Για περίπου μισό αιώνα ήταν η ενσάρκωση της επανάστασης στην Κούβα. Αλώβητος, αήττητος, σχεδόν αθάνατος. Ο,τι και αν προσπάθησαν οι ΗΠΑ εναντίον του κατέληξε σε αποτυχία.
Πρόεδροι ήρθαν και έφυγαν από τον Λευκό Οίκο, το Τείχος του Βερολίνου έπεσε, η Κούβα πέρασε διά πυρός και σιδήρου, ο Φιντέλ Κάστρο αναγκάστηκε να αποχωρήσει από την εξουσία λόγω των προβλημάτων της υγείας του, αλλά ακόμη και σήμερα εξακολουθεί να ανθίσταται σε αυτό που η Ουάσιγκτον χαρακτηρίζει με έμφαση «βιολογική λύση». Ητοι: αρνείται να πάει στο ραντεβού με τον «κ. Θάνατο».
Αντίθετα, από καιρού εις καιρόν θυμάται το επαναστατικό του παρελθόν και εξαπολύει μύδρους εναντίον του καπιταλιστικού εχθρού αδιαφορώντας αν το σώμα του πλέον αρχίζει να τον εγκαταλείπει.
Οπως σημειώνει η βρετανική εφημερίδα Guardian, ο «μέγιστος ηγέτης» την Τρίτη παρέστη στο τετραήμερο κογκρέσο του Κομμουνιστικού Κόμματος, μόνο που ήταν μια ιδιαίτερη παρουσία, καθώς για πρώτη φορά, ο Κάστρο εμφάνισε δημοσίως την τρωτή πλευρά του – την απόλυτα ανθρώπινη.
«Πολύ σύντομα θα γίνω 90 ετών. Σύντομα θα είμαι σαν όλους τους άλλους». Αυτή τη φορά δεν επιδόθηκε σε μαραθώνιους ομιλιών. Αντίθετα, η φωνή του είχε ένα παράξενο τρέμισμα – ήταν κάτι σαν ελεγεία. «Iσως είναι μία από τις τελευταίες φορές που μιλώ σε αυτήν την αίθουσα» είπε στο ακροατήριό του.
«Ο χρόνος έρχεται για όλους μας, αλλά οι ιδέες των κουβανών κομμουνιστών θα παραμείνουν ως μια απόδειξη σε αυτόν τον πλανήτη. Αν δουλέψουμε όλοι μαζί με θέρμη και αξιοπρέπεια θα μπορούμε να δημιουργήσουμε τα υλικά και πνευματικά αγαθά που χρειαζόμαστε και πρέπει να αγωνιζόμαστε δίχως ανακωχή για τα καταφέρουμε».
Φορώντας για αθλητική φόρμα και ένα απλό πουκάμισο, ο Φιντέλ έδειξε ότι πλέον διάγει τον επίλογο της ζωής του. Οι οπαδοί του κόμματος τον υποδέχθηκαν φωνάζοντας ρυθμικά το όνομά του, δείχνοντάς του έμπρακτα την αφοσίωσή τους.
Ωστόσο, πίσω από τα φώτα, το Κομμουνιστικό Kόμμα δέχεται έντονη ιδεολογική πίεση λόγω της επαναπρόσεγγισης με τις ΗΠΑ, ενώ δεν λείπουν και τα οικονομικά προβλήματα. Ο Ραούλ Κάστρο θα παραμείνει ο ηγέτης του τουλάχιστον μέχρι το 2018 με τον Χοσέ Ραμόν Ματσάδο Βεντούρα να είναι ο αντικαταστάτης του. Είναι ένας 85χρονος «πούρος» κομμουνιστής, αν και πλέον όλοι λένε πως πρέπει να έρθει η νέα γενιά στο προσκήνιο. Κάτι που τόνισε και ο Ραούλ Κάστρο κατά το κλείσιμο των εργασιών του συνεδρίου.
«Αυτό θα είναι το τελευταίο συνέδριο για την ιστορική γενιά», είπε ο πρόεδρος της Κούβας. Τα πάντα αλλάζουν πλέον.
Ο Φιντέλ Κάστρο γεννήθηκε στις 13 Αυγούστου του 1926. Ηταν 33 χρονών όταν ηγούμενος των γενειοφόρων «μπαρμπούδος» έμπαινε στην Αβάνα θριαμβευτής ύστερα από έναν δύσκολο ένοπλο αγώνα κατά του διεφθαρμένου καθεστώτος του διαβόητου δικτάτορα Μπατίστα. Ηταν ήδη μεγάλος όταν ξεκινούσε ένα γενναίο μπρα ντε φερ με την αμερικανική υπερδύναμη που βρισκόταν μόλις μερικές δεκάδες ναυτικά μίλια μακριά του. Επέζησε αμέτρητων αποπειρών δολοφονίας, εγκαθίδρυσε ένα κοινωνικό κράτος που δεν υπάρχει πουθενά αλλού στην αμερικανική ήπειρο, επέβαλε και ο ίδιος μια σκληρή δικτατορία, καταπιέζοντας ανθρώπινα δικαιώματα και λογοκρίνοντας κάθε είδηση – γιατί «σε καταστάσεις πολιορκίας κάθε διαφορετική άποψη είναι προδοσία» όπως προσπάθησε να εξηγήσει το φαινόμενο ο Ιγνάσιο Ραμονέ, επί χρόνια διευθυντής της Monde Diplomatique. «Πόθησε μια επανάσταση διαφορετική από αυτή που κατάφερε να γίνει», όπως έγραψε εύστοχα ο ουρουγουανός συγγραφέας Εδουάρδο Γκαλεάνο.
Ο Φιντέλ κατάφερε να κρατήσει την (κομμουνιστική) Κούβα όρθια ακόμα και όταν εξαϋλώθηκε εν μια νυκτί η βοήθεια από τη Σοβιετική Ενωση. Ηγήθηκε με τόλμη της χώρας του στην «Ειδική Περίοδο», όπως την ονόμασε, αυτά τα πρώτα χρόνια μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ενωσης στις αρχές της δεκαετίας του 1990. Εκανε συμφωνίες με τους ομοϊδεάτες Λούλα και Τσάβες, ανταλλάσσοντας κουβανούς γιατρούς για εφόδια και πρώτες ύλες, άνοιξε τις πύλες για την τουριστική βιομηχανία. Και ενώ η Δύση τον απέκλειε συστηματικά από τα διεθνή τεκταινόμενα, χαρακτηρίζοντάς τον δικτάτορα.
Ο Φιντέλ όμως γέρασε. Πολύ. Στη δεκαετία του 2000 εγκατέλειψε τη στρατιωτική στολή. Μετά έκοψε και το αγαπημένο του πούρο. Χτυπημένος από τον καρκίνο παρέδωσε και την εξουσία. Το 2008 τον διαδέχτηκε ο αδελφός του Ραούλ. Και οι δημόσιες εμφανίσεις του άρχισαν να σπανίζουν, τροφοδοτώντας συχνά πυκνά αβάσιμες φήμες ότι απεβίωσε. Ο Φιντέλ επανεμφανίστηκε δημοσίως την Τρίτη, ύστερα από καιρό. Μίλησε στο συνέδριο και η ομιλία του μεταδόθηκε – όχι όμως ζωντανά, αλλά μαγνητοσκοπημένα, μην συμβεί κάτι που θα έφερνε το κόμμα σε αμηχανία. Και μάλλον θα κάνουμε καιρό να τον ξαναδούμε. Αν τον ξαναδούμε…