Ολο το προηγούμενο διάστημα, στο Μέγαρο Μαξίμου υπήρχε ένας έντονος προβληματισμός ως προς τις προθέσεις της Τουρκίας:
– Η ελληνική πλευρά είχε ανακοινώσει τις διερευνητικές επαφές, αλλά η Τουρκία όχι επισήμως.
– Ολοι μιλούσαν για αποκλιμάκωση, αλλά ο Ταγίπ Ερντογάν δεν έδινε ημερομηνία για το ραντεβού στην Κωνσταντινούπολη.
– Στη Σύνοδο δεν επιβλήθηκαν κυρώσεις εις βάρος της Τουρκίας, αλλά ο τούρκος πρόεδρος διέρρευσε ότι «μάλωσε» τη γερμανίδα καγκελάριο Ανγκελα Μέρκελ σε ένα τηλεφώνημα λίγες μέρες μετά.
– Και όταν ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου δεσμεύθηκε στον Νίκο Δένδια ότι θα τον ενημερώσει για την ημερομηνία των διερευνητικών επαφών, λίγο μετά από ένα σόου του με χάρτες στην Μπρατισλάβα, η Τουρκία έβγαλε ξανά το «Oruc Reis» στην Ανατ. Μεσόγειο.
Η πρόκληση αυτή έχει μια ποιοτική διαφοροποίηση: αφορά πλέον κυριαρχία και όχι απλώς κυριαρχικά δικαιώματα, καθώς δεν προαναγγέλλονται απλώς σεισμικές έρευνες, αλλά είσοδος εντός της ζώνης των 12 ναυτικών μιλίων, ήτοι των χωρικών υδάτων που η χώρα μας μονομερώς, με βάση το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας, μπορεί να ανακηρύξει ανά πάσα ώρα και στιγμή, όπως έγινε και με το Ιόνιο και δεν… άνοιξε ρουθούνι. Δικαιώνονται έτσι, με άλλα λόγια, όσοι εδώ και μερικές εβδομάδες προειδοποιούσαν ότι η αποκλιμάκωση ήταν απλώς μια ανάσα πριν από έναν πολύ δύσκολο, έναν «κόκκινο» Οκτώβρη.
Η νέα τουρκική πρόκληση, βεβαίως, έχει και άλλα στοιχεία. Εκθέτει ανεπανόρθωτα τους Ευρωπαίους, από την Ανγκελα Μέρκελ ως τον Σαρλ Μισέλ, μετά και τις αλλεπάλληλες διαμεσολαβήσεις τους. Αυτό είναι κάτι που το Βερολίνο δεν μπορεί να καταπιεί εύκολα. «Παγωμένοι», είναι το σχόλιο πηγής με γνώση, όταν ρωτήθηκε για το πώς είναι οι γερμανοί αξιωματούχοι. Το έδειχνε, άλλωστε, η εικόνα του γερμανού κυβερνητικού εκπροσώπου Στεφάν Ζάιμπερτ το μεσημέρι της Δευτέρας, όταν μιλούσε για «λυπηρή» ενέργεια της Τουρκίας. Πολύ περισσότερο, το είπε η αναβολή της επίσκεψης του Χάικο Μάας την Τετάρτη στην Αγκυρα. Οπως το έθετε αρμόδια πηγή, τι να πάει να κάνει και ο Μάας ενώπιον του Τσαβούσογλου;
Στο Μαξίμου γνωρίζουν ότι οι επόμενες δέκα μέρες θα είναι ένα τεστ, ίσως και πιο δύσκολο από τον μαραθώνιο των 35 ημερών του Αυγούστου και του Σεπτεμβρίου. Η Τουρκία αναβαθμίζει ποιοτικά την πρόκληση και επιδιώκει να εκφύγει του «στενού» για αυτήν πλαισίου των διερευνητικών. Βλέποντας, δε, τον Τραμπ να χάνει σε όλες τις δημοσκοπήσεις, ο Ταγίπ Ερντογάν επιστρέφει στο γνώριμό του πεδίο για την προβολή ισχύος.
Αναπόδραστα, η στάση της Τουρκίας τροποποιεί και τη συζήτηση για τις κυρώσεις. Είναι σαφές ότι οι κυρώσεις δεν θα συζητηθούν τον Δεκέμβριο πλέον, καθώς δεν είμαστε σε ένα περιβάλλον ήπιων εξελίξεων. Αρμόδιος παράγοντας εκτιμούσε ότι από τη Σύνοδο της Πέμπτης θα σταλεί ένα ακόμα σαφέστερο μήνυμα προς την Τουρκία. Ετερος αρμόδιος παράγοντας υπογράμμιζε ότι μπορεί να μην επιβληθούν κυρώσεις σε αυτή τη Σύνοδο, αλλά το μείζον είναι να αλλάξουν συνολικά και η προσέγγιση και η ρητορική της Ευρώπης απέναντι στην Αγκυρα. Εξ ου και η Αθήνα δεν σπεύδει να ξεκόψει τις διερευνητικές, οι οποίες ως πλαίσιο συζήτησης είναι η εθνική θέση, αλλά αφήνει την Τουρκία να δείξει ποιος είναι ο κακόπιστος εταίρος στην περιοχή. Κοινή συνισταμένη στο Μαξίμου, πάντως, είναι πως η Τουρκία θέλει να «κάψει» τις διερευνητικές.
- Διαβάστε: Γιατί επέστρεψε το «Oruc Reis»
Οι επόμενες μέρες και νύχτες θα είναι δύσκολες και αυτό είναι σαφές στο κυβερνητικό επιτελείο. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης και το στενό επιτελείο του, πάντως, είναι αποφασισμένοι να μην πατήσουν την μπανανόφλουδα της στρατιωτικοποίησης που ύπουλα πετάει στο πάτωμα ο Ταγίπ Ερντογάν. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχει ετοιμότητα για όλα τα σενάρια. Ιδίως όταν μιλάμε για κυριαρχία.