Η Ανγκελα Μέρκελ αποχωρεί από την καγκελαρία αφήνοντας έναν κόσμο που κινδυνεύει να ξεχάσει τα διδάγματα του Β΄Παγκοσμίου Πολέμου.
Σε μια από τις τελευταίες συνεντεύξεις της, στην κυριακάτικη Frankfurter Allgemeine Zeitung, η Μέρκελ προειδοποιεί ότι τα θεμέλια της ειρήνης στην σύγχρονη Ευρώπη – με άλλα λόγια ο κόσμος μέσα στον οποίο μεγάλωσε και η ίδια (είναι γεννημένη το 1954) – κινδυνεύουν από διάβρωση. Και αυτό μπορεί να παρασύρει ακόμη και την Ευρωπαϊκή Ενωση, την οποία, όπως είπε, δεν πρέπει να θεωρούμε δεδομένη από τη στιγμή που κάποια μέλη της «υποκύπτουν στον απατηλό πειρασμό να ενεργούν με καθαρά εθνικό τρόπο».
Στην ιστορία, λέει ακόμη, είναι σύνηθες οι θεσμοί που προφυλάσσουν από τις συγκρούσεις να υπονομεύονται όσο επουλώνονται οι πληγές από το παρελθόν, ειδικά όταν οι γενιές που δημιούργησαν αυτούς τους θεσμούς δεν είναι πια στη ζωή.
Ο κίνδυνος, επέμεινε η καγκελάριος, υπάρχει και για τον ΟΗΕ, ο οποίος επίσης γεννήθηκε μέσα από τις φλόγες του πολέμου και τώρα έχει να αντιμετωπίσει τον αναδυόμενο εκ νέου εθνικισμό και τις διαμάχες των μεγάλων δυνάμεων.
«Ο κόσμος δεν είναι σε καθόλου σταθερή κατάσταση», είπε η καγκελάριος στη FAZ και πρόσθεσε ότι «μετά τη μεγάλη χαρά για το τέλος του Ψυχρού Πολέμου και την επανένωση της Ευρώπης, πρέπει να φροντίσουμε τώρα να μην μπούμε σε μια ιστορική φάση κατά την οποία θα ξεθωριάσουν τα σημαντικά διδάγματα από την ιστορία».
Δύο βιβλία που την έχουν επηρεάσει και περιγράφουν αυτή την κατάρρευση έπειτα από μια μακρά περίοδο ηρεμίας είναι «Οι Υπνοβάτες» του Κρίστοφερ Κλαρκ, που αφορά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο (το έργο κυκλοφορεί και στα ελληνικά), και ένα έργο του γερμανού ιστορικού Χέρφριντ Μίνκλερ για τον Τριακονταετή Πόλεμο (1618-1648). Και οι δύο πόλεμοι ήλθαν έπειτα από δεκαετίες σχετικής ηρεμίας στην Ευρώπη, σημειώνουν οι Times.
Παραδέχεται ακόμη η Ανγκελα Μέρκελ ότι το Brexit έδειξε ότι η ενοποίηση της Ευρώπης είναι ένα έργο πιο δύσκολο και πιο αργό από όσο περίμενε. Εξηγεί ακόμη ότι οι δυνάμεις που διαλύουν την Ευρώπη ενισχύονται λόγω της σχετικής οικονομικής παρακμής η οποία με τη σειρά της ενισχύει τις τάσεις του εθνικισμού.
Υπάρχει μάλιστα, όπως λέει, μια έντονη διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στις ανατολικές χώρες της ΕΕ και στα υπόλοιπα μέλη της Ενωσης για να προσθέσει: «Το αίσθημα ότι υπάρχει πολύ λίγος χώρος για ‘εθνικούς’ ελιγμούς προκαλεί απογοήτευση. Φυσικά, την ίδια στιγμή πρέπει να πούμε καθαρά ότι το κράτος δικαίου αφορά τους πάντες και είναι μια καθοριστικής σημασίας στιγμή της ενοποίησης της Ευρώπης».