα. Αν ενεργοποιηθεί, όμως, η απόφαση θα εγκλωβίσει χιλιάδες αιτούντες άσυλο στην Ελλάδα και θα ερμηνευθεί ως αναστολή της Σένγκεν για την Ελλάδα με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Βέβαια, πριν από το ορόσημο του Μαρτίου, το οποίο κοινοτικές πηγές φοβούνται ότι θα σημάνει την de facto έξωση της Ελλάδας από τη Σένγκεν – όχι δια της αποβολής, που ούτως ή άλλως είναι περίπλοκη νομικά, αλλά δια του κλεισίματος των συνόρων των άλλων χωρών – η Ελλάδα θα πρέπει να ξεπεράσει ένα άλλο ορόσημο, αυτό της 18ης Φεβρουαρίου. Στο πρώτο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της χρονιάς θα αξιολογηθεί η πρόοδος της Ελλάδας στις δεσμεύσεις για το Προσφυγικό που ανέλαβε στη μίνι Σύνοδο των βαλκανικών χωρών του Οκτωβρίου, ήτοι στην κατασκευή των πέντε hotspots, τη δημιουργία των οποίων έπρεπε να είχε ολοκληρώσει από το τέλος του περασμένου Δεκεμβρίου. Και εφόσον βρεθεί ελλιποβαρής, πολλοί φοβούνται ότι τότε θα της δοθεί ο «μουτζούρης» της αναστολής της Σένγκεν. Τουλάχιστον, προς αυτή την κατεύθυνση πιέζει σειρά χωρών με προεξάρχουσα την Ολλανδία, αλλά και κύκλοι της Κομισιόν.
Στην πραγματικότητα, η Σένγκεν έχει, ήδη, καταρρεύσει. Η Ελλάδα κινδυνεύει να δει χιλιάδες αιτούντες άσυλο να εγκλωβίζονται στα εδάφη της και να μην μπορούν να συνεχίσουν προς την Ευρώπη
Τις ίδιες μέρες θα αξιολογηθεί και η πρόοδος της Τουρκίας στον έλεγχο των προσφυγικών ροών, για την οποία υπάρχει γκρίνια στις Βρυξέλλες. Oμως, μικρό το κακό για την Τουρκία που ούτως ή άλλως δεν μετέχει στη Ζώνη Σένγκεν και η οποία παζαρεύει για να εξασφαλίσει τα μέγιστα δυνατά ανταλλάγματα από τη συμφωνία με τους Ευρωπαίους. Ούτως ή άλλως, οι Ευρωπαίοι βάζουν στο ίδιο κάδρο Αθήνα και Αγκυρα που δεν κάνουν αρκετά για τη φύλαξη των εξωτερικών συνόρων της Ε.Ε.. Οπως είπε η Ανγκελα Μέρκελ ενώπιον του Αχμέτ Νταβούτογλου που την επισκέφθηκε την Παρασκευή στο Βερολίνο, «η Τουρκία και η Ελλάδα δεν πρέπει να εθελοτυφλούν στο θέμα των διακινητών».
Το κλίμα είναι αρνητικό για την Ελλάδα και οι προθέσεις των Ευρωπαίων θα μπορούσαν να δημιουργήσουν ένα εκρηκτικό μείγμα, αν όντως προτίθενται – σύμφωνα με τους Financial Times – να δημιουργήσουν «τοίχος» στα βόρεια σύνορα με την ΠΓΔΜ για να ανακόψουν τις ροές προς την Ευρώπη. Μια τέτοια κίνηση θα μετέφερε όλο το βάρος των ροών από το Αιγαίο στα βόρεια σύνορα και θα έκανε πραγματικότητα τον χειρότερο εφιάλτη της Αθήνας: τον εγκλωβισμό χιλιάδων προσφύγων και μεταναστών στην Ελλάδα. Εξάλλου, αν και ποτέ δεν υπήρξε σχετική δημόσια παραδοχή, ο βασικός λόγος που η κυβέρνηση ανθίστατο σθεναρά από το περασμένο καλοκαίρι να δεχθεί διεθνείς συνοριοφύλακες στα σύνορα με την ΠΓΔΜ ήταν επειδή γνώριζε ότι αν ήταν οι υπάλληλοι της Frontex αυτοί που θα έκαναν την επεξεργασία των στοιχείων των αιτούντων άσυλο, θα έριχναν τον «μουτζούρη» στην Ελλάδα, μην επιτρέποντας τη διέλευση στην βόρεια και κεντρική Ευρώπη όσων δεν δικαιούνται άσυλο και εγλωβίζοντάς τους με αυτό τον τρόπο στην Ελλάδα.