Την πάγια θέση της Αγκυρας –εκτός κάθε έννοιας διεθνούς δικαίου– περί μη δικαιώματος των νησιών σε θαλάσσιες ζώνες, επανέλαβε ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, στο πρώτο σχόλιό του για τη ελληνοϊταλική συμφωνία για την οριοθέτηση της ΑΟΖ, επικαλούμενος μάλιστα και τον πρώην υπουργό Εξωτερικών Νίκο Κοτζιά.
Οσον αφορά την Αγια-Σοφιά, υποστήριξε ότι δεν αποτελεί διεθνές ζήτημα, αλλά εσωτερικό θέμα, εθνικής κυριαρχίας της χώρας του.
Η συμφωνία Ελλάδος – Ιταλίας δεν μας αφορά, δεν αφορά το Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, ανέφερε σε δηλώσεις του στο τηλεοπτικό δίκτυο ΝΤV ο τούρκος υπουργός Εξωτερικών.
Κατά την εκτίμησή του ωστόσο, «αποτελεί μια σημαντική συμφωνία, όσον αφορά την εξέλιξη των γεγονότων», καθώς όπως είπε, «μέχρι τώρα, η Ελλάδα ήθελε τα νησιά και οι βράχοι να θεωρούνται “ηπειρωτική χώρα”».
Στη συμφωνία για την ΑΟΖ με την Ιταλία, «η Ελλάδα σε τρία νησιά –στην Κεφαλονιά, στους Στροφάδες και τους Οθωνούς– δεν έδωσε πλήρη επήρεια, γι’ αυτό και κατηγόρησε τη συμφωνία αυτή ο Νίκος Κοτζιάς», υποστήριξε ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου.
«Αυτό», συνέχισε, «είναι θετικό για εμάς και μας δίνει δίκαιο για τη συμφωνία μας με τη Λιβύη», με την οποία όπως προανήγγειλε, «ενδέχεται να υπογράψουμε συμφωνία και να κάνουμε βήματα έτσι ώστε να κάνουμε έρευνες και γεωτρήσεις στην υφαλοκρηπίδα τους».
Η απάντηση στη διαφορετική αυτή «ανάγνωση» της ελληνοϊταλικής συμφωνίας από τον τούρκο ΥΠΕΞ, ήρθε άμεσα από τον κυβερνητικό εκπρόσωπο, Στέλιο Πέτσα, ο οποίος στην τακτική ενημέρωση των πολιτικών συντακτών σημείωσε ότι η ιστορική συμφωνία επιβεβαιώνει με τον πλέον επίσημο τρόπο το δικαίωμα των νησιών σε θαλάσσιες ζώνες, υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ, ενώ παράλληλα γίνεται γίνεται ρητή αναφορά στο δικαίωμα και την προοπτική επέκτασης της ελληνικής αιγιαλίτιδας ζώνης στα 12 ναυτικά μίλια.
«Η συμφωνία αίρει με γόνιμο τρόπο μία εκκρεμότητα 40 ετών. Βασίζεται στους κανόνες του διεθνούς δικαίου και ειδικότερα της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας.
»Συνιστά υπόδειγμα συνεργασίας και σχέσεων καλής γειτονίας. Συμβάλλει καθοριστικά στην ειρήνη και τη σταθερότητα στην περιοχή μας.
»Επιβεβαιώνει το δικαίωμα των νησιών σε θαλάσσιες ζώνες, υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ, καθώς και τη μέση γραμμή της Συμφωνίας του 1977 για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας μεταξύ Ελλάδας – Ιταλίας ως οριογραμμή της ΑΟΖ των δύο χωρών.
»Συνοδεύεται από την κοινή δήλωση Ελλάδας και Ιταλίας για τους πόρους της Μεσογείου που εκφράζει την προσήλωση των δύο μερών στην ισόρροπη και βιώσιμη διαχείριση των πόρων αυτών.
»Συνοδεύεται επίσης από κοινή γνωστοποίηση προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την αλιευτική πολιτική και γίνεται ρητή αναφορά στο δικαίωμα και την προοπτική επέκτασης της ελληνικής αιγιαλίτιδας ζώνης στα 12 ναυτικά μίλια», ανέφερε συγκεκριμένα ο εκπρόσωπος της ελληνικής κυβέρνησης, απαντώντας ουσιαστικά στα όσα ανυπόστατα ισχυρίστηκε στη συνέντευξή του ο τούρκος υπουργός Εξωτερικών.
Η συμφωνία με τη Ρώμη «αποδεικνύει παράλληλα τη σταθερή επιδίωξη της χώρας μας για οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών με όλους τους γείτονές μας στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου και ειδικότερα της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας του 1982. Δείχνει τον δρόμο που επιλέγει η Ελλάδα και τον δρόμο αυτόν ήρθε επιτέλους η ώρα να ακολουθήσουν και οι γείτονές μας», ήταν το μήνυμα του κυβερνητικού εκπροσώπου προς την Αγκυρα.
Επί των ισχυρισμών του κ. Τσαβούσογλου περί παραχωρήσεων στην επήρεια των νησιών, ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών, Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης, ξεκαθάρισε σε δηλώσεις του στην ΕΡΤ ότι «τίποτα δεν παραχωρήθηκε», «καμία υποχώρηση δεν σημειώθηκε, σε κανένα πεδίο, από την ελληνική πλευρά» και ότι αυτό που αποφασίστηκε είναι ό,τι είχε συμφωνηθεί το 1977 επί Κωνσταντίνου Καραμανλή.
«Θέμα εθνικής κυριαρχίας η Αγια-Σοφιά»
Αναφορά έκανε ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας και στο θέμα της Αγιας-Σοφιάς, με αφορμή την παρέμβαση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, στην ετήσια έκθεσή του για τις θρησκευτικές ελευθερίες ανά τον κόσμο, όπου κάνει λόγο για ένα μνημείο εξαιρετικής σημασίας, υποστηρίζοντας τη διατήρησή του κατά έναν τρόπο που θα σέβεται και θα είναι σύμφωνος με την πολυθρησκευτική της ιστορία.
«Η Αγία Σοφία δεν είναι διεθνές θέμα», επέμεινε ο κ. Τσαβούσογλου. «Είναι θέμα εθνικής κυριαρχίας μας. Μετά την Αλωση έγινε οθωμανική ιδιοκτησία. Μετά πέρασε σε ιδιοκτησία του Βακουφίου (ιδρύματος) και το 1962 πάρθηκε μια απόφαση πως μπορεί να είναι τζαμί. 567 χρόνια μετά την Άλωση είναι περίεργο να συζητούν κάποιοι σε ποιον ανήκει η Αγία Σοφία και η Κωνσταντινούπολη… Στις 2 Ιουλίου το Ανώτατο Δικαστήριο θα αποφασίσει και εμείς θα αποφασίσουμε σύμφωνα με την εθνική μας κυριαρχία. Θα κάνουμε ό,τι πει ο λαός μας και το δικαστήριο», δήλωσε ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου.
Ο τούρκος ΥΠΕΞ χαρακτήρισε μάλιστα παράξενη την εμπλοκή των ΗΠΑ όπου κατά δήλωσή του «κυριαρχεί ο ρατσισμός, η ξενοφοβία και η εχθρότητα προς τους μουσουλμάνους».
Σε ορισμένο ύφος ήρθε και η επισημη ανακοίνωση του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών για όσα αναφέρει η έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για την Αγια-Σοφιά. Στο κείμενο ξεχωρίζουν οι κατηγορίες σε βάρος των ΗΠΑ για ρατσισμό, αντισημιτισμό και εναντίωση στο Ισλάμ.
«H Aγία Σοφία και το Καριγιέ (Μονή της Χὠρας) είναι στην ιδιοκτησία της Τουρκίας, και κάθε απόφαση γι᾽αυτά είναι μια υπόθεση που αφορά το εσωτερικό της Τουρκίας.
»Οι αποφάσεις που έχουν ληφθεί η θα ληφθούν δεν είναι αρμοδιότητα άλλων χωρών.
»Οταν είναι ξεκάθαρα τα βήματα που κάνει η Τουρκία για την προστασία των θρησκευτικών ελευθεριών και την βελτίωση αυτών, αποτελεί ιλαροτραγωδία οι ΗΠΑ με εκθέσεις τους να προσπαθούν να αποπροσανατολίσουν την παγκόσμια κοινή γνώμη την ώρα που αυξάνεται ο ρατσισμός, ο αντισημιτισμός και η εναντίωση στο Ισλάμ.
»Αρνούμαστε όλες τις αβάσιμες και αλλά ανούσιες εκφράσεις που υπάρχουν στην έκθεση, και καλούμε τις ΗΠΑ να εστιάσουν την προσοχή τους στις εσωτερικές τους υποθέσεις για την θρησκευτική ελευθερία και τα ανθρώπινα δικαιώματα», αναφέρεται στην «πύρινη» ανακοίνωση-απάντηση του τουρκικού ΥΠΕΞ.
Το ζήτημα της Αγιας-Σοφιάς είναι διεθνές, αντέτεινε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέλιος Πέτσας. Τυχόν μονομερείς ενέργειες της Τουρκίας θα προκαλούσαν τεράστιο ψυχικό χάσμα ανάμεσα σε Ελληνες και Τούρκους αλλά και ανάμεσα στον χριστιανικό και μουσουλμανικό κόσμο, σχολίασε ο εκπρόσωπος κατά την ενημέρωση των πολιτικών συντακτών, χαρακτηρίζοντας «θετικές» τις δηλώσεις των ΗΠΑ.