Αν δεν το ξεκίνησε η ίδια, η Ρωσία έχει εξελιχθεί πολύ στον παράλληλο πόλεμο που τη θέλει να επιτίθεται και στις ηλεκτρονικές υποδομές του εχθρού της πριν ρίξει στη μάχη τα όπλα – και, ακόμη καλύτερα, χωρίς να τα χρειαστεί.
Η Ουκρανία, από τη μεριά της, έχει αξιοσημείωτη παρουσία στην πληροφορική. Περίπου 290.000 εργάζονται στον τομέα (και αρκετοί πλέον άφησαν τη δουλειά για το μέτωπο), ενώ είναι από τις κορυφαίες χώρες στην τεχνική υποστήριξη.
Αν και οι ένοπλες δυνάμεις της δεν μπορούν να συγκριθούν σε δυνατότητες και όγκο με τις ρωσικές, το Κίεβο αποφάσισε να βασιστεί στον τομέα της πληροφορικής και να απευθύνει γενικό προσκλητήριο ακόμη και έξω από τη χώρα.
Στον Guardian μίλησε ένας ελβετός έφηβος που προσπαθεί να αδρανοποιήσει την ψηφιακή παρουσία της Ρωσίας αλλά και να παραλύσει τους λευκορωσικούς σιδηρόδρομους.
Ο Κάλι (δεν έδωσε το πραγματικό του όνομα, για να αποφύγει την εκδίκηση των Ρώσων) είναι ένας από τους 300.000 που έχουν εγγραφεί στο γκρουπ «IT Army of Ukraine» στο κοινωνικό δίκτυο Telegram. Οι συμμετέχοντες προσπαθούν να τα βάλουν με τη ρωσική στρατιωτική μηχανή που είναι επίφοβη και στον ψηφιακό κόσμο.
Ο ψηφιακός στρατός από το Telegram έχει τις επιτυχίες του: οι ιστότοποι του Κρεμλίνου και της Δούμας κατά διαστήματα βγαίνουν εκτός λειτουργίας. Στόχοι έχουν γίνει ακόμη οι ιστοσελίδες κρατικών μέσων ενημέρωσης, τραπεζών και της Gazprom.
Ο «στρατολόγος» αυτού του ιδιότυπου στρατού είναι ο 31χρονος Μιχαήλο Φεντόροφ, αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και υπουργός Ψηφιακού Μετασχηματισμού. Στις 26 Φεβρουαρίου, δύο ημέρες μετά την έναρξη του πολέμου, έγραψε στο Telegram: «Χρειαζόμαστε ψηφιακά ταλέντα. Δραστηριότητες υπάρχουν για όλους».
Αυτή η «αγγελία» κινητοποίησε τον Κάλι, που στηρίζει την Ουκρανία σε αυτόν τον πόλεμο. «Αν επιτεθούμε στις υποδομές της Ρωσίας, ίσως αυτό τους σταματήσει, γιατί τίποτα δεν θα λειτουργεί», εξηγεί.
Η Καρολάιν, από τη Νέα Υόρκη, έβλεπε στο Twitter και στο Instagram βίντεο με όσα υφίστανται οι άμαχοι στην Ουκρανία. Η έκκληση του Φεντόροφ την κινητοποίησε να συμμετέχει στον κυβερνοστρατό. Οι εκλογές του 2016 στις ΗΠΑ και η ρωσική επιρροή σε αυτές «μας άνοιξαν τα μάτια για τα δυσάρεστα αποτελέσματα της παραπληροφόρησης», σχολιάζει η ίδια.
Αντίθετα με τον Κάλι, η Καρολάιν δεν έχει γνώσεις χάκινγκ – δεν γνώριζε καν τι είναι το Telegram πριν γραφτεί στο γκρουπ. Αποφάσισε να βοηθήσει καταπολεμώντας την παραπληροφόρηση από την πλευρά της Ρωσίας – της φαίνεται ότι είναι κάτι «βαθιά ανθρώπινο».
Τρίτος χρήστης: ο Ενρίκε, πληροφορικάριος από τη Λιθουανία που, όπως η Καρολάιν, βλέπει την ηθική διάσταση της υπόθεσης, καθώς οι γονείς του είχαν εξοριστεί στη Σιβηρία. Αυτός επικεντρώνεται στο πώς οι Ρώσοι θα μπορέσουν να ξεσηκωθούν κατά του Πούτιν. Δηλώνει μάλιστα εντυπωσιασμένος από την ομαδική δουλειά του «στρατού του Telegram».
Φτάνει όμως αυτό; Φέρνοντας μαζί παθιασμένους γνώστες και μη γνώστες έχει τους κινδύνους του, όπως η έλλειψη λογοδοσίας και στρατηγικής. Στην πράξη, λένε στον Guardian ειδικοί του κλάδου, οι Ρώσοι είναι μεν ενοχλημένοι από τις δραστηριότητες του «στρατού», αλλά οι επιπτώσεις από τη δράση του μάλλον μικρές. Ουδείς μπορεί να γνωρίζει ποιος είναι κακόβουλος ή ακόμη και τοποθετημένος εκεί από τη Ρωσία.
Αλλες εποχές, άλλα όπλα, βεβαίως. Οσοι δεν μπορούν να σταθούν στα οδοφράγματα του Κιέβου και της Οδησσού, καθώς και οι φίλοι τους από το εξωτερικό, στρατεύονται στο ψηφιακό μέτωπο. Το βλέπουν μέσα στα καθήκοντα του πολίτη – και ίσως να είναι.