Η οδός Βουλγαροκτόνου στην Πυλαία της Θεσσαλονίκης είναι ένας δρόμος υπερβολικά ήσυχος. Δίπλα σε λιβάδια με παπαρούνες κι άλλα ανοιξιάτικα λουλούδια, με ηχητική υπόκρουση το χαρούμενο κελάηδισμα των πουλιών, βρίσκεται ένα τριώροφο κτίριο που δεν τραβά την προσοχή. Καλοβαλμένο απ’ έξω, αλλά όχι κάτι το φοβερό. Λένε, όμως, ότι ο τελευταίος όροφος είναι υπερπολυτελώς κατασκευασμένος και επιπλωμένος. Το ίδιο και το δώμα του.
Εκεί έμενε ο Λάσα Σουανασβίλι, μαζί με δυο συντρόφους του που τον φύλαγαν και τον πρόσεχαν. Από τη γειτονιά, δεν είχαν πονηρευτεί. Εβλεπαν κόσμο να μπαινοβγαίνει, αλλά η Θεσσαλονίκη είναι συνηθισμένη να ακούει γλώσσες που παραπέμπουν στην πρώην Σοβιετική Ενωση. Επίσης, έβλεπαν και ιερωμένους να περνούν την πόρτα του σπιτιού. Ο υψηλός ένοικός του ήταν ιδιαιτέρως θρήσκος. Ακόμη και τα χρόνια που πέρασε στη φυλακή, δεχόταν ευχές και επισκέψεις από ιερωμένους, ενώ για χάρη του γίνονταν παρακλήσεις και ευχές σε μοναστήρια κι εκκλησίες ανά την Ανατολική και τη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Το κελί του ήταν γεμάτο εικόνες.
Ο Λάσα Σουανασβίλι είναι ένας από τους πολύ υψηλά ιστάμενους στην ιεραρχία του «ρωσόφωνου εγκλήματος». Ενας вор в законе, όπως τον χαρακτηρίζει η αόριστη νομική έννοια που προφέρεται «Βορ β ζακόνε». Δηλαδή, ένας κακοποιός με πλούσιο ποινικό μητρώο, με θητεία στη φυλακή, που δεν έχει συνεργαστεί με τα όργανα της τάξης και έχει γίνει αποδεκτός από τα άλλα μέλη των οργανώσεων. Είναι ο «βασιλιάς» των παρανόμων, ο «νονός», αλλά σε σοβιετική έκδοση. Ο όρος εμφανίστηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1930, και αποτελεί την κορωνίδα της πυραμίδας που ξεκινάει από «πορτοφολάδες», «μπουκαδόρους», «κλεφτοκοτάδες» κ.λπ. (Ευχαριστώ τον φίλο και συνάδελφο Δημήτρη Τριανταφυλλίδη για την ερμηνεία της έκφρασης).
Ο Λάσα Σουσανασβίλι είχε γράψει τα χιλιόμετρά του στην ιεραρχία, αρχίζοντας από την πατρίδα του, Γεωργία. Η πρώτη του φορά στη φυλακή ήταν στα 18 του χρόνια και μέχρι το 2008 που εμφανίστηκε στην Ελλάδα είχε εκτίσει, συνολικά, ποινή 11 ετών. Στη χώρα του δεν χρειάζονται αποδεικτικά στοιχεία για να προσαχθεί κάποιος ενώπιον της Δικαιοσύνης ως Βορ β ζακόνε. Αρκεί να καταγραφεί στη σχετική λίστα από κάποιον αρμόδιο υπηρεσιακό παράγοντα των υπηρεσιών ασφαλείας. Στη Γεωργία είχε κατηγορηθεί από την πολιτική ηγεσία ότι ήθελε να διαφθείρει πολιτικούς. Ηταν υψηλά στην ηγεσία, είχε απλώσει τα πλοκάμια του και στο έγκλημα της Ρωσίας. Οι φήμες στη δεκαετία του 2000 έλεγαν ότι ελέγχει ολόκληρες περιοχές της Μόσχας, ότι ελέγχει πολιτικούς κύκλους στην Ουκρανία και στη Γεωργία.
Το 2008, ενώ οι διάφοροι Βορ β ζακόνε δρούσαν και συλλαμβάνονταν σε διάφορα μέρη του κόσμου κι ενώ οι συμμορίες πότε μάχονταν και πότε προσπαθούσαν να τα βρουν μεταξύ τους και να μοιράσουν την πίτα, αποφασίστηκε η απέλαση του Σουσανασβίλι από τη Ρωσία. Οι Αρχές τον βρήκαν σε ένα πολυτελές resort και έπρεπε να τα βάλουν με τους 10 οπλισμένους σωματοφύλακές του για να καταφέρουν να τον συλλάβουν και να του επιβάλουν την ποινή της απέλασης. Ο ίδιος ο Βορ δεν κρατά όπλο ποτέ. Οι ρωσικές αρχές δεν αποκάλυψαν σε ποια χώρα τον εξέδωσαν, ωστόσο οι εφημερίδες της εποχής αναφέρουν ότι μάλλον επρόκειτο για την Ουκρανία, ενώ του απαγορεύτηκε η είσοδος στη Ρωσία για τα επόμενα πέντε χρόνια. Να σημειωθεί ότι ανακάλυψαν ότι η είσοδός του στη Ρωσία είχε γίνει με παράνομα χαρτιά. Στο ενδιάμεσο, όμως, είχε εκδώσει και ρωσικό διαβατήριο.
Οι δικηγόροι του, όπως γράφει ο Τύπος της εποχής, έλεγαν ότι θα προσφύγουν στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου για την υπηκοότητα του πελάτη τους. «Μέχρι το 2009 έμενα στη Ρωσία, όπου είχα επιχειρήσεις, ασχολούμουν με οικοδομές και είχα ποσοστά σε εμπορικά κέντρα. Στη Γεωργία ήμουν συνέταιρος σε μία μεγάλη εταιρεία φυσικού αερίου, την Alfagaz, θυγατρική της Gazprom» θα πει ο ίδιος λίγα χρόνια αργότερα, στην απολογία του ενώπιον του Εφετείου Κακουργημάτων της Θεσσαλονίκης. Εκεί όπου δικάστηκε, καθώς από το τέλος του 2008 βρέθηκε να έχει εγκατασταθεί στη Θεσσαλονίκη.
Παντρεύτηκε και παρακολουθούσε από τον Θερμαϊκό τη δράση των δυο αδερφών του και των «συναδέρφων» του στην Κεντρική και τη Δυτική Ευρώπη. Τη δράση αλλά και τις δεκάδες συλλήψεις, στην Ισπανία, την Ελβετία, τη Γερμανία, την Αυστρία, την Ιταλία, τη Γαλλία. Οι μάχες ανάμεσα στις συμμορίες μαίνονταν, ενώ οι Αρχές αναζητούσαν τον Βορ. Μάλιστα, το 2010, ισπανοί αστυνομικοί κατηγόρησαν έλληνες συναδέρφους τους ότι έλαβαν το ποσό των 800.000 ευρώ από εκείνον, για να τον αφήσουν να διαφύγει από το ξενοδοχείο «Μακεδονία Παλλάς». Μυθικό ποσό, όπως όλα όσα αφορούν τον Σουσανασβίλι! Τελικά συνελήφθη σε άλλο ξενοδοχείο με θέα θάλασσα, το 2012: στον Αστέρα Βουλιαγμένης, Γενάρη μήνα. Σε βάρος του εκκρεμούσαν διεθνή εντάλματα σύλληψης από την Ισπανία και τη Γεωργία, σύμφωνα με τα οποία ο Λάσα Σουσανασβίλι διηύθυνε από την Ελλάδα εγκληματική οργάνωση που δρούσε σε όλη την Ευρώπη. Στο παλμαρέ της, η οργάνωση είχε ανθρωποκτονίες και απόπειρες, εκβιασμούς, ξέπλυμα χρήματος και άλλα αδικήματα.
Στα ισπανικά έγγραφα αναφερόταν ως «Ελ Γκόρντο», «Ο Χοντρός», αυτό που μεταφέρθηκε στα καθ’ ημάς ως «Το Λίπος». «Ελ Γκόρντο» ονομάζουν οι Ισπανοί και το λαχείο με το υψηλότερο κέρδος στον κόσμο, το χριστουγεννιάτικό τους. Δεν χρησιμοποιούν, δηλαδή, την έκφραση μόνο για να δηλώσουν σωματικές διαστάσεις. Οταν συνελήφθη, πάντως, ο Λάσα είχε χάσει αρκετά κιλά, ενώ είχε ήδη πάθει εγκεφαλικά επεισόδια για τα οποία παρακολουθούνταν ιατρικά στη Θεσσαλονίκη, γι’ αυτό και την είχε επιλέξει ως τόπο μόνιμης διαμονής. Οι Ισπανοί θεωρούσαν ότι μπορούσε να είναι ο απόλυτος νονός της ρωσικής μαφίας, διευθύνοντας τα πάντα από την Ελλάδα. «Είμαι νόμιμος και σοβαρός επιχειρηματίας, και όχι κωμικοτραγικός μαφιόζος, δήθεν αρχηγός ανύπαρκτης εγκληματικής οργάνωσης» είχε πει στην απολογία του, η οποία έγινε στον Αρειο Πάγο κάτω από κινηματογραφικές συνθήκες. Ενα ελικόπτερο πετούσε επάνω από την περιοχή σκανάροντας τα πάντα, ενώ πάνοπλοι αστυνομικοί βρίσκονταν παντού, καθώς οι αρχές φοβόνταν ότι Γεωργιανοί κακοποιοί μπορεί να επιχειρούσαν κάτι.
Τα αιτήματα για εκτέλεση των διεθνών ενταλμάτων σύλληψης απορρίφθηκαν από τον Άρειο Πάγο, με βασική αιτιολογία ότι ο εκζητούμενος βρισκόταν στην Ελλάδα όταν, σύμφωνα με τα εντάλματα, διέπραττε τις παράνομες πράξεις στο εξωτερικό. Ωστόσο, στήθηκε μια fast track δικογραφία από τις ελληνικές αρχές, έτσι ώστε βγαίνοντας από τον Αρειο Πάγο ο Λάσα Σουσανασβίλι να κατηγορηθεί για τα ίδια αδικήματα έχοντας ως τόπο τέλεσης την Ελλάδα, καθώς εδώ βρισκόταν ως «διευθυντής» της εγκληματικής οργάνωσης. Η δίκη του έγινε στη Θεσσαλονίκη και ο Βορ καταδικάστηκε σε κάθειρξη 14 ετών. Ο ίδιος, εκτός του ότι ανέφερε τον εαυτό του ως σοβαρό επιχειρηματία και όχι κωμικοτραγικό μαφιόζο, δήλωσε θύμα πολιτικής δίωξης από τον τότε πρόεδρο της Γεωργίας, Μιχαήλ Σαακασβίλι. Ο πρώην πρόεδρος θεωρούσε τον Βορ πολύ επικίνδυνο σε επίπεδο επιρροής σε πολιτικούς της χώρας, ενώ τον κατηγόρησε ότι ετοίμαζε πραξικόπημα για την ανατροπή του. Μάλιστα, ο Λάσα Σουσανασβίλι έχει υποβάλει στην Ελλάδα αίτημα πολιτικού ασύλου, διότι φοβόταν για τη ζωή του σε περίπτωση που εκδιδόταν (πιθανώς μέσω Ισπανίας) στη Γεωργία. Πρωτοδίκως το αίτημα απερρίφθη, ωστόσο έχει υποβάλει ένσταση και αναμένεται η απόφαση της δευτεροβάθμιας επιτροπής. Να σημειωθεί ότι είναι ανιθαγενής, καθώς η Γεωργία του έχει αφαιρέσει την ιθαγένεια, όπως και η Ρωσία.
Μετά την απόφαση του Δικαστηρίου, ο Λάσα είχε οδηγηθεί στις φυλακές Διαβατών, όπου η διαμονή του περιγράφεται με ασυνήθιστες λεπτομέρειες. Μέσα στη φυλακή είχε air condition, διέθετε προσωπικό μάγειρα, δοκιμαστή φαγητών, ήταν άρχοντας. Αποφυλακίστηκε το 2015 έχοντας εκτίσει μόλις δυόμιση χρόνια, κάνοντας χρήση του άρθρου 110 του Ποινικού Κώδικα. Σύμφωνα με το συνήγορό του, Γιάννη Λαυρεντιάδη, δεν έκανε χρήση του «νόμου Παρασκευόπουλου».
Το 2017 άρχισε η δίκη της έφεσης που είχε καταθέσει κατά της πρωτόδικης απόφασης. Ο Σουσανασβίλι εμφανίστηκε σε όλες τις δικασίμους, σε αντίθεση με τον ισπανό αστυνομικό που είναι ο μάρτυρας στον οποίον βασίστηκε η πρωτόδικη καταδίκη του. Μάλιστα, ο Ισπανός καταδικάστηκε για λιπομαρτυρία. Η επόμενη δικάσιμος της υπόθεσης είναι προγραμματισμένη για την ερχόμενη Τρίτη, και αναμένεται να προσελκύσει μεγάλο ενδιαφέρον.
Το απόγευμα της περασμένης Τρίτης, η φιλήσυχη γειτονιά της οδού Βουλγαροκτόνου αναστατώθηκε. Ο Βορ, μαζί με τους δύο συντρόφους του, ετοιμάζονταν να φύγουν, κι είχε έρθει ένα αυτοκίνητο με οδηγό για να τους παραλάβει, όταν εμφανίστηκε η Αστυνομία. Υπήρξε αντίσταση εκ μέρους του οδηγού και των δυο σωματοφυλάκων, όπως λέει η Αστυνομία. Οχι από τον Σουσανασβίλι, ο οποίος εμφανίστηκε πολύ αδυνατισμένος και ιδιαιτέρως καταβεβλημένος. Εξ άλλου, όπως γράψαμε παραπάνω, ο ίδιος δεν κρατά ποτέ όπλο. Σε βάρος του εκκρεμεί διεθνές ένταλμα που έχουν ζητήσει οι αρχές της Γαλλίας και ο Σουσανασβίλι έχει οδηγηθεί εκ νέου στις φυλακές Διαβατών, έως ότου κριθεί το ένταλμα. Σύμφωνα με πληροφορίες από την Αστυνομία, ετοιμάζονταν να το σκάσουν. Σύμφωνα με την πλευρά του Σουσανασβίλι, θα πήγαιναν μέχρι την Αθήνα για λίγες ημέρες.
Την ίδια ημέρα, συνελήφθησαν συνολικά 14 μέλη της ίδιας εγκληματικής οργάνωσης, όπως λέει η Ελληνική Αστυνομία, κάνοντας λόγο για «εξάρθρωση πολυμελούς εγκληματικής οργάνωσης η οποία δραστηριοποιούνταν σε διαρρήξεις και κλοπές σε οικίες και διαμερίσματα, τόσο στην Ελλάδα όσο και στη Γαλλία». Αναφέρει τον Λάσα ως «διευθύνοντα την οργάνωση» και δηλώνει ότι «σε βάρος των συλληφθέντων σχηματίστηκε δικογραφία κακουργηματικού χαρακτήρα για ένταξη σε εγκληματική οργάνωση, διάπραξη διακεκριμένων περιπτώσεων κλοπής και κατά περίπτωση για αντίσταση και παράβαση του Νόμου περί Όπλων». Η οργάνωση, κατά την Αστυνομία, διέπραττε δύο με τρεις κλοπές την ημέρα, κυρίως τις πρωινές ώρες που απουσίαζαν οι ιδιοκτήτες από τα σπίτια, φτάνοντας τις τουλάχιστον 56 διαρρήξεις και κλοπές τον τελευταίο χρόνο, με την αξία των κλοπιμαίων να ξεπερνά το 1.000.000 ευρώ.
Έγκυροι νομικοί κύκλοι, όμως, παρατηρούν ότι δεν του έχουν απαγγελθεί κατηγορίες για τα συγκεκριμένα αδικήματα και δεν προσήχθη ενώπιον ανακριτή, όπως θα έπρεπε να έχει συμβεί. Ο δεύτερος συνήγορός του, Παρασκευάς Σπυράτος, κάνει λόγο για «επικοινωνιακό τρικ» από πλευράς των αρχών. «Δημιουργήθηκε ένα επικοινωνιακό τρικ, ότι ο συγκεκριμένος κατηγορούμενος συμπλέκεται, ενέχεται και διαπλέκεται με τη συγκεκριμένη δικογραφία που αφορά εγκληματική οργάνωση με κλοπές, που διώκονται για εγκληματική οργάνωση και νομιμοποίηση εσόδων. Ο εντολέας μου αρνείται παντελώς την ανάμειξή του με αυτές τις πράξεις. Έγινε ένας χειρισμός ο οποίος δεν αρμόζει στα δεδομένα της νομιμότητας. Τέτοια κατηγορία δεν έχει αποδοθεί από τις ελληνικές ή τις ξένες δικαστικές αρχές. Υπάρχει αίτημα έκδοσης από τις γαλλικές αρχές. Δήλωσε ότι δεν επιθυμεί να εκδοθεί και επιθυμεί να έρθουν εδώ τα όποια δεδομένα των γαλλικών αρχών, να μεταφραστούν στη γλώσσα του ώστε να τύχει μιας δίκαιης δίκης».
Πράγματι, η Αστυνομία βγάζοντας μια ανακοίνωση η οποία δεν είναι ξεκάθαρη, δείχνει έναν Βορ β ζακόνε να ασχολείται με κλοπές από σπίτια της Θεσσαλονίκης, τα πρωινά που οι ιδιοκτήτες του πήγαιναν στις δουλειές τους. Ο συνήγορός του, Γιάννης Λαυρεντιάδης, απορεί. «Τι σχέση μπορεί να έχει η Γαλλία με τις κλοπές στα σπίτια της Θεσσαλονίκης; Είναι μια υπόθεση που δεν στέκει, και στο Δικαστήριο θα έχουμε την ευκαιρία να το αποδείξουμε. Πιστεύουμε να επικρατήσει η λογική και να αποφανθεί οριστικά η Ελληνική Δικαιοσύνη υπέρ του».
Ο Σουσανασβίλι και ο Ομπάμα
Το 2011, ο τότε πρόεδρος Ομπάμα είχε αναφερθεί στον «Brothers’ Circle» ή «Bratski Krug», στην αργκό. Πρόκειται για την ονομασία που είχε δώσει το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών σε μια διεθνή εγκληματική οργάνωση που ασχολείται με διακίνηση ναρκωτικών και ο Μπαράκ Ομπάμα είχε αναφερθεί στη δέσμευση περιουσιών των μελών της. Το 2012, το υπουργείο Οικονομικών κατονόμασε τον Λάσα Σουσανασβίλι ως μέλος της, όπως και άλλους. Αυτό προκάλεσε την οργή του Σουσανασβίλι, ο οποίος ζήτησε από τον δικηγόρο του να αποστείλει εξώδικη διαμαρτυρία προς τον πρόεδρο των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα. Η εξώδικος παραδόθηκε στην πρεσβεία των ΗΠΑ στην Αθήνα. Ακόμη και αυτή η ιστορία, πυροδότησε τον μύθο ότι «ο Ομπάμα τον είχε χαρακτηρίσει Νο1 εγκληματία του κόσμου».
Ο Λάσα Σουσανασβίλι πιστεύει ότι ήταν πολιτικό το ζήτημα της ανάμιξης του ονόματός του στο «Brothers’ Circle» και εκπορευόταν από τον τότε πρόεδρο της Γεωργίας, Σαακασβίλι.