Δεν χρειάζεται να πεις πολλά για να αποδομήσεις έναν άνθρωπο που ηγείται μίας χώρας. «Το λεξιλόγιό του περιορίζεται στις 77 λέξεις». Ασφαλώς αυτή η κατηγορία έχει ακόμη μεγαλύτερη βαρύτητα όταν προέρχεται από έναν συγγραφέα που ξεκοκκαλίζει τις λέξεις και τις χρησιμοποιεί για να χτίσει και να αποδομήσει χαρακτήρες μέσα σε λίγες σελίδες. Ο αμερικανός συγγραφέας, Φίλιπ Ροθ, ένας από τους κολοσσούς της σύγχρονης λογοτεχνίας, μίλησε για τον χαρακτήρα του Ντόναλντ Τραμπ σε συνέντευξη που παραχώρησε δι’ αλληλογραφίας στο αμερικανικό περιοδικό New Yorker.
«Είμαι Δημοκρατικός, στο στρατόπεδο του Ρούζβελτ, από τα 12 μου χρόνια. Πολλά πράγματα με ανησύχησαν, ως πολίτη των ΗΠΑ, στην προεδρία του Ρίτσαρντ Νίξον ή του Τζορτζ Μπους. Αλλά ό,τι και να έχω σκεφτεί για τα όριά του χαρακτήρα τους ή του πνεύματός τους, τίποτα δεν συγκρίνεται με τη φτώχεια του Τραμπ», γράφει ο Ροθ, ο οποίος εγκατέλειψε τη συγγραφή στα 77 του χρόνια, δηλαδή προ πενταετίας.
Με ακρίβεια περιγράφει πού ακριβώς υπολείπεται ο αμερικανός πρόεδρος: «Ανίδεος σχετικά με τη διακυβέρνηση, την Ιστορία, την επιστήμη, τη φιλοσοφία, την Τέχνη, ανίκανος να εκφράσει ή να αναγνωρίσει τη λεπτότητα ή τις μικρές διαφοροποιήσεις, στερημένος από κάθε ευπρέπεια, βασιζόμενος σε ένα λεξιλόγιο 77 λέξεων που χαρακτηρίζεται πιο εύστοχα ως Μαλακίες («Jerkish») παρά ως Αγγλικά (English)».
Ο λόγος που ρωτήθηκε ο συγκεκριμένος συγγραφέας για το προφίλ και τις ικανότητες του Τραμπ είναι επειδή πολλοί έχουν παρατηρήσει ότι ένα από τα αριστουργηματικά βιβλία του λειτουργεί σαν προμήνυμα –ή οιωνός– της σημερινής εποχής στις ΗΠΑ. Στο μυθιστόρημά του «Η Συνωμοσία Εναντίον της Αμερικής» (2004) ο Ροθ περιγράφει τι θα γινόταν αν ο Φραγκλίνος Ρούζβελτ –και ενώ στην Ευρώπη είχε ήδη ξεσπάσει ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος–, έχανε τις προεδρικές εκλογές του 1940 από τον πρωτοπόρο της αεροπορίας Τσαρλς Λίντμπεργκ. Aν δηλαδή κέρδιζε πρώτα το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα και έπειτα την αμερικανική κοινή γνώμη και την κυβέρνηση μια αντισυστημική προσωπικότητα που διατυμπάνιζε την ανάγκη της απομόνωσης της χώρας, εγκωμίαζε τον ναζιστή δικτάτορα Χίτλερ, ενίσχυε οικονομικά το Γ’ Ράιχ και επαναλαμβάνε σε κάθε ομιλία του ένα σύνθημα που ακουγόταν αρκετά και στην προεκλογική εκστρατεία του Ντόναλντ Τραμπ: «Πρώτα η Αμερική» («America first»).
Το «what if» του Ροθ, βασίζεται σε αληθινά δεδομένα: ο Λίντμπεργκ, ο πρώτος άνθρωπος που πέταξε πάνω από τον Ατλαντικό, ένας γνήσιος αμερικανός ήρωας δηλαδή, με τον οποίο ταυτιζόταν ο μέσος Αμερικανός, υπήρξε γνωστός υμνητής του Χίτλερ. Στο βιβλίο ο Ροθ στηρίζει την υπόθεσή του σε ένα αρχικό αδιέξοδο του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος να βρει υποψήφιο ικανό να αμφισβητήσει στις εκλογές του 1940 την πολιτική ηγεμονία των Δημοκρατικών και του Ρούσβελτ. Και έτσι εμφανίζεται ο μη κομματικός Λίντμπεργκ και παίρνει το προεδρικό χρίσμα. Σας θυμίζει κάτι; Μήπως τον τρόπο που οι Ρεπουμπλικανοί βρέθηκαν με υποψήφιο τον μη κομματικό Τραμπ; (Για την ιστορία στις εκλογές του 1940 υποψήφιος των Ρεπουμπλικανών ήταν ο επιχειρηματίας Γουέντελ Γουίλκι ο οποίος έχασε κατά κράτος από τον FDR. Εναν χρόνο μετά οι ΗΠΑ μπήκαν στον πόλεμο κατά της Ιαπωνίας, της Γερμανίας και της Ιταλίας).
«Το βιβλίο δεν είναι γραμμένο ως προειδοποίηση», διασαφηνίζει ο Ροθ. «Προσπαθούσα να φανταστώ πώς θα ήταν για μία εβραϊκή οικογένεια σαν τη δική μου, σε μία εβραϊκή κοινότητα σαν το Νιούαρκ, αν είχε εκλεγεί ένας αντισημίτης ναζιστής, ή έστω και κάτι συγγενικό σε αυτό, στο τέλος της πιο αντισημιτικής περιόδου στην παγκόσμια Ιστορία. Ηθελα να δω πώς θα το αντιμετωπίζαμε και γι΄αυτό έπρεπε να εφεύρω μία δυσοίωνη κυβέρνηση που να μας απειλεί», εξηγεί. «Αν μας απειλεί ο Τραμπ; Αυτό που μας τρομοκρατεί είναι ότι τα κάνει όλα πιθανά, ακόμη και μία πυρηνική καταστροφή», τονίζει με προειδοποιητικό αυτή τη φορά τόνο.
Η αρθρογράφος, Τζούντι Θέρμαν, ρωτά τον συγγραφέα αν ο χαρακτήρας του Τραμπ ξεπερνά τη φαντασία του. «Δεν είναι ο χαρακτήρας του, το είδος ανθρώπου –ο τύπος στη βιομηχανία των ακινήτων, ανώριμος, σκληρός καπιταλιστής– που ξεπερνά τη φαντασία», λέει. «Είναι ο Τραμπ ως πρόεδρος των ΗΠΑ».
«Είναι πολύ ευκολότερο να κατανοήσεις την εκλογή ενός φανταστικού προέδρου όπως ο Τσαρλς Λίντμπεργκ παρά ενός πραγματικού προέδρου όπως ο Ντόναλντ Τραμπ», λέει. «Ο Λίντμπεργκ, παρά τη συμπάθειά του προς τους Ναζί και παρά τις ρατσιστικές του τάσεις, ήταν ένας μεγάλος ήρωας της αεροπορίας που είχε επιδείξει απίστευτη σωματική αντοχή και αεροναυτική μαεστρία όταν διέσχισε τον Ατλαντικό το 1927. Είχε χαρακτήρα, ουσία και μαζί με τον Χένρι Φορντ ήταν ο πιο διάσημος Αμερικανός. Ο Τραμπ είναι απλώς ένας απατεώνας»…