Ο οδηγός ταξί που με μετέφερε από την οδό Αθηνάς στην πλατεία Θεάτρου, μικρή μεν απόσταση που όμως δεν ήθελα να διανύσω μόνη μου, με συμβούλεψε προτού βγω από το αυτοκίνητο.
«Να προσέχεις εδώ κοπελιά… Προσοχή στην τσάντα σου!»
Το γεγονός ότι πήγαινα σε συνέντευξη Τύπου που διοργάνωνε ο Δήμος Αθηναίων και η Εταιρεία Ανάπτυξης και Τουριστικής Προβολής Αθηνών του Δήμου Αθηναίων (ΕΑΤΑ) με έκανε να μη φοβάμαι. Υπήρχε κόσμος, υπήρχαν κάμερες, υπήρχαν και κάποιοι αστυνομικοί. Το ραντεβού δόθηκε σε αυτή τη σβησμένη από τον χάρτη περιοχή του κέντρου, προκειμένου να ανακοινωθεί η πιλοτική δράση «Κατάστημα στο κέντρο», ένα φιλόδοξο πρότζεκτ που πραγματοποιείται στο πλαίσιο του προγράμματος «ΠΟΛΗ²» και έχει σκοπό να ανεβάσει τα ρολά σε κλειστά καταστήματα περιοχών που έχουν πληγεί από την κρίση και την εγκληματικότητα.
Πρώτο κατάστημα που μπαίνει στο μικροσκόπιο αυτού του πλάνου αναβίωσης -ή, καλύτερα, νεκρανάστασης-, είναι το θρυλικό Bar Guru, που μεσουρανούσε στη νυχτερινή ζωή της Αθήνας επί 12 χρόνια, προτού ο ιδιοκτήτης του, Κωνταντίνος Ζουγανέλης αποφασίσει το 2009 να το κλείσει οριστικά, μην μπορώντας άλλο να αντέξει την εξαθλίωση που είχε κάνει όχι μόνο δυσάρεστη, αλλά και επικίνδυνη την πρόσβασή σου στο άλλοτε δημοφιλέστατο μαγαζί του.
Οι πόρτες του λοιπόν ξανάνοιξαν και πάλι, αρχικά για να φιλοξενήσουν τη συνέντευξη Τύπου και να σηματοδοτήσουν την έναρξη μιας νέας εποχής για την πλατεία Θεάτρου. Μακάρι.
Καθισμένοι σε καρέκλες που είχαν τοποθετηθεί στην είσοδο του μπαρ, περιμέναμε τον δήμαρχο της Αθήνας, Γιώργο Καμίνη, για να ακούσουμε τι σκοπεύει να κάνει με όλες αυτές τις παρατημένες περιοχές της Αθήνας, που απέχουν έτη φωτός από τις καλοβαλμένες καρτ ποστάλ και τους τουριστικούς οδηγούς. Ηλεκτρικό ρεύμα δεν υπάρχει στον χώρο, είναι από χρόνια κομμένο. Μόνο εκείνο το θερμό κεραμιδί χρώμα και τα σχέδια με τα χρυσά ελεφαντάκια που διακοσμούν στρατηγικά σημεία στους τοίχους, μαρτυρούν ότι κάποτε λειτουργούσε εκεί ένα μπαρ με έθνικ αισθητική. Υστερα ήρθε η κρίση, λίγο μετά ήρθε η εγκληματικότητα και η γειτονιά ερήμωσε.
«Τι σκοτάδι είν’ αυτό ρε παιδιά;» αναρωτήθηκε και ο ίδιος ο δήμαρχος μεταξύ αστείου και σοβαρού με το που έφθασε στον χώρο.
«Ναι, αλλά πατάτε σε ιερά χώματα!» έσπευσε να του απαντήσει κάποια υπέρμαχος των χρυσών εποχών του Athens by night.
Ο δήμαρχος λοιπόν έχει σκοπό να ξαναφέρει φως στην περιοχή, κυριολεκτικά και μεταφορικά. Και άρχισε να εξηγεί πώς σκέφτεται να το επιτύχει.
«Θέλω να σας παρουσιάσω μια μοναδική στην ελληνική πραγματικότητα δράση. Ας δούμε όμως πρώτα, πώς φτάσαμε ως εδώ: το ξέρουμε όλοι ότι η Αθήνα εδώ και πολλά χρόνια περνά μεγάλες δυσκολίες. Είναι η πόλη όπου συμπυκνώθηκαν όλες οι συνέπειες της οικονομικής κρίσης, επειδή εδώ υπήρχε η φούσκα. Στην εποχή της ευμάρειας, η Ερμού ήταν από τους πιο ακριβούς δρόμους της Ευρώπης. Το 2010 η φούσκα έσκασε. Και από το 2015 προέκυψε και το προσφυγικό ζήτημα» είπε ο δήμαρχος.
Στη συνέχεια αναφέρθηκε σε μια σειρά ενεργειών που έχει κάνει ο δήμος προκειμένου να εξασφαλίσει ευρωπαϊκούς πόρους χρηματοδότησης, για να φθάσει στο σήμερα και στην εντυπωσιακή αύξηση του τουρισμού της Αθήνας.
«Το 2017 σημειώθηκε στην Αθήνα ρεκόρ αφίξεων όλων των εποχών, με 5 εκατομμύρια αφίξεις τουριστών».
Φθάσαμε λοιπόν στο σήμερα και στην πιλοτική δράση «Κατάστημα στο κέντρο». «Ξεκινάμε από την πλατεία Θεάτρου, ανοίγοντας πιλοτικά διάφορα κλειστά καταστήματα, που θα στεγάσουν επιχειρηματικές και καλλιτεχνικές δραστηριότητες. Ο δήμος θα καλύψει για έξι μήνες το ενοίκιο και τα λειτουργικά έξοδα όσων επιλεγούν από την επιτροπή μας για να ξαναδώσουν πνοή σε αυτά τα μαγαζιά και ταυτόχρονα θα ωφεληθεί το σύνολο των επιχειρήσεων που ήδη λειτουργούν στις επιλεγμένες περιοχές, καθώς θα αναπτυχθεί νέο ενδιαφέρον από κόσμο που θα προσέρχεται».
Τα μαγαζιά που θα ξανανοίξουν και θα μας περιμένουν, βρίσκονται στο ευρύτερο εμπορικό τρίγωνο. Η αρχή γίνεται λοιπόν από την πλατεία Θεάτρου και από επτά συνολικά καταστήματα που θα αξιοποιηθούν και θα αποκτήσουν νέους ρόλους. Μεταξύ αυτών, φυσικά, και το πρώην Guru Bar.
Στα άμεσα σχέδια βρίσκεται και η στοά Εμπόρων, στην οδό Βουλής, με δέκα καταστήματα που θα απαλλαγούν και αυτά από τα λουκέτα τους. Οπως επεσήμανε ο Γιώργος Καμίνης, σε αυτή την περίπτωση η διοίκηση του ΕΦΚΑ και το υπουργείο Εργασίας διευκόλυναν την κατάσταση, λύνοντας τα όποια γραφειοκρατικά προβλήματα θα μπορούσαν να προκύψουν. Και όπως εξήγησε, «η επιτυχία των πρώτων βημάτων θα δείξει τον δρόμο για τη συνέχεια. Στόχος μας είναι να επεκταθούμε και σε άλλες προβληματικές περιοχές του κέντρου».
Προλαβαίνοντας τα αιχμηρά σχόλια, είπε «μη νομίζετε ότι τρέφουμε την αυταπάτη πως θα λύσουμε το πρόβλημα των κλειστών καταστημάτων της Αθήνας – αυτό είναι αποτέλεσμα της χρόνιας οικονομικής κρίσης. Σίγουρα όμως θα τους δώσουμε νέα πνοή, καθώς φιλοδοξούμε να τα γεμίσουμε με πολιτιστικές και άλλου είδους δράσεις. Καλούμε τους δημιουργικούς πολίτες να δώσουν με τη φαντασία τους μια δεύτερη ζωή σε αυτές τις περιοχές».
Οπως επεσήμανε ο διευθύνων σύμβουλος της ΕΑΤΑ Αλέξης Γαληνός, σχετικά και με άλλες προβληματικές περιοχές του χάρτη που σκοπεύουν να αναβιώσουν μέσα από τη δράση «Κατάστημα στο κέντρο», «έχουμε εντοπίσει και άλλα “νεκρά” σημεία στην πόλη, που βρίσκονται στους δρόμους ή είναι κρυμμένα μέσα σε στοές, ενώ στην ευρύτερη περιοχή γύρω από αυτά, υπάρχει ζωή. Αν βάλουμε για παράδειγμα νέους πόλους έλξης στην πλατεία Θεάτρου, σιγά σιγά θα επιστρέψει και ο κόσμος. Αυτή την εποχή μελετάμε και τη Σταδίου, στο κομμάτι που βρίσκεται χαμηλά, κοντά στην Ομόνοια, όπου υπάρχουν και στοές με κλειστά καταστήματα. Ψάχνουμε χρηματοδότηση είτε από ευρωπαϊκά κονδύλια είτε από ιδιώτες χορηγούς».
Σε ερώτηση για το πώς χρηματοδοτείται η παρούσα πιλοτική δράση, όπως και ολόκληρο το πρόγραμμα «ΠΟΛΗ²», ο κύριος Γαληνός διευκρίνισε ότι «η χρηματοδότηση προέρχεται αποκλειστικά από δημοτικούς πόρους, ο δήμος βάζει το χέρι στην τσέπη. Η χρηματοδότηση που θα λάβει το κάθε κατάστημα για να ξανανοίξει είναι 6.000 ευρώ, ενώ το πρόγραμμα “ΠΟΛΗ²” που περιλαμβάνει δράσεις ανάπλασης σε πολλά διαφορετικά σημεία της Αθήνας, κοστίζει συνολικά 1 εκατομμύριο ευρώ».
Καλούνται λοιπόν πολίτες που διαθέτουν φαντασία και την πίστη ότι τα πράγματα στις παραγκωνισμένες και ξεχασμένες απ’ όλους περιοχές της Αθήνας μπορούν να αλλάξουν, να υποβάλουν τις προτάσεις τους. Η δράση απευθύνεται σε νέες δημιουργικές ομάδες, ώστε να αποκτήσουν τη βάση τους, να πειραματιστούν και να παρουσιάσουν τα προϊόντα της δουλειάς τους για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Οι ιδιοκτήτες των μαγαζιών τα έχουν παραχωρήσει στον δήμο σε «φιλική τιμή» και αν ύστερα από αυτούς τους έξι πρώτους μήνες (Ιούλιος – Δεκέμβριος 2018) όσοι έχουν ανοίξει τα καταστήματα θα θέλουν να συνεχίσουν τη δράση τους εκεί, η απάντηση του δημάρχου είναι «βλέποντας και κάνοντας», μια και το πρόγραμμα είναι πιλοτικό και πρωτοεμφανιζόμενο στα αθηναϊκά δεδομένα.
Η αξιολόγηση και επιλογή των επικρατέστερων που θα βάλουν το κλειδί και θα ανοίξουν τα λουκέτα θα γίνει από πενταμελή επιτροπή, η οποία θα απαρτίζεται από τρεις εκπροσώπους του Δήμου Αθηναίων και της ΕΑΤΑ και δύο ειδικούς στον τομέα του πολιτισμού. (Πληροφορίες μπορούν να βρίσκουν στο polis2.thisisathens.org και στο www.facebook.com/polistotetragono).
Κάθε κατάστημα θα μπορεί να στεγάζει μία ή και περισσότερες επιχειρήσεις, με δυνατότητα συστέγασης και συνεργασίας. Πιο συγκεκριμένα, τα καταστήματα στην πλατεία Θεάτρου προορίζονται να στεγάσουν: α) δραστηριότητες με έμφαση στη νέα επιχειρηματικότητα, στη χειροτεχνία και στο βιομηχανικό προϊόν, β) εναλλασσόμενα πολιτιστικά προγράμματα, όπως εκθέσεις σύγχρονης τέχνης, φωτογραφίας, γλυπτικές εγκαταστάσεις, κ.ά. γ) θα αποτελέσουν χώρους εκδηλώσεων, δράσεων, συζητήσεων, παρουσιάσεων πειραματικής μουσικής, θεατρικών δρώμενων, κ.ά.
Οσο για το φλέγον ζήτημα της ασφάλειας αυτών των περιοχών, προκειμένου να μην εξελίσσεται η κάθε βόλτα μας προς τα εκεί σε μια επικίνδυνη περιπέτεια, ο Γιώργος Καμίνης είπε ότι «υπάρχουν συζητήσεις, βέβαια με το κεντρικό κράτος ποτέ δεν ξέρεις τι συμβαίνει». Ωστόσο «η πλατεία Θεάτρου δεν είναι εντελώς νεκρωμένη, στους γύρω δρόμους υπάρχει ζωή, οι δρόμοι θα φωτιστούν από τα καταστήματα που θα ανοίξουν, κόσμος θα αρχίσει να έρχεται, όλο αυτό είναι ένα πείραμα στο οποίο προχωράμε με πίστη και αισιοδοξία».
Και καταλήγοντας είπε ότι «είναι σημαντικό να ανοίγουμε νέους διαδρόμους μέσα στην πόλη, για παράδειγμα, η περιοχή γύρω από την πλατεία της Αγίας Ειρήνης που είναι τόσο δημοφιλής, θα μπορούσε κάλλιστα να αξιοποιηθεί και να αναπνεύσει – το σημαντικό είναι να αρχίσει να απλώνεται ο ζωτικός χώρος, σε σημεία που μέχρι σήμερα η Αθήνα δεν μπορούσε ή φοβόταν να αναπνεύσει».
Φεύγοντας από την πλατεία Θεάτρου προτίμησα να μην πάρω ταξί. Παρατήρησα κάτι μικρά στέκια-καφενεία που έχουν ανοίξει και βγάζουν τραπεζάκια στο πεζοδρόμιο, πέρασα μέσα από το παζάρι και τη λαϊκή με φρούτα εποχής και πολλά διαφορετικά είδη ελιάς. Υπάρχει όντως ζωή εκεί. Αν κάποιος της φερθεί με αγάπη -έτσι για αλλαγή-, μπορεί τελικά αυτές οι «ενέσεις ζωντάνιας» να πιάσουν τόπο.