Η δολοφονία -τη Δευτέρα, στη Μαλαισία- του ετεροθαλή αδελφού του Κιμ Γιονγκ Ουν έπλασε το εύκολο ερώτημα εάν αν ο ηγέτης της Βόρειας Κορέας βρίσκεται πίσω (και) από αυτή την εκτέλεση. Εννοείται ότι όλο αυτό θα μπορούσε, κάλλιστα, να γίνει η υπόθεση ενός μυθιστορήματος ή το σενάριο μιας ταινίας κατασκοπίας.
Η πραγματική ζωή, όμως, έχει γράψει ότι ο Κιμ Γιονγκ Ναμ και ο Κιμ Γιονγκ Ουν ήταν γιοι τού πρώην ηγέτη της Βόρειας Κορέας, Κιμ Γιονγκ Ιλ – από διαφορετικές μητέρες. Η μητέρα του Ναμ ήταν η ηθοποιός Σονγκ Χίε Ριμ. «Ο πατέρας μου κρατούσε απόρρητο το γεγονός ότι ζούσε με τη μητέρα μου, μια διάσημη ηθοποιό του Κινηματογράφου. Ετσι, δεν μπορούσα να βγω από το σπίτι ή να έχω φίλους. Αυτή η μοναξιά της παιδικής ηλικίας μου, ίσως, με έκανε αυτό που είμαι σίγουρα, να προτιμώ την ελευθερία», φέρεται να είχε πει ο Κιμ Γιονγκ Ναμ σύμφωνα με το βιβλίο ενός ιάπωνα δημοσιογράφου.
Ο Κιμ Γιονγκ Ναμ δεν παρέστη στην κηδεία του πατέρα του, ενώ πιστεύεται ότι είχε πιο στενή σχέση με τον θείο του, τον Γιανγκ Σονγκ Θάεκ, τον δεύτερο πιο ισχυρό άνδρα της Βόρειας Κορέας. Μικρή λεπτομέρεια ουσίας: ο Θάεκ εκτελέστηκε το 2013, κατ’ εντολή του μικρού αδερφού, Κιμ Γιονγκ Ουν.
Ο Κιμ Γιονγκ Ναμ φοίτησε στο Πανεπιστήμιο «Κιμ Ιλ Σουνγκ» και υπηρέτησε στον Στρατό της Βόρειας Κορέας μέχρι το 1998, όταν και διορίστηκε σε ανώτερη θέση, στο υπουργείο Δημόσιας Ασφάλειας. Ολα έδειχναν ότι προοριζόταν να αναλάβει την εξουσία από τον πατέρα του. Επίσης, ήταν επικεφαλής της ανάπτυξης της Πληροφορικής στη Βόρεια Κορέα και συνόδευσε τον πατέρα του τον Ιανουάριο του 2001 στη Σαγκάη για σχετικές συζητήσεις.
Ηταν εκείνη η χρονιά, τέσσερις μήνες αργότερα από το κοινό ταξίδι με τον πατέρα του, όταν ο Κιμ Γιονγκ Ναμ έπεσε σε οικογενειακή δυσμένεια αφού συνελήφθη στο Διεθνές Αεροδρόμιο Ναρίτα της Ιαπωνίας έχοντας στην κατοχή του πλαστό διαβατήριο της Δομινικανής Δημοκρατίας: είχε ισχυριστεί ότι ήθελε να επισκεφθεί την Ντίσνεϊλαντ στο Τόκιο. Μαζί του είχε δυο γυναίκες και ένα τετράχρονο αγόρι, το οποίο ταυτοποιήθηκε ως γιος του. Το πλαστό διαβατήριο ανέγραφε το (κινεζικό) ψεύτικο όνομα «Πανγκ Ζιονγκ» – σημαίνει «χοντρή αρκούδα» στα μανδαρίνικα. Παρέμεινε τρεις μέρες υπό κράτηση, μέχρι που «καθάρισε» ο μπαμπάκας.
Ενώ τότε, κατά τη διάρκεια των ανακρίσεων, είχε πει στους αξιωματικούς της Υπηρεσίας Μετανάστευσης ότι ήθελε να επισκεφτεί την Ντίσνεϊλαντ, στο βιβλίο του «Υπό τη θερμή προστασία του πατρικού μας ηγέτη» ο συγγραφέας Μπράντλεϊ Μάρτιν έγραψε: «Ο Κιμ Γιονγκ Ναμ είχε επισκεφτεί την Ιαπωνία σε αρκετές προηγούμενες περιστάσεις και ήταν θαμώνας σε κάποια από τα λουτρά στη συνοικία με τα κόκκινα φανάρια του Τόκιο, Γιοσιγουάρα».
Τότε, ο πατέρας Κιμ Γιονκ Ιλ, σοκαρισμένος, ακύρωσε ένα προγραμματισμένο διπλωματικό ταξίδι στην Κίνα και ο Κιμ Γιονγκ Ναμ κατέφυγε στο Μακάο, αυτοεξόριστος και αποξενωμένος από την οικογένεια, συνεχίζοντας να χρησιμοποιεί ένα πλαστό διαβατήριο -πορτογαλικό αυτή τη φορά- στις μετακινήσεις του.
Οι εγκληματικές ενέργειες ενός δικτάτορα
Ο εξάδελφος και του Κιμ Γιονγκ Ναμ και του Κιμ Γιονγκ Ουν, ο Λι Χαν Γιουνγκ, αποστάτησε στη Νότια Κορέα το μακρινό 1982. Δεκαπέντε χρόνια αργότερα, εν έτει 1997, πυροβολήθηκε και σκοτώθηκε στη Σεούλ από πράκτορες της Βόρειας Κορέας. Και κάπως έτσι ξεκινά η δράση των μυστικών υπηρεσιών, εκτός συνόρων.
Ετσι, η τωρινή εγκληματική ενέργεια δεν μας φαίνεται παράταιρη, αναφορικά με τις πρακτικές που χρησιμοποιούν στη Βόρεια Κορέα. Απόπειρες κατά της ζωής του Κιμ Γιονγκ Ναμ είχαν γίνει και στο παρελθόν. Ο Κιμ Γιονγκ Ουν είχε δώσει εντολή για τη δολοφονία του ετεροθαλούς αδερφού του από το 2011, το έτος που ανήλθε στην εξουσία – τότε που πέθανε ο πατέρας τους. Οι εκτελεστές του, όμως, δεν σταμάτησαν εκεί, αφού είχαν προσπαθήσει -πολλές φορές- να βγάλουν τον Κιμ Γιονγκ Ναμ από τη μέση, όπως δήλωσε την Τετάρτη ο επικεφαλής των μυστικών υπηρεσιών της Νότιας Κορέας.
Εναν χρόνο αργότερα, τον Οκτώβριο του 2012, οι εισαγγελικές αρχές της Νότιας Κορέας ανακοίνωσαν ότι ένας βορειοκορεάτης κατάσκοπος ομολόγησε ότι είχε σκηνοθετήσει ένα τροχαίο ατύχημα στην Κίνα, το 2010, με στόχο τον Ναμ. Οπως κατέθεσε, πάντα την Τετάρτη, ο αρχηγός της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών της Νότιας Κορέας, Λι Μπίουνγκ Χο -σε συνεδρίαση στην οποία συμμετείχαν αξιωματούχοι των μυστικών υπηρεσιών της χώρας του- επρόκειτο για μια εντολή που παρέμενε σε ισχύ, παρά το γεγονός ότι είχαν περάσει έξι χρόνια χωρίς να εκτελεστεί. «Πρόκειται για μια εντολή που αντανακλά την τάση του Κιμ Γιονγκ Ουν προς την παράνοια και δεν πρόκειται για μια καλά σχεδιασμένη επίθεση προκειμένου να εξουδετερωθεί μια απειλή για την εξουσία του», ανέφερε ο κ Λι.
Σύμφωνα με τον ίδιο, ο Κιμ Γιονγκ Ναμ είχε στείλει τον Απρίλιο του 2012 μια επιστολή στον Κιμ Γιονγκ Ουν, ζητώντας να λυπηθεί εκείνον και την οικογένειά του. Στο γράμμα του ανέφερε ότι, τόσο εκείνος, όσο και οι σύζυγοι και τα παιδιά του, «δεν έχουν κανέναν τρόπο διαφυγής» και ότι δεν τους απομένει καμία άλλη διέξοδος από την αυτοκτονία. Το 2012 μια ρωσική εφημερίδα έγραψε ότι ο Ναμ αντιμετώπιζε οικονομικές δυσκολίες επειδή η Πιονγκγιάνγκ τού είχε κόψει το επίδομα που έπαιρνε με αφορμή την ανεπίσημη κριτική που ασκούσε για τον τρόπο διαδοχής του πατέρα του.
Δύο χρόνια αργότερα, το 2014, σύμφωνα με το ίδιο δημοσίευμα, ο Κιμ Γιονγκ Ναμ θεάθηκε στην Ινδονησία, σε ένα ιταλικό εστιατόριο ενός ιάπωνα επιχειρηματία. Τότε φέρεται ότι ζούσε μεταξύ Σιγκαπούρης, Ινδονησίας, Μαλαισίας και Γαλλίας. Μάλιστα, η ίδια εφημερίδα υποστήριζε ότι τον έδιωξαν από ένα πολυτελές ξενοδοχείο του Μακάο επειδή χρωστούσε 15.000 δολάρια.
Ο Κιμ Γιονγκ Ναμ, σύμφωνα πάντα με την κατάθεση του νοτιοκορεάτη αξιωματούχου, είχε μια σύζυγο και έναν γιο στο Πεκίνο και άλλη μια σύζυγο με δύο παιδιά -έναν γιο και μια κόρη- στο Μακάο. Οι οικογένειες του Κιμ Γιονγκ Ναμ είχαν τεθεί εδώ και χρόνια υπό την προστασία της κινεζικής κυβέρνησης, ανέφερε ο αξιωματούχος – χωρίς, ωστόσο, αυτός ο ισχυρισμός να έχει επιβεβαιωθεί προς το παρόν από το υπουργείο Εξωτερικών της Κίνας.
Οπως επισήμανε στην κατάθεσή του ο Λι, ο Κιμ Γιονγκ Ναμ δεν είχε ζητήσει ποτέ άσυλο ούτε είχε επιχειρήσει να αυτομολήσει στη Νότια Κορέα, ενώ ο αξιωματούχος πιστεύει πως ο ετεροθαλής αδερφός τού βορειοκορεάτη ηγέτη δεν αποτελούσε κίνδυνο για την εξουσία του Κιμ Γιονγκ Ουν, αφού «δεν διέθετε την απαραίτητη στήριξη, ούτε από το εξωτερικό της χώρας, αλλά ούτε και από το εσωτερικό». Και, βασικά, ήταν στόχος στο σκόπευτρο του αδελφού του.
Βορειοκορεατικές ιστορίες διαδοχής
Ο Κο Γιου-χουάν, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Ντονγκούκ της Σεούλ, είπε ότι κατά περιόδους κυκλοφορούσαν φήμες ότι ο Ναμ θα μπορούσε να αναλάβει την ηγεσία της Βόρειας Κορέας στη θέση του αδελφού του. «Οι υποστηρικτές του Ουν μπορεί να ήθελαν να τον ξεφορτωθούν», σχολίασε.
Η πραγματικότητα λέει ότι σε σύντομες συνεντεύξεις Τύπου ο ίδιος ο Ναμ είχε ισχυριστεί ότι δεν είχε σχέδια αποστασίας, ούτε «ενδιαφέρον» για την ανάληψη της εξουσίας στη Βόρεια Κορέα και ότι δεν τον ενδιέφερε να αναλάβει ηγετικό ρόλο. «Προσωπικά, είμαι κατά μιας διαδοχής της τρίτης γενιάς. Ελπίζω ότι ο μικρότερος αδελφός μου θα κάνει ό,τι καλύτερο για την ευημερία των Βορειοκορεατών», είχε πει -το 2010- (διπλωματικά) σε μια συνέντευξη στην ιαπωνική τηλεόραση, τότε που ο Ουν αναλάμβανε το τιμόνι της Βόρειας Κορέας. Αλλά επίσης, αρκετές φορές διαβεβαίωσε ότι δεν τρέφει καμία πολιτική φιλοδοξία.
Ο Γιονγκ Ουν, όμως, από ό,τι φάνηκε, έβλεπε τον Ναμ ως απειλή για τη νομιμότητα της εξουσίας του. Ισως να είχε διαβάσει και τα σχόλια ενός ιάπωνα δημοσιογράφου, του Γιότζι Γκόμι, στο βιβλίο «Ο Πατέρας μου, ο Κιμ Γιονγκ-Ιλ κι Εγώ» που αποδίδονταν στον Ναμ, όπου έλεγε ότι περίμενε το καθεστώς του Κιμ Γιονγκ-Ουν να καταρρεύσει επειδή ήταν νέος και άπειρος. Επίσης, ο Ναμ, σε μια άλλη συνέντευξη, είχε πει πάλι ότι ήταν ενάντιος στην κληρονομική μετάβαση της εξουσίας στη Βόρεια Κορέα. Αυτό σημαίνει ότι επίσημα στήριζε -πιθανώς από φόβο- τον μικρό αδερφό του, αλλά όταν του δινόταν η ευκαιρία τον «έθαβε».
Το μόνο δεδομένο μέχρι τώρα είναι ότι ο Ναμ δολοφονήθηκε στο αεροδρόμιο της Κουάλα Λουμπούρ, τη Δευτέρα 13.02.2017. Απαντήσεις στο πώς πέθανε ο ετεροθαλής αδερφός του ηγέτη της Βόρειας Κορέας θα δώσει η νεκροψία–νεκροτομή που θα γίνει στο πτώμα του – εάν, τελικά, επιτραπεί από το καθεστώς.
Μέχρι τότε, θα παραμένουν αιωρούμενες οι φήμες -από πηγές της Σεούλ- ότι «ο Κιμ Γιονγκ Ναμ υποστήριζε την ανάγκη μεταρρυθμίσεων για την έξοδο της χώρας του από τη διεθνή απομόνωση». Ή ότι «η δολοφονία του ήταν άλλο ένα επεισόδιο στον εσωτερικό αγώνα εξουσίας που διεξάγεται, υπό πλήρη μυστικότητα, στην Πιονγιάνγκ». Στην Ουάσιγκτον, επίσης, κυβερνητικές πηγές εκφράζουν τη βεβαιότητα ότι «ο Ναμ δολοφονήθηκε από πράκτορες της Βόρειας Κορέας». Αλλά δεν μπορούν να το αποδείξουν.
Και έτσι, με εκατοντάδες εικασίες και εκδοχές να πλανώνται, θα μπορούσε να βάζει επίλογο το μυθιστόρημα ή να ρίχνει τίτλους τέλους η ταινία που γράφαμε στην αρχή τού κειμένου, όπου ο αναγνώστης ή ο θεατής θα πρόσθετε τη δική του βεβαιότητα ή μια εσάνς αμφιβολίας για το τι, πραγματικά, έχει συμβεί.
Αυτό που αποδεικνύεται, εκ των πραγμάτων, είναι ότι όποιος αμφισβητεί τον Κιμ Γιονγκ Ουν πεθαίνει…