Τις τελευταίες ημέρες τα φώτα στον δεύτερο όροφο της Σουηδικής Ακαδημίας στη Στοκχόλμη είναι νυχθημερόν αναμμένα. Η πόρτα στην οδό Καλάργκραντ όπου εδρεύει ο οργανισμός παραμένει ερμητικά κλειστή. Εντός του κτιρίου του παλιού χρηματιστηρίου της Στοκχόλμης, ωστόσο, κάποιοι συσκέπτονται καθώς την Πέμπτη 10 Οκτωβρίου πρόκειται να ανακοινωθούν τα ονόματα των δύο συγγραφέων που θα τιμηθούν με το Νομπέλ Λογοτεχνίας.
Φέτος οι νικητές θα είναι δύο γιατί πέρυσι δεν υπήρξε κανένας. Λόγω ενός σεξουαλικού σκανδάλου με πρωταγωνιστή τον Γάλλο Ζαν-Κλοντ Αρνό, φωτογράφο και σύζυγο της ποιήτριας και πρώην μέλους της Ακαδημίας Καταρίνα Φρόστενσον. Τον Νοέμβριο του 2017 τουλάχιστον 18 γυναίκες τον κατηγόρησαν στο πλαίσιο της γιγάντωσης του κινήματος MeToo για σεξουαλική παρενόχληση ενώ τον Οκτώβριο του 2018 καταδικάστηκε τελικά σε διετή κάθειρξη με την κατηγορία του βιασμού. Μέχρι και την πριγκίπισσα Βικτόρια της Σουηδίας φέρεται να παρενόχλησε ο Αρνό κατά τη διάρκεια μιας εκδήλωσης της Ακαδημίας το 2006, γεγονός που εξηγεί γιατί ματαιώθηκε η περυσινή απονομή. Για να καλυφθεί, οπότε, το κενό, φέτος θα απονεμηθούν δύο Νομπέλ Λογοτεχνίας, ένα για το 2018 και ένα για το 2019.
Η ατμόσφαιρα στην Γκάμλα Σταν, την πανέμορφη παλιά πόλη της σουηδικής πρωτεύουσας, είναι ζεστή – σημειώνει στην ανταπόκρισή της η απεσταλμένη της La Repubblica Ραφαέλα Ντε Σάντις – παρά τις χειμερινές θερμοκρασίες. Ολοι, ωστόσο, μιλάνε όχι τόσο για τη λογοτεχνία όσο για την κλιματική αλλαγή και την Γκρέτα Τούνμπεργκ, τη 16άχρονη συμπατριώτισσά τους η οποία την Παρασκευή είναι πολύ πιθανό να τιμηθεί για τον αγώνα της με το Νομπέλ Ειρήνης.
Ωστόσο η ιταλίδα δημοσιογράφος δεν δυσκολεύτηκε να βρει κάποιους που ενδιαφέρονται κυρίως για τον έντεχνο λόγο. Η Ελενα Λάντμπεργκ, για παράδειγμα, ιδιοκτήτρια ενός μικρού βιβλιοπωλείου θεωρεί πως ένα από τα δύο Νομπέλ θα απονεμηθεί στην Τζαμάικα Κινκέιντ, την γεννημένη στην Αντίγκουα Αμερικανίδα συγγραφέα και καθηγήτρια Αφρικανικών και Αμερικανικών Σπουδών στο Χάρβαρντ. Την ίδια γνώμη έχει και η Ινγκριντ Κάλμπεργκ, μια ντόπια συγγραφέας η οποία μόλις ολοκλήρωσε ένα δοκίμιο για την ιστορία των Νομπέλ με τον τίτλο – «Ο αινιγματικός Αλφρεντ, ο κόσμος του και το βραβείο του».
Αποτελεί γεγονός, ωστόσο, πως οι περισσότεροι είναι φειδωλοί στις προβλέψεις τους, ακόμα οι bookmakers της Ladbrokes, της πιο διάσημης εταιρείας στοιχημάτων της Βρετανίας. Το μόνο που θεωρείται σχεδόν βέβαιο είναι ότι ένα από τα δύο Νομπέλ Λογοτεχνίας θα απονεμηθεί σε μια γυναίκα συγγραφέα ενώ πάρα πολλοί υποστηρίζουν πως φέτος δεν πρέπει να υπάρξει κανένας νικητής παρά μόνο νικήτριες. Θα αρκέσει, όμως, αυτό – διερωτάται η Ντε Σάντις – για να ξεπεράσει η γηραιά Svenska Akademien την πατριαρχική της δομή αλλά και να ξεπλύνει τη ντροπή του σκανδάλου; Οπως και να έχει πάντως, φέτος τα μέλη της Ακαδημίας άρχισαν να εργάζονται από το μηδέν, ανασυντάσσοντας άρδην τις λίστες με τα ονόματα των υποψηφίων.
Σύμφωνα με τις προβλέψεις του Unibet τις περισσότερες πιθανότητες συγκεντρώνουν δύο λογοτέχνιδες από τον Καναδά – η ποιήτρια Αν Κάρσον και η Μάργκαρετ Ατγουντ. Ακολουθούν η γαλλόφωνη, εκ Γουαδελούπης, Μαρίζ Κοντέ, η Ολγκα Τοκάρτσουκ από την Πολωνία και η Λουντμίλα Ουλίτσκαγια από τη Ρωσία. Πίσω τους βρίσκονται η αμερικανίδα Μέριλιν Ρόμπινσον και η κινέζα Τσαν Σουέ. Οσον αφορά τους άνδρες, ξεχωρίζουν οι διαρκώς υποψήφιοι για το βραβείο Χαρούκι Μουρακάμι από την Ιαπωνία και Νγκούγκι γουά Θιόνγκο από την Κένυα.
Η Τζαμάικα Κινκέιντ δεν συγκαταλέγεται μεταξύ των φαβορί αλλά στη Στοκχόλμη την υποστηρίζουν πολλοί και τα μέλη της επιτροπής απονομής του βραβείου γνωρίζουν πως οι επιλογές τους θα πρέπει να είναι αρεστές στους λάτρεις της λογοτεχνίας ανά τον κόσμο, ούτως ώστε να ανακτήσει η Ακαδημία την αξιοπιστία αλλά και την τιμή της. Την τελευταία χρονιά εκλέχθηκαν επτά νέα μέλη ενώ ο νέος, από τον περασμένο Απρίλιο, μόνιμος γραμματέας της Ακαδημίας Ματς Μαλμ, είναι ένας 55χρονος καθηγητής Λογοτεχνίας που δεν έχει καμιά σχέση μια την παλιά φρουρά του ιδρύματος.
«Η νέα επιτροπή απονομής του βραβείου παρουσίασε τις δικές της λίστες. Τον Απρίλιο πρότεινε στην Ακαδημία 15-20 ονόματα και το καλοκαίρι συντάχθηκε μια λίστα με οχτώ ονόματα», εξήγησε ο ίδιος, σημειώνοντας πως η τελική απόφαση θα ληφθεί την τελευταία στιγμή, καθώς την Πέμπτη, λίγο πριν από τη σχετική ανακοίνωση, τα μέλη της Ακαδημίας θα συνεδριάσουν για να εγκρίνουν τα δύο ονόματα που θα προτείνει η επιτροπή απονομής.
Το Ιδρυμα Nομπέλ, το οποίο κάθε χρόνο χρηματοδοτεί την Ακαδημία με 9 εκατ. σουηδικές κορώνες, περίπου 832.000 ευρώ, φέτος κατέλαβε το διπλάσιο ποσό, δεδομένου ότι θα απονεμηθούν δύο βραβεία. Επέβαλε, ωστόσο, την είσοδο πέντε νέων μελών, προς αποφυγή, κατά πάσα πιθανότητα, νέων σκανδάλων. Πλέον τα μέλη της επιτροπής είναι εννιά συνολικά ενώ στην κορυφή βρίσκεται ο Αντερς Ολσον, ένας 79χρονος ποιητής, λάτρης των χαϊκού και του διαλογισμού.
Πριν από λίγες ημέρες θέλησε μάλιστα να υπογραμμίσει μέσω του YouTube ότι το Νομπέλ Λογοτεχνίας πρέπει να καταστεί λιγότερο «ευρω-κεντρικό» και κυρίως λιγότερο «ανδρο-κεντρικό», καθώς μόλις 14 από τις 114 φορές συνολικά που απονεμήθηκε το βραβείο κατέληξε σε γυναικεία χέρια.