Μετά την Κάλλας τι – ποιος ρόλος για τη Μαρία Ναυπλιώτου;

Η σχεδόν καθηλωτική ομοιότητα της Μαρίας Ναυπλιώτου με την Μαρία Κάλλας στην φωτογραφία της αφίσας με «ενοχλούσε». Ηταν αυτό που με κρατούσε από το να δω το «ΜasterClass», την παράσταση όπου σχεδόν για δυόμιση ώρες η Μαρία Ναυπλιώτου γίνεται Μαρία Κάλλας. Ενσαρκώνει την ντίβα στην στιγμή της ελεύθερης πτώσης (δεν είναι απλό παραπάτημα), την στιγμή που έχουν τραβήξει το χαλί κάτω από τα πόδια της, ο Αρίστος είναι με την Τζάκι, η Σκάλα του Μιλάνου την έχει εξορίσει, η φλόγα σβήνει, η καρδιά της διαμαρτύρεται.

Εφτασα στο υπόγειο του θεάτρου Χορν με το ενοχικό μου ενεργοποιημένο από τους δεκάδες φίλους που επέμεναν ότι είναι κατεπείγον να δω την παράσταση και με την ενόχληση για την copy-paste απόδοση στην φωτογραφία να παραμένει ισχυρή.

Τσικνοπέμπτη, τσίκνα σκεπάζει την πόλη, γαϊτανάκια και βλαχοπούλες στο Σύνταγμα. Το θέατρο κατάμεστο, στην είσοδο ικέτες που ελπίζουν ότι θα υπάρξει κάποια ακύρωση για να πάρουν το εισιτήριο. Η παράσταση αργεί να αρχίσει, πίσω μου μιλάνε για παϊδάκια, για τον Νίκο Μουτσινά, την Σία Κοσιώνη. Μια κυρία παραδίπλα ανοίγει την τσάντα, βγάζει ένα σωληνάριο με κρέμα και την απλώνει αργά στα χέρια. Υπνωτισμένη παρακολουθώ για να νιώσω έναν σίφουνα να κάθεται δίπλα μου. Ο Σταμάτης Φασουλής, με υπέροχη πασμίνα με κρόσια και καπέλο κάθεται. Λίγα λεπτά μετά η παράσταση αρχίζει.

Θα χρειαστεί να περάσουν τουλάχιστον δεκαπέντε λεπτά, θα έλεγα σχεδόν το ένα τρίτο του πρώτου μέρους της παράστασης για να συμβεί το απόλυτο ρήγμα με την πραγματικότητα γύρω μου. Να γίνει η Μαρία Ναυπλιώτου μυθικό πλάσμα που με το τεράστιο χέρι της θα με ξεκολλήσει από την καρέκλα και θα με μεταφέρει μέσα στην θρυμματισμένη, γδαρμένη, κατασπαραγμένη ψυχή της Μαρίας Κάλλας. Δεν χρειάζονται φτιασίδια, θα μπορούσε η Ναυπλιώτου να φοράει την ξανθιά περούκα μιας Μέριλιν και πάλι να πείθει ότι είναι η Κάλλας, πεσμένη στα γόνατα.

Η Ναυπλιώτου Μέδουσα. Μιλάει συνέχεια, ακατάπαυστα, κινείται διαρκώς, σαρώνει την σκηνή με μικρές νευρωτικές χειρονομίες και στραβώματα των χειλιών που θυμίζουν τόσο ηρωίδα του Γούντι Άλεν, και άλλοτε με στακάτες καθηλωτικές στάσεις μιας Μήδειας – ή μήπως μίας Αντιγόνης (θαύμασα τον τρόπο με τον οποίο ο σκηνοθέτης Οδυσσέας Παπασπηλιόπουλος μπορεί να σκάψει έτσι μέσα στην ψυχή μιας γυναίκας, της γυναίκας αυτής). Αντιλαμβάνομαι ότι ένας εσωτερικός ρυθμός της Ναυπλιώτου οδηγεί σε μια κορύφωση, στο ξεγύμνωμα. Στην αρχή μιλά με στόμα σφικτό, φτύνει σχεδόν τις λέξεις, σαν σίδερα να δένουν τα σαγόνια της ενώ ζητά συνεχώς λίγο νερό. Στο τέλος το στόμα αυτό με τα βαθυκόκκινα χείλη έχει γίνει κραυγή, απόγνωση, ουρλιαχτό πόνου. Δάκρυα πέφτουν συνέχεια στην σκηνή. Στο τέλος της παράστασης το πρόσωπό της είναι σχεδόν πρησμένο από το κλάμα, τα μάτια της εξαφανισμένα, το στόμα χαμογελά, η ίδια η Ναυπλιώτου μοιάζει να μην έχει επιστρέψει ακόμα στο σώμα της που έδωσε δάνειο στην Κάλλας.

«Ηταν τελικά τόσο καλή η Ναυπλιώτου» με ρωτάνε. Δεν απαντώ. Δεν υπάρχουν ακριβείς λέξεις για να περιγράψεις αυτό που κάνει στην σκηνή φορώντας το κλασικό σικ μαύρο φόρεμα του Βασίλη Ζούλια, δεκάποντες μαύρες γόβες, με τα μαλλιά στο σινιόν της Κάλλας.  Δεν υπάρχουν λέξεις. Αυτό. Την στιγμή που μια φοιτήτρια τραγουδά ακολουθώντας τις οδηγίες της, αυτή μιλά για τον Ωνάση. Οχι, το σώμα της μιλά για τον Ωνάση. Διπλωμένη πάνω σε ένα τραπέζι, τραβά υστερικά μαντήλια από την τσάντα και τρίβει, τρίβει, γδέρνει τα ψηλά πόδια της ως τους μηρούς, τα χέρια ως τους ώμους. Και μιλά με την φωνή του Ωνάση, πώς την πίεζε, πώς την έκανε να νιώθει κτήμα του, εργαλείο, πώς την υποχρέωνε να λέει πρόστυχα τραγούδια, αυτός που μισούσε την όπερα.

Αντίστοιχες σκηνές της, διέρρηξαν αυτή καθαυτή την θεατρική πράξη. Με μια εικαστικότητα βαθιά, στον πυρήνα της πλήρους παραστατικής μορφής τέχνης που είναι η performance στην σύγχρονη τέχνη, η Ναυπλιώτου άνοιξε δρόμους αχαρτογράφητους. Σκέφτηκα πως σκηνές της θα μπορούσαν να είναι παράλληλες προβολές σε πολλαπλές οθόνες, παράλληλοι μονόλογοι σε ένα έργo του Βill Viola. Και αναρωτιέμαι με αγωνία: μετά από αυτό, τι, ποιος ρόλος για την Μαρία Ναυπλιώτου;