«Στο κυλινδρικό κτίριο. Δίπλα στον ραδιοσταθμό Αθήνα 9,84», ήταν η οδηγία για τον χώρο της συνάντησης του INNOVATHENS και του Πολιτιστικού Ιδρύματος Ομίλου Πειραιώς στην Τεχνόπολη. Θέμα «Creative Industries», Δημιουργικές Βιομηχανίες. Η οδηγία ήταν τελικά περιττή, αρκούσε να ακολουθήσεις όλους αυτούς του νέους που έμπαιναν στην Τεχνόπολη, αρκετοί με ποδήλατα και κράνη, κάποιοι με κοστούμια και backpack.
Βρέθηκαν εκεί αναζητώντας ενημέρωση, συμβουλές για να δημιουργήσουν τη δική τους start up με επίκεντρο τον πολιτισμό. Όλα αυτά θα συμβούν στο 3μηνο πρόγραμμα ταχύρρυθμης συμβουλευτικής που παρέχει υψηλής ποιότητας υπηρεσίες ενημέρωσης, εκπαίδευσης και εξατομικευμένο mentoring/coaching σε ομάδες και startups που φιλοδοξούν να επιχειρήσουν στους τομείς των δημιουργικών βιομηχανιών, χωρίς καμία οικονομική επιβάρυνση. Αιτήσεις υποβάλλονται ως και τις 23 Οκτωβρίου.
Τον λόγο στην ενημερωτική συνάντηση πήρε πρώτος ο διευθυντής του INNOVATHENS Αντώνης Οικονόμου, κάνοντας τις… συστάσεις. «Ο όρος “πολιτιστική βιομηχανία” εμφανίζεται για πρώτη φορά και μάλιστα με αρνητική χροιά στη “Διαλεκτική του διαφωτισμού” των Μαξ Χόρκχαϊμερ και Τέοντορ Αντόρνο (1944): η τέχνη μαζικοποιούμενη, γενόμενη “προϊόν” και σε συνδυασμό με την τεχνική ή τις τεχνικές λειτουργεί υπνωτιστικά για τις μάζες. Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει εν προκειμένω μια σχετική συζήτηση του ίδιου του Αντόρνο με τον Βάλτερ Μπένγιαμιν 15 χρόνια νωρίτερα.
» Γράφει ο Μπένγιαμιν στο περίφημο δοκίμιό του “Το έργο τέχνης στην περίοδο της δυνατότητας τεχνικής αναπαραγωγής του”: “Η δυνατότητα τεχνικής αναπαραγωγής του έργου τέχνης αλλάζει τη σχέση των μαζών με την τέχνη. Από εξαιρετικά επιφυλακτική – όπως για παράδειγμα απέναντι σ’ έναν πίνακα του Πικάσο – η σχέση αυτή μετατρέπεται στην πιο προοδευτική – όπως συμβαίνει πχ με μια ταινία του Τσάρλι Τσάπλιν.” Για να παρατηρήσει ο Αντόρνο: “… Κι ως προς τη θεωρία της διάχυσης, παρά την σοκαριστική της γοητεία, δε θα έλεγα ότι μου φαίνεται πειστική… Και, για να αναφέρω απλώς μιαν ακόμη λεπτομέρεια: το ότι ένας αντιδραστικός μετατρέπεται σε μέλος της πρωτοπορίας μέσω της κατανόησης κάποιας ταινίας του Τσάπλιν, μου φαίνεται επίσης πέρα για πέρα σαν ένας εκρομαντισμός … Αρκεί να ακούσει κανείς σ’ αυτή την ταινία το κοινό να γελάει για να καταλάβει περί τίνος πρόκειται”».
Το εύρος των Δημιουργικών Βιομηχανιών σήμερα είναι μεγάλο και ακόμα μεγαλύτερο είναι το πεδίο δράσης: σχεδιασμός, μόδα, αρχιτεκτονική, τέχνες, ραδιόφωνο, οπτικά μέσα, διαφήμιση, μουσεία, παραγωγή λογισμικού. Ο συνολικός κύκλος εργασιών των Δημιουργικών Βιομηχανιών στην Ευρώπη υπολογίζεται περίπου στα 540 δισεκατομμύρια ευρώ, με περίπου 7 εκατομμύρια απασχολούμενους, εκ των οποίων το 20% περίπου είναι κάτω των 30 ετών (GESAC, Creating Growth – Measuring Cultural and Creative Markets in the EU), σημειώνει ο κ. Οικονόμου.
Ομως και πιο παραδοσιακοί κλάδοι ωφελούνται: «Στη μουσική, η ψηφιοποίηση σήμανε την αύξηση των πωλήσεων κατά 110% μεταξύ 2009 και 2013. Στις εκδόσεις, η εισαγωγή των e-books έφερε αύξηση 12% στις πωλήσεις ετησίως. Το 3d printing αναβαθμίζει εντυπωσιακά τη δραστηριότητα στην αρχιτεκτονική, ενώ για τα έντυπα μέσα αρκεί να αναφέρουμε ενδεικτικά τους 5,5 εκατομμύρια αναγνώστες του Spiegel Online», σημείωσε στην παρουσίασή του ο διευθυντής της INNOVATHΕNS.
Ο Χρίστος Ρίγγας, υπεύθυνος εκπαιδευτικών και ερευνητικών προγραμμάτων στο Πολιτιστικό Ιδρυμα Ομίλου Πειραιώς, τόνισε ότι η στήριξη στις Δημιουργικές Βιομηχανίες μπορεί να φέρει οικονομική ανάπτυξη, καθώς και ότι η αξία της πολιτιστικής δημιουργίας μπορεί να στηρίξει αυτό που αποκαλούμε έξυπνη οικονομία. Από την πλευρά του ο υπεύθυνος των πωλητηρίων των εννέα μουσείων του ΠΙΟΠ και του κεντρικού σημείου πώλησης στο CityLink Γιώργος Μαρινόπουλος παρουσίασε τον τρόπο ανάπτυξης των πωλητηρίων και τη δημιουργία αντικειμένων σχετικών με τη θεματική τους, από έλληνες δημιουργούς και με υλικά που παραπέμπουν στην τοπική οικονομία. Εξήγησε πως καθώς το 70% των επισκεπτών του μουσείου δεν πληρώνουν εισιτήριο, συνεπώς τα πωλητήρια αποτελούν σημαντική πηγή εσόδων.
Η έρευνα Creative Survey 2015, σχετικά με το ελληνικό design που συνοπτικά παρουσίασε ο κ. Οικονόμου καταδεικνύει την έντονη εξωστρέφειά του κλάδου με τα 3/4 των εταιρειών και τους 50% σχεδόν των αυτοαπασχολούμενων designers να έχουν έσοδα από πελάτες του εξωτερικού. «Οι Έλληνες σχεδιαστές είναι πολύ καλά καταρτισμένοι και με μεγάλη εξειδίκευση, εργάζονται όμως σε εξαιρετικά ασταθές περιβάλλον με κύρια χαρακτηριστικά τις επισφαλείς σχέσεις εργασίας και τις εισοδηματικές ανισότητες στον χώρο. Συγκεκριμένα, ενώ το μέσο ετήσιο ατομικό εισόδημα των Ελλήνων σχεδιαστών είναι 12.270 €, οι σχεδιαστές που ασχολούνται με το web-digital design έχουν μέσο ετήσιο ατομικό εισόδημα 17.465 €, ενώ οι σχεδιαστές που ασχολούνται με τους υπόλοιπους τομείς σχεδιασμού (βιομηχανικός σχεδιασμός, graphic design και εσωτερική διαρρύθμιση) έχουν μέσο ετήσιο ατομικό εισόδημα της τάξης των 10.000 €. Επιπλέον, οι άνδρες σχεδιαστές έχουν μέσο ετήσιο ατομικό εισόδημα 14.860 €, ενώ οι γυναίκες 9.149 €».
Ο Γιάννης Σκαλτσάς, επίκουρος καθηγητής και υπεύθυνος γραφείου διασύνδεσης στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών αναφέρθηκε στο στερεότυπο που υπάρχει πώς ο καλλιτέχνης είναι ένα «εξωτερικό φρούτο» που δεν μπορεί να ασχοληθεί με οτιδήποτε έχει σχέση με οικονομικούς όρους. Τόνισε πως στη σχολή υπάρχουν φοιτητές με πινέλα αλλά και με λάπτοπ, ότι παντρεύουν την τέχνη με τις τελευταίες εξελίξεις της τεχνολογίας. Πρόσθεσε ότι υπάρχουν πολλοί περισσότεροι τρόποι από αυτούς που φαντάζεται κάποιος για την επιχειρηματικότητα στο χώρο του πολιτισμού. Αναφέρθηκε στο παράδειγμα απόφοιτου της σχολής που νοικιάζει το διαμέρισμα και το στούντιο του για residency σε καλλιτέχνες από το εξωτερικό που τους ενδιαφέρει να ζήσουν για ένα χρονικό διάστημα στην Ελλάδα και να δημιουργήσουν εδώ. Ετσι, όχι μόνο αποκτά σημαντικά έσοδα ο έλληνας δημιουργός, αλλά έχει τη δυνατότητα να έρθει σε επαφή με καλλιτέχνες από όλο τον κόσμο και να εξελιχθεί και ο ίδιος.
Ο κ. Οικονόμου πιστεύει πως πραγματικά σήμερα, παρά την κρίση υπάρχουν οι προϋποθέσεις για την ανάπτυξη υγιούς, νεοφυούς και καινοτόμου επιχειρηματικότητας με αυξημένες πιθανότητες επιτυχίας. «Αποφασίσαμε, λοιπόν, να προχωρήσουμε στην οργάνωση ενός θεματικού Επιχειρηματικού Επιταχυντή στο INNOVTHENS, που θα αφορά τους τομείς των δημιουργικών και πολιτιστικών βιομηχανιών. Χωρίς να θέλουμε να προκαταλάβουμε τη θεματική των προτάσεων που θα υποβληθούν, πιθανολογούμε ότι τα πεδία εφαρμογής που αναμένεται να προσελκύσουν το σχετικό ενδιαφέρον όσων πρόκειται να συμμετάσχουν, θα καλύπτουν κυρίως:
- Την ανάπτυξη e-games είτε στον ψυχαγωγικό είτε στον εκπαιδευτικό τομέα
- Το film/video animation και τη φωτογραφία
- Τη διαφήμιση
- Την αρχιτεκτονική στο δημόσιο χώρο και στην εσωτερική διακόσμηση
- Διαφορετικές μορφές ελληνικής παραδοσιακής τέχνης
- Ψηφιακές εφαρμογές για την ανάδειξη πολιτιστικών χώρων
- Εφαρμογές που σχετίζονται με τις πολιτιστικές δραστηριότητες του Δήμου Αθηναίων
- Τις διαφορετικές εκδοχές του design»
Βασικός στόχος είναι η δημιουργία νέων επιχειρηματικών σχημάτων που θα είναι ανταγωνιστικά και θα διεκδικήσουν επάξια μια θέση στην ελληνική και, κυρίως, την διεθνή αγορά.
info:
http://www.innovathens.gr/
Τεχνόπολη Δήμου Αθηναίων,
Κτίριο Αεριοφυλάκιο 2,
Πειραιώς 100, Γκάζι,
11854 Αθήνα
(+30) 213 0109300