Επάγγελμα στρατιώτης χωρίς πατριωτισμό δεν νοείται για τον άνθρωπο που έχει αρχές, ήθος και τιμή – ιδίως στη σύγχρονη εποχή, των εθνικών κρατών, δηλαδή της εθνικής συνείδησης. Οι απάτριδες στρατιώτες δεν είναι παρά δολοφόνοι διατιθέμενοι προς ενοικίαση από οποιονδήποτε πλειοδότη, μισθοφόροι που πολεμούν μόνο για λεφτά, αδιάφοροι για τον τόπο και τρόπο της δράσης τους. Κάποτε μπορεί να υπηρέτησαν κάποια πατρίδα και να απέκτησαν γνώσεις της τέχνης του πολέμου, ωστόσο κατέληξαν να φέρουν στολή χωρίς διακριτικά ή και παραπλανητική ακόμη, αποψιλωμένη από τιμή, αποκριάτικη.
Ο επαγγελματισμός τους αφορά, θεωρητικώς τουλάχιστον, την πολεμική ικανότητα – η οποία δεν έχει καμία σχέση με την πολεμική αρετή που προϋποθέτει φιλοπατρία και ευψυχία, αφού κανείς δεν ανακαλύπτει τη γενναιότητα κυνηγώντας χρήματα, στην κυριολεξία με το τουφέκι. Για αυτόν τον λόγο εξάλλου η Συνθήκη της Γενεύης έχει στερήσει από τα δικαιώματα του κανονικού στρατιώτη τον λαθρόβιο, κάτι που σημαίνει ότι ο συλληφθείς μισθοφόρος ενδέχεται και να μην αποφύγει την επί τόπου εκτέλεση.
Η Corriere della Sera ασχολήθηκε με το θέμα των μισθοφόρων με αφορμή τις ειδήσεις που κατέφθασαν από την Αϊτή και αφορούν τη δολοφονία του προέδρου της, έργο Κολομβιανών, ενοικιασμένων πρώην στρατιωτικών. Διαπιστώνει ότι έχει παγιωθεί μία κατάσταση στον αντίποδα της στρατιωτικής τιμής, με συχνότατη χρήση μισθοφόρων σε ασταθείς περιοχές του κόσμου από μεγάλα αφεντικά των παρασκηνίων, τα οποία είναι πάντα οι αφανείς γεωπολιτικοί παίχτες.
Από το Κονγκό μέχρι τη Βενεζουέλα η Ιστορία δείχνει ότι τυχοδιώκτες με στρατιωτική εκπαίδευση, είτε μεμονωμένοι είτε σε ομάδες, ενοικιάστηκαν ως η καλύτερη λύση, με σκοπό να προσφέρουν πολεμικές υπηρεσίες ή υπηρεσίες ενόπλων προβοκατόρων και ψυχρών εκτελεστών. Το ιταλικό Μέσο θυμήθηκε τον διάσημο για τις συμμετοχές του σε πραξικοπήματα υπέρ τρίτων γάλλο μισθοφόρο Μπομπ Ντενάρ, άτομο που έδρασε στη γαλλόφωνη Αφρική κατά βάση. Η προσωπικότητά του είναι ενδεικτική της ασταθούς ψυχοσύνθεσης τέτοιων τύπων: εκείνος άλλαξε τρεις θρησκείες μέχρι να επιστρέψει στον Καθολικισμό, έλαβε τρία ονοματεπώνυμα, παντρεύτηκε επτά φορές, κ.ά.
Πέρα από τα προφανή θέματα ψυχικής υγείας που έχουν οι μισθοφόροι, ο μίτος που συνδέει όλους τους είναι η αγάπη για το χρήμα ασφαλώς, αλλά και η αντικοινωνικότητα, στοιχεία που σε δεκάδες περιπτώσεις κατά το παρελθόν έχουν αξιοποιηθεί στο έπακρο από τις μυστικές υπηρεσίες που τους στρατολόγησαν. Στη μενταλιτέ του μισθοφόρου, περισσότερο και από την άγνοιά του ή τη συνειδησιακή πώρωσή του, οφείλεται η ανικανότητά του να κατανοήσει το αρχέτυπο της πολεμικής αρετής, τη στάση του πενηντάρη Σωκράτη όταν μάζεψε από το πεδίο της μάχης, στην Ποτίδαια, όχι μόνο τον τραυματισμένο συμπολεμιστή του, τον πιτσιρίκο Αλκιβιάδη, αλλά και τα όπλα του, ώστε να αποφευχθεί η καταισχύνη. Αντιθέτως, για τους μισθοφόρους η καταισχύνη είναι τιμή. Η οποία υπολογίζεται σε δολάρια.
Οι τελευταίες, εκτός της Αϊτής, εμφανίσεις μισθοφόρων έγιναν στην κατεστραμμένη από τον εμφύλιο Λιβύη, στον πόλεμο που ακολούθησε την πτώση του συνταγματάρχη Μουαμάρ Καντάφι, όπου δραστηριοποιήθηκαν ρώσοι κομάντος ιδιωτικής εταιρείας και, φυσικά, οι ιδιότυποι μισθοφόροι της Τουρκίας, οι τζιχαντιστές που διέφυγαν από τη Συρία. Αλλά και στη Βενεζουέλα υπήρξαν κρούσματα, λένε οι Ιταλοί, καθώς το 2007 έγιναν συλλήψεις αμερικανών μισθοφόρων που είχαν αποστολή να δολοφονήσουν αξιωματούχους του καθεστώτος.
Δεδομένου ότι ακόμη και στον πόλεμο μεταξύ τακτικών εθνικών στρατευμάτων τα κάθε είδους στρατιωτικά παραπτώματα, τα επεισόδια απειθαρχίας, λιποταξίας, εγκλημάτων κατά αμάχων, κ.λπ., αντιμετωπίζονται μεν από τη Στρατονομία και τη Στρατιωτική Δικαιοσύνη αλλά ποτέ δεν λείπουν (τα σχετικά στοιχεία από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο είναι συγκλονιστικά), εύκολα γίνεται αντιληπτό ότι οι ανεξέλεγκτοι μισθοφόροι, που αναλαμβάνουν την εκτέλεση βρώμικων αποστολών, είναι οι απόλυτοι και ατιμώρητοι εγκληματίες. Οπως φαίνεται, εξακολουθούν να αποτελούν ένα δυναμικό παράγοντα πολεμικής ή παρακρατικής επέμβασης σε διάφορα μέρη της Γης.