«H νευρικότητα της Τουρκίας πάντα έχει αντανάκλαση στο Αιγαίο. Με αποφασιστικότητα και ψυχραιμία ετοιμαζόμαστε για τα πάντα».
Με τη φράση αυτή ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Γιάννης Οικονόμου, διαβεβαίωσε για την ετοιμότητα της Αθήνας απέναντι σε μία πιθανή κλιμάκωση της τουρκικής προκλητικότητας στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, μετά την απογοήτευση που δοκίμασε ο Ταγίπ Ερντογάν κατά την παρουσία του στη Νέα Υόρκη, στο πλαίσιο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ.
«Με τον Μπάιντεν δεν ξεκινήσαμε καλά», είπε ο Ερντογάν εμφανώς ενοχλημένος από την άρνηση του αμερικανού προέδρου να τον συναντήσει κατά την παραμονή του στις ΗΠΑ.
«Συνεργάστηκα καλά με τον (πρόεδρο Τζορτζ) Μπους, τον γιο. Συνεργάστηκα καλά με τον (Μπαράκ) Ομπάμα και τον (Ντόναλντ) Τραμπ. Ομως, δεν μπορώ να πω ότι ξεκινήσαμε καλά με τον Μπάιντεν», είπε σε δηλώσεις του σε δημοσιογράφους ο τούρκος πρόεδρος, χωρίς να κρύβει τη δυσαρέσκειά του. Οι δύο χώρες (Τουρκία και ΗΠΑ), τόνισε, «θα πρέπει να εργαστούν από κοινού ως φίλες, η σημερινή κατεύθυνση, ωστόσο δεν προοιωνίζεται καλή».
«Δεν μπορώ να πω ότι μια υγιής διαδικασία διέπει τις τουρκο-αμερικανικές σχέσεις… Αγοράσαμε F-35, πληρώσαμε 1,4 δισ. δολάρια και αυτά τα F-35 δεν μας δόθηκαν. Οι ΗΠΑ πρέπει κατ’ αρχάς να το διευθετήσουν αυτό (…) Για εμάς, η υπόθεση των (ρωσικών) S-400 έχει διευθετηθεί. Δεν είναι δυνατόν να κάνουμε πίσω. Οι ΗΠΑ πρέπει να το κατανοήσουν (…). Εμείς, ως Τουρκία, είμαστε ειλικρινείς, όμως οι ΗΠΑ δυστυχώς δεν ήταν και δεν είναι», συμπλήρωσε στη συνομιλία του με τους εκπροσώπους του Τύπου, που πάντα είναι πλούσια σε ειδήσεις και συμπεράσματα για τις επόμενες κινήσεις του τούρκου προέδρου.
«Θα πάμε αλλού»
Και ενόψει της συνάντησής του με τον ρώσο πρόεδρο, Βλαντίμιρ Πούτιν, ο Ερντογάν επιχείρησε να ασκήσει πίεση στην Ουάσινγκτον, λέγοντας ότι αν δεν βοηθήσει εκείνη, θα απευθυνθεί αλλού για να καλύψει τις αμυντικές ανάγκες της χώρας του (συνάπτοντας δηλαδή συμφωνία με τη Μόσχα για μία ακόμη προμήθεια S-400, σε πλήρη περιφρόνηση των αμερικανικών προειδοποιήσεων και του ΝΑΤΟ).
«Εμείς προχωράμε (…). Θα χτυπήσουμε άλλες πόρτες. Η Τουρκία αγοράζει ό,τι χρειάζεται για την άμυνά της», αναφώνησε ο τούρκος πρόεδρος, δείχνοντας εξαρχής ποιο θα είναι το βασικό αντικείμενο του «παζαριού» με τον πρόεδρο Πούτιν που προσδοκά μέσω του Ερντογάν να επιφέρει ρήγμα στη Συμμαχία του Βορειοατλαντικού Συμφώνου.
Ο εκνευρισμός του τούρκου προέδρου έχει να κάνει με την άρνηση των Αμερικανών να ικανοποιήσουν τα αιτήματα-επιδιώξεις του σε Αφγανιστάν, Μεσόγειο, Λιβύη κ.α., κάτι που διαπιστώθηκε και στις πρόσφατες συναντήσεις του επικεφαλής του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Αντονι Μπλινκεν, με τον τούρκο υπουργό Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, και του συμβούλου Εθνικής Ασφάλειας, Τζέικ Σάλιβαν, με το «δεξί χέρι» του Ερντογάν, Ιμπραήμ Καλίν.
Εκνευρισμένος Ερντογάν, όμως, σημαίνει αυτομάτως και τουρκική νευρικότητα στο Αιγαίο και πολλοί είναι αυτοί που «προβλέπουν» μια όξυνση των προκλήσεων στο Αιγαίο (σε αέρα και θάλασσα) από την Αγκυρα, ως μοχλό πίεσης για την ικανοποίηση των επιδιώξεών της.
Στα σενάρια που βλέπουν το φως δημοσιότητας, περιλαμβάνεται μεταξύ άλλων η παρεμπόδιση –με πιο δραστικό τρόπο και όχι απλώς διά ασυρμάτου (hailing)– των ερευνών του «Νautical Geo» ανατολικά της Κρήτης – σκάφους που σημειωτέον επιχειρεί κατ’ ανάθεση τριών κρατών (Ελλάδα, Ισραήλ, Κυπριακή Δημοκρατία). Ηδη άλλωστε ο υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Δένδιας, παρουσίασε στους ευρωπαίους ομολόγους του χάρτη με τον πλου τουρκικού πολεμικού που παρενόχλησε προ ημερών το γαλλικό ερευνητικό, έως και 10 ΝΜ ανατολικά της Κρήτης,
Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, πάντως, διαβεβαίωσε ότι η Αθήνα είναι έτοιμη για όλα τα ενδεχόμενα, χωρίς να αποκλείται το «Νautical Geo» να συνοδεύεται εφεξής από σκάφος του Πολεμικού Ναυτικού.
«Δεν βλέπουμε από τον Ερντογάν κάτι που να μας αιφνιδιάζει. Εχουμε δει πάρα πολλές φορές στο παρελθόν αυτούς τους κύκλους αντιδράσεων από την πλευρά της Τουρκίας και του τούρκου προέδρου. Αυτό που έχει καταφέρει η ελληνική εξωτερική πολιτική τα δύο τελευταία χρόνια είναι να κινείται με τέτοιο τρόπο, ώστε η χώρα να μην κινδυνεύει να εγκλωβίζεται σε αιφνιδιαστικά και επώδυνα διλήμματα. Η εξωτερική πολιτική μας βασίζεται στο Διεθνές Δίκαιο και σε ό,τι αφορά τα θαλάσσια σύνορα, στο Δίκαιο της Θάλασσας. Με αποφασιστικότητα και ψυχραιμία ετοιμαζόμαστε για τα πάντα. Παρακολουθούμε τη νευρικότητα της Τουρκίας, η οποία πάντα έχει μια αντανάκλαση στο Αιγαίο και τη Μεσόγειο», δήλωσε στον ΣΚΑΪ το πρωί της Παρασκευής ο Γιάννης Οικονόμου.
«Ο,τι και να κάνει ο Ερντογάν, η ελληνική πλευρά είναι απολύτως προετοιμασμένη να αντιδράσει σε όλα τα μέτωπα. Στη διπλωματία, σε οτιδήποτε πρέπει να γίνει για να αναδείξουμε για ακόμα μια φορά ότι υπερασπιζόμαστε τα κυριαρχικά μας δικαιώματα, με πλήρη αποφασιστικότητα», διαβεβαίωσε. «Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει κάτι που να δείχνει ότι είμαστε σε φάση επανάληψης του καλοκαιριού του 2020, αλλά αυτό που έχει δείξει η ιστορία με την Τουρκία είναι ότι ανά πάσα στιγμή οφείλουμε να είμαστε έτοιμοι».
Ερωτηθείς εξάλλου αν θα πραγματοποιηθεί τον Οκτώβριο ο επόμενος γύρος διερευνητικών επαφών Ελλάδος – Τουρκίας, ο κ. Οικονόμου απάντησε ότι πρόκειται για κάτι προγραμματισμένο και ότι το υπουργείο Εξωτερικών θα προβεί στις σχετικές ανακοινώσεις.
Σε ό,τι αφορά τις συμμαχίες της χώρας, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος επεσήμανε ότι «είμαστε στο καλύτερο σημείο από ό,τι εδώ και πάρα πολλά χρόνια. «Τον Οκτώβριο –ανέφερε ενδεικτικά– ολοκληρώνεται η καινούργια αμυντική συμφωνία με τις ΗΠΑ, η οποία έχει μια σειρά από συνέργειες και εμπλέκεται και το ΝΑΤΟ. Υπάρχει πολύ καλή σχέση και με τις ισχυρές χώρες της ΕΕ, ενώ και η σχέση μας με την Αίγυπτο βρίσκεται σε πολύ καλό επίπεδο».
Τριμερής Ελλάδας – Αιγύπτου – Κύπρου στη Νέα Υόρκη
Η ιδιαίτερα στενή σχέση Ελλάδας και Αιγύπτου επιβεβαιώθηκε κατά τη διάρκεια της συνάντησης που είχε ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας με τον αιγύπτιο ομόλογο του Σάμεχ Σούκρι, στο περιθώριο της 76ης Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη. Αμέσως μετά την ολοκλήρωση της συζήτησης, ακολούθησε τριμερής συνάντηση Ελλάδας-Κύπρου-Αιγύπτου με τη συμμετοχή του κύπριου υπ. Εξωτερικών Νίκου Χριστοδουλίδη.
Κατά τη διάρκεια του τετ α τετ Δένδια-Σούκρι ανταλλάχθηκαν απόψεις για την τουρκική συμπεριφορά, καθώς και για τις τελευταίες εξελίξεις στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική, με τον αιγύπτιο υπουργό Εξωτερικών να εκφράζει ευγνωμοσύνη για τη στήριξη που παρέχουν η Ελλάδα και η Κύπρος, εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ενα βασικό θέμα που τέθηκε επί τάπητος ήταν οι σχέσεις με την Τουρκία. Παίρνοντας τη σκυτάλη, ο κ. Δένδιας αναφέρθηκε ενδελεχώς στις παραβατικές ενέργειες της Τουρκίας, φέρνοντας ως παράδειγμα την πλέον πρόσφατη, κατά την οποία σκάφη του τουρκικού λιμενικού κινήθηκαν ιδιαίτερα απειλητικά εναντίον σκαφών του ελληνικού λιμενικού.
Σημειώνεται ότι για τη συγκεκριμένη ενέργεια δόθηκαν οδηγίες για να πραγματοποιηθεί έντονη διαμαρτυρία προς τις τουρκικές Αρχές. Από την πλευρά του, ο Αιγύπτιος υπουργός αναφέρθηκε στον δεύτερο γύρο των επαφών μεταξύ του αιγυπτιακού και του τουρκικού ΥΠΕΞ και ανέλυσε τους λόγους για τους οποίους δεν υπάρχει προοπτική εξομάλυνσης των σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών. Όπως τόνισε, μάλιστα, ένας βασικός όρος για την εξομάλυνση των σχέσεων είναι η παύση της επιθετικής συμπεριφοράς της Τουρκίας εναντίον της Ελλάδας και της Κύπρου.
Κατά την τριμερή συνάντηση των υπουργών Ελλάδας- Κύπρου- Αιγύπτου έγινε αναφορά στα επόμενα βήματα που πρέπει να γίνουν στην τριμερή συνεργασία, υπογραμμίσθηκε η ανάγκη δημιουργίας μόνιμης γραμματείας, η οποία θα επιφορτιστεί την εφαρμογή των αποφάσεων των Συνόδων Κορυφής. Στο πλαίσιο αυτό, επισημάνθηκε ότι η προσεχής τριμερής συνάντηση κορυφής, η οποία θα λάβει χώρα στην Ελλάδα τον Οκτώβριο, θα είναι η ένατη συνάντηση από το 2014, κάτι που υποδηλώνει τις τακτικές και στενές επαφές σε όλα τα επίπεδα. Πέρα από τα προγράμματα τριμερούς συνεργασίας, έγινε επίσης συζήτηση για τη στάση της Τουρκίας και τον ρόλο της στην Λιβύη. Τέλος, συζητήθηκαν οι εξελίξεις στη Συρία και στο Ιράκ.