Το ραντεβού με τον Κυριάκο Μητσοτάκη μπορεί να έκλεισε για την Τετάρτη στις 16.30 (ώρα Ελλάδος), στο Λονδίνο, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν όμως, δεν κάνει ούτε βήμα πίσω από μαξιμαλιστικές θέσεις του και δηλώνοντας ότι η συμφωνία (μνημόνιο) με τη Λιβύη ισχύει κανονικά, προσέρχεται «με αέρα τοποτηρητή» στην ευρύτερη περιοχή της ανατολικής Μεσογείου, σε μια από τις πιο δύσκολες -οπως προμηνύεται- συνόδους κορυφής του ΝΑΤΟ, έτοιμος να αντιμετωπίσει όποιον επιχειρήσει να αμφισβητήσει την «κυριαρχία» του (βλ. Εμανουέλ Μακρόν).
Εχοντας την αμέριστη στήριξη του Ντόναλντ Τραμπ στο μέτωπο της Συρίας και όχι μόνο, ο τούρκος πρόεδρος βγήκε να ξεκαθαρίσει, σε συνέντευξη Τύπου πριν αναχωρήσει για την βρετανική πρωτεύουσα (δείτε τη κάτω), πως ό,τι και αν κάνει η Ελλάδα, η Αίγυπτος και η Κύπρος, «δεν θα επηρεαστεί η συμφωνία της Τουρκίας με τη Λιβύη».
Κατά δήλωσή του επίσης, στη συνάντηση με τον έλληνα Πρωθυπουργό, θα καταστήσει σαφές ότι η τριμερής συμφωνία Ελλάδος – Αιγύπτου – Κύπρου «δεν σημαίνει τίποτα για εμάς» και ότι «η Τουρκία θα κάνει όσα χρειάζονται άμεσα».
«Παράνομη η συμφωνία» Ερντογάν – Ες Σαράζ
Την ίδια στιγμή ωστόσο το λιβυκό κοινοβούλιο που ελέγχεται από πολιτικές δυνάμεις προσκείμενες στον Εθνικό Στρατό της Λιβύης (LNA), χαρακτηρίζει παράνομη τη συμφωνία Ερντογάν – Ες Σαράζ.
Μάλιστα ο πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων της Λιβύης, Αγκίλα Σαλέχ, έστειλε επιστολή στον γενικό γραμματέα του ΟΗΕ, όπου χαρακτηρίζει «απειλή για το λιβυκό κράτος, το μέλλον και την ασφάλεια» την συμφωνία της Κωνσταντινούπολης, ενώ όπως μετέδωσε το Al Arabiya, αντίστοιχη επιστολή έστειλε και στον γενικό γραμματέα του Αραβικού Συνδέσμου, Αχμέντ Αμπούλ Χέιτ.
Σε ανακοίνωσή του επίσης, ο LNA, υπό τον στρατηγό Χαλίφα Χαφτάρ, κατηγορεί ανοικτά τον πρόεδρο της Τουρκίας ότι προσπαθεί να εκμεταλλευτεί το γεγονός ότι η κυβέρνηση εθνικής συμφιλίωσης του Φαγιέζ αλ Σάρατζ είναι «κλινικά νεκρή» , υπογράφοντας «παράνομες συμφωνίες», που συνιστούν σοβαρή παραβίαση του Διεθνούς Δικαίου και «δεν σέβονται τα έννομα δικαιώματα άλλων χωρών της ανατολικής Μεσογείου».
Στο πλαίσιο αυτό κάλεσε το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ να παρέμβει προκειμένου να βάλει φραγμό στις φιλοδοξίες της Τουρκίας στη Λιβύη.
Εν όψει της συνόδου κορυφής της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας, εξάλλου, ο Ταγίπ Ερντογάν -απαντώντας εμμέσως πλην σαφώς στον γάλλο ομόλογό του Εμανουέλ Μακρόν- ανέφερε ότι «η Τουρκία προσδοκά από τους συμμάχους της να προωθούν τη συνεργασία και όχι να ψάχνουν για εναλλακτικές».
«Η Τουρκία αναμένει αλληλεγγύη έναντι των τρομοκρατικών απειλών. Αν το ΝΑΤΟ δεν αναγνωρίζει ως τρομοκράτες εκείνους που αποτελούν απειλή για την Τουρκία, τότε να μην περιμένει να αλλάξουμε τη στάση μας απέναντι στο σχέδιο για τη Βαλτική. Η Τουρκία είναι απαραίτητος εταίρος για το ΝΑΤΟ παίζοντας έναν κρίσιμο ρόλο», διεμήνυσε λίγο πριν από την έναρξη της συνόδου για τα 70 χρόνια της Συμμαχίας.
Οπως μετέδωσε και το πρακτορείο Reuters, η Αγκυρα αρνείται να υποστηρίξει το αμυντικό σχέδιο του ΝΑΤΟ για τις χώρες της Βαλτικής και την Πολωνία, δίχως να λάβει μεγαλύτερη υποστήριξη στις επιθετικές της ενέργειες στη Συρία εναντίον της κουρδικής πολιτοφυλακής Μονάδες Προστασίας του Λαού (YPG).
Χωρίς την έγκριση της Τουρκίας, το σχέδιο δεν μπορεί να προχωρήσει και αυτό ακριβώς εκμεταλλεύεται ο Ερντογάν ως νέο τρόπο πίεσης προς τη Βορειατλαντική Συμμάχια για τον αμυντικό σχεδιασμό που εκπονήθηκε μετά την προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία το 2014.
Ομοίως το Γαλλικό Πρακτορείο αναφέρει πως ο πρόεδρος της Τουρκίας απέρριψε οποιαδήποτε αμφισβήτηση της συμφωνίας με την κυβέρνηση της Τρίπολης υπό τον Φαγέζ Ες Σαράζ για την χάραξη των θαλασσίων συνόρων, η οποία επιτρέπει στην Αγκυρα να εγκαθιδρύσει δικαιώματα επί τεραστίων ζωνών στην ανατολική Μεσόγειο.
«Εάν το θέμα τεθεί στην ατζέντα, θα τους πούμε (στην Ελλάδα) ότι αυτό που έκαναν η Λιβύη και η Τουρκία απορρέει από κυριαρχικά τους δικαιώματα και δεν θα τα συζητήσουμε μαζί τους», ξεκαθάρισε στην ίδια συνέντευξη Τύπου ο Ερντογάν, αντιδρώντας στη δήλωση Μητσοτάκη ότι θα ζητήσει τη στήριξη του ΝΑΤΟ για το θέμα.
«Η Ελλάδα μπορεί να λάβει μέτρα, εμείς επίσης έχουν το δικαίωμα να λάβουμε. Θα κάνουμε ό, τι είναι αναγκαίο», ανέφερε ο τούρκος πρόεδρος και επανέλαβε ότι προσπάθειες που καταβάλλονται από την Αθήνα, το Κάιρο και τη Λευκωσία για την αποτυχία της τουρκο-λιβυκής συμφωνίας «δεν θα έχουν καμία συνέπεια, διότι έχουμε συνομολογήσει γραπτή συμφωνία με την Λιβύη».
«Η Τουρκία δεν θα συζητήσει γύρω από ένα τραπέζι, με άλλες χώρες, για τα κυριαρχικά της δικαιώματα», ήταν το μήνυμα που θέλησε να στείλει προς πάσα κατεύθυνηση ο Ερντογάν.
Από την πλευρά του, ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης θα καλέσει τη Συμμαχία να πάρει σαφή και συγκεκριμένη θέση έναντι της συμπεριφοράς της Τουρκίας.
«Δεν μπορεί μια συμμαχία να στέκεται αδιάφορη, όταν ένα μέλος της παραβιάζει ανοιχτά το Διεθνές Δίκαιο και στρέφεται έτσι κατά άλλου μέλους της. Η τακτική των ίσων αποστάσεων αδικεί κατάφωρα την πατρίδα μας που ουδέποτε επιδίωκε την ένταση στην περιοχή μας», έχει διαμηνύσει ο Πρωθυπουργός τονίζοντας ταυτόχρονα πως η Ελλάδα «ξέρει να υπερασπίζεται τα δικαιώματά της με αυτοπεποίθηση, ψυχραιμία και αποτελεσματικότητα».
Οσο για τη συνάντηση με τον τούρκο πρόεδρο, δήλωσε ότι θα του θέσει όλα τα θέματα: «Θα μιλήσουμε με ανοιχτά χαρτιά. Και είναι προς το συμφέρον και της Τουρκίας να αναδιπλωθεί από προκλητικές ενέργειες».
Σε ό,τι αφορά στην ουσία του ζητήματος, σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, οι θέσεις της Ελλάδας είναι ξεκάθαρες: «Η απόπειρα της Τουρκίας να καταργήσει θαλάσσιες ζώνες νησιών -όπως η Κρήτη, η Ρόδος, η Κάρπαθος, το Καστελόριζο- με τεχνάσματα όπως άκυρα διμερή μνημόνια, δεν παράγει διεθνώς έννομα αποτελέσματα. Δεν μπορεί δηλαδή να θίξει κυριαρχικά δικαιώματα των νησιών μας, που είναι εδραιωμένα στο Διεθνές Δίκαιο και, ειδικότερα, στο Δίκαιο της Θάλασσας».
Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, ο Πρωθυπουργός συντονίζει ήδη μια σειρά δράσεων που απαντούν έμπρακτα στις τουρκικές προκλήσεις. Έθεσε το ζήτημα στον Ιταλό πρωθυπουργό, Τζουζέπε Κόντε, κατά τη συνάντησή τους στη Ρώμη στις 26/11, και στον γάλλο πρόεδρο, Εμανουέλ Μακρόν, κατά την τηλεφωνική τους συνομιλία, από τον οποίο ζήτησε τη στήριξη της Γαλλίας.
Αλλά και στη συνάντηση των ευρωπαίων ηγετών που συμμετείχαν στη διάσκεψη για το κλίμα, στη Μαδρίτη, ο κ. Μητσοτάκης αναφέρθηκε χθες στις έρευνες που γίνονται στην Ανατολική Μεσόγειο, κατήγγειλε τις ενέργειες της Τουρκίας και ζήτησε τη στήριξη της ΕΕ. ενώ υπογράμμισε ότι οι τουρκικές κινήσεις υπονομεύουν τις πολιτικές αξιοποίησης νέων κοιτασμάτων φυσικού αερίου από την ευρύτερη περιοχή.
Στο ίδιο πλαίσιο ο υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Δένδιας, επισκέφθηκε την Αίγυπτο (1/12) και συμφώνησε με τον Ααγύπτιο ομόλογό του να επιταχυνθούν οι συζητήσεις μεταξύ των τεχνικών κλιμακίων για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών των δύο χωρών. Αμέσως μετά τη δημοσιοποίηση της συμφωνίας Τουρκίας – Λιβύης ο υπουργός Εξωτερικών κάλεσε τον τούρκο πρεσβευτή στην Αθήνα στο υπουργείο Εξωτερικών (28/11) προκειμένου να ζητήσει εξηγήσεις.
Στο ΥΠΕΞ κλήθηκε (29/11) και ο πρεσβευτής της Λιβύης από τον οποίο ζητήθηκε να γνωστοποιήσει άμεσα, το περιεχόμενο του μνημονίου ειδάλλως θα βρεθεί αντιμέτωπος με απόφαση απέλασής του από την Ελλάδα.
Ταυτόχρονα, η μόνιμη αντιπροσωπεία της Ελλάδος στην Ε.Ε. ενημέρωσε την Ύπατη Εκπρόσωπο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας , Φεντερίκα Μογκερίνι για την εξέλιξη της κατάστασης, ενώ ο μόνιμος αντιπρόσωπος της Ελλάδας έθεσε το θέμα στο πλαίσιο του CΟREPER.
Στην Ελλάδα, τέλος, ο υπουργός Εξωτερικών κ. Δένδιας ενημέρωσε για όλες τις πρόσφατες εξελίξεις τους εκπροσώπους των πολιτικών κομμάτων.