Το Europa League ο Μουρίνιο δεν το είχε σε καμία εκτίμηση. Το υπερτροφικό «εγώ» του περιφρονούσε αυτή την παρακατιανή -έναντι του Champions League- διοργάνωση. Το ίδιο ίσχυε και για τις ομάδες που κατά καιρούς προπονούσε. Το καλοκαίρι του 2013, μόλις είχε επιστρέψει στην Τσέλσι, η φημισμένη του αγένεια έβαλε στόχο τον Ράφα Μπενίτεθ που είχε κατακτήσει το τρόπαιο με τους «Μπλε», λίγους μήνες νωρίτερα: «Δεν θέλω να πάρω το Europa League, θα ήταν μεγάλη απογοήτευση για μένα. Δεν θέλω, οι παίκτες μου να νοιώθουν πως το Europa είναι η διοργάνωσή μας». Το επανέλαβε και το περασμένο καλοκαίρι, με το που πάτησε το πόδι του στο Μάντσεστερ: «Δεν είναι μια διοργάνωση που θα ενδιέφερε τη Γιουνάιτεντ, δεν τη θέλουμε, ούτε εγώ ούτε οι παίκτες».
Δέκα μήνες αργότερα, μεσάνυχτα Τετάρτης στη Στοκχόλμη, ο ίδιος Μουρίνιο πανηγύριζε σαν μικρό παιδί την κατάκτηση του πρώτου Europa League στην ιστορία της Γιουνάιτεντ. Φόρεσε το μετάλλιό του, το ασπάστηκε, κατέβηκε από την πλατφόρμα των απονομών, πέρασε πίσω από το καλογυαλισμένο τρόπαιο που περίμενε τους θριαμβευτές, το χάιδεψε, έσκυψε και το φίλησε. Υστερα χοροπήδησε μαζί με τους παίκτες του κατά τη φωτογράφηση και, στο φινάλε της βραδιάς, βρέθηκε ξαπλωμένος στο χορτάρι του «Friends arena», αγκαλιά με τον γιο του. Ο πορτογάλος τεχνικός χάρηκε αυτό το Κύπελλο που δεν του γέμιζε το μάτι, περισσότερο κι από τα δύο Champions League που έχει κατακτήσει. Επειδή σε κανέναν άλλον από τους ευρωπαϊκούς Τελικούς της πλούσιας καριέρας του δεν είχε τόσα πολλά να χάσει, εάν αποτύγχανε, όσα χθες.
Το 2003, με την Πόρτο, πήρε το UEFA – τον πρόγονο του Europa League. Ηταν το πρώτο σκαλί για ν’ ανέβει στο ρετιρέ της προπονητικής. Το όνομά του ακούστηκε, για πρώτη φορά, πέρα από τα σύνορα της πατρίδας του. Την αμέσως επόμενη χρονιά (2004), πάλι με τους «Δράκους», σήκωσε το πρώτο του Champions League. Αυτό που του έδωσε το δικαίωμα να αυτοπροσδιορίζεται ως «Special One», επειδή πάτησε την κορυφή του ποδοσφαιρικού Εβερεστ με μια ομάδα που ποτέ δεν υπήρξε -και ποτέ δεν θα γίνει- κορυφαία. Το 2010 επανέλαβε τον θρίαμβό του με την Ιντερ. Ηταν η πιστοποίηση ότι ανήκει στην «ελίτ» των πάγκων. Κάθε ευρω-τίτλος του τον ανέβαζε όλο και πιο ψηλά. Οι δύο πρώτοι, του άνοιξαν τις πόρτες της Τσέλσι και της Ιντερ. Ο τρίτος, της Ρεάλ. Μέχρι τις αρχές της δεκαετίας, δεν υπήρξε το παραμικρό πισωγύρισμα. Ωσπου έφτασε στη Μαδρίτη.
Στα τρία χρόνια του στην Ισπανία κατέκτησε ένα Πρωτάθλημα, ένα Κύπελλο και ένα Super Cup. Καθόλου άσχημα, απέναντι στην πυραυλοκίνητη Μπαρτσελόνα εκείνης της εποχής, όμως στην Ευρώπη δεν έφτασε, καν, σε Τελικό. Φεύγοντας από το «Μπερναμπέου», άφησε πίσω του πολλούς να τον αμφισβητούν. Οταν επέστρεψε στην Τσέλσι, πήρε άλλο ένα Πρωτάθλημα και League Cup, όμως το καταστροφικό φινάλε της δεύτερης θητείας του στο Λονδίνο τσαλάκωσε τη φήμη του όσο ποτέ άλλοτε. Εφέτος, στο «Ολντ Τράφορντ», δυο… Κυπελλάκια (ένα Community Shield κι ένα League Cup) δεν ήταν δυνατόν να μασκαρέψουν την αποτυχία. Η δική του Γιουνάιτεντ, η πιο ακριβή ομάδα που εμφανίστηκε ποτέ στα γήπεδα, όχι μόνο δεν πλησίασε τον τίτλο, αλλά και δεν πέτυχε ούτε το μίνιμουμ των προσδοκιών: να τερματίσει στην πρώτη τετράδα. Για πρώτη φορά από το 2002, ο Μουρίνιο δεν κατέλαβε ούτε την τρίτη θέση στα τέσσερα πρωταθλήματα που έχει δουλέψει. Και χθες συμπληρώνονταν επτά ολόκληρα χρόνια από την τελευταία του παρουσία σε ευρωπαϊκό τελικό.
Τρόπαιο, κι ας είν’ και Europa, λοιπόν. Ο σνομπ Πορτογάλος άφησε την αλαζονεία του στην άκρη και το κυνήγησε όσο κανένας άλλος προπονητής αγγλικού συλλόγου. Από την ημέρα που συνειδητοποίησε ότι μπορούσε να βγει στο επόμενο Champions League μόνον από την «πίσω πόρτα», άρχισε να τα γυρίζει: «Για τη Γιουνάιτεντ μετράνε οι τίτλοι, και όχι οι τέταρτες θέσεις». Εφτασε στο σημείο να παίζει με αναπληρωματικούς στην Premier League, προκειμένου να έχει τους βασικούς του παίκτες φρέσκους στα ευρωπαϊκά παιχνίδια. Αδιανόητο για τον συνηθισμένο στους εγχώριους τίτλους οπαδό της Γιουνάιτεντ, όμως ο «Mou» γνώριζε, εδώ και αρκετές εβδομάδες, ότι στη Στοκχόλμη θα κρινόταν η πρώτη του σεζόν στο Μάντσεστερ.
Ισως και η δεύτερη. Σύμφωνα με τη Manchester Evening News, ο εκτελεστικός αντιπρόεδρος της Γιουνάιτεντ, Εντ Γούντγουορντ, θα επέτρεπε στον Μουρίνιο να δαπανήσει το ιλιγγιώδες ποσό των 250 εκατ. ευρώ στο καλοκαιρινό παζάρι, για την ενίσχυση της ομάδας, εφόσον οι «Κόκκινοι Διάβολοι» κέρδιζαν τη συμμετοχή τους στο Champions League. Με αυτή της την πρόκριση η Γιουνάιτεντ θα εισπράξει – μόνον από τα μπόνους της UEFA και τη ρήτρα της Adidas (που είναι βασικός χορηγός της)- 60 εκατ. ευρώ. Πολλά λεφτά, ακόμα και για έναν σύλλογο με ετήσια έσοδα 594 εκατ. ευρώ, που καταβάλλει στους παίκτες του 267 εκατ. ευρώ ετησίως.
Ετσι είναι το ποδόσφαιρο. Στις 21:45 (Ελλάδος) χθες βράδυ, ο Μουρίνιο είχε αποτύχει παταγωδώς. Η πανάκριβη ομάδα του είχε τερματίσει έκτη στην Αγγλία, κινδύνευε να μείνει εκτός Champions League για τρίτη φορά την τελευταία τετραετία -δηλαδή από τότε που ο σερ Αλεξ Φέργκιουσον συνταξιοδοτήθηκε-, και σπουδαία μπάλα δεν έπαιξε, ούτε εφέτος. Σε πέντε επισκέψεις της στις έδρες των Τσέλσι, Τότεναμ, Σίτι, Λίβερπουλ και Αρσεναλ, έπαιξε τόσο συντηρητικά, που πέτυχε μόνον ένα γκολ (στην ήττα από την Τότεναμ). Τι ντροπή! Αλλά δύο ώρες αργότερα, μετά τη νίκη (2-0) επί του Αγιαξ, όλοι μετρούσαν τα επιτεύγματα του «Special One» και τον αποθέωναν.
Είναι ο πρώτος που κατέκτησε Champions και Europa League με δύο διαφορετικές ομάδες, και ο τρίτος που σήκωσε ευρω-κούπα με τρεις διαφορετικές. Ο πρώτος που κατέκτησε από δύο φορές, τόσο το Champions όσο και το Europa League. Ο μοναδικός προπονητής της Γιουνάιτεντ που πήρε τρία Κύπελλα στην πρώτη του σεζόν στο club (κανένας άλλος δεν έχει πάρει ούτε δύο). Εχει τέσσερις major τίτλους στην Ευρώπη (όσους ο Νερέο Ρόκο, ο Αλεξ Φέργκιουσον και ο Μπομπ Πέισλι), και του λείπει ένας για να φτάσει τον Τζιοβάνι Τραπατόνι. Από τους 14 τελικούς της καριέρας του έχει κερδίσει τους 12 (έχασε μόνον το Κύπελλο Πορτογαλίας του 2004 και το Κύπελλο Ισπανίας του 2013 στην παράταση), με ποσοστό επιτυχίας 85,7%, που είναι ρεκόρ. Κι έμπασε τη Γιουνάιτεντ στη λέσχη των μόλις πέντε συλλόγων που έχουν στην τροπαιοθήκη τους και τις τρεις ευρωπαϊκές Κούπες.
Χθες βράδυ, η Γιουνάιτεντ έπαιξε το ίδιο άθλια όπως σχεδόν σε όλη την εφετινή σεζόν. Επαιξε ελάχιστα, όμως δούλεψε πολύ -και καλά- μέσα στο γήπεδο. Με το κυνικό, αντιαισθητικό του στιλ, ο Μουρίνιο έφερε στους εργοδότες του αυτό που του ζήτησαν: τρόπαια. Τρία, με την πρώτη. Εστω απ’ αυτά που ο ίδιος, κάποτε, χλεύαζε. Οσο τα μεγέθη των συλλόγων θα μετριούνται με Κύπελλα, ο Πορτογάλος θα δικαιούται να απαιτεί τον σεβασμό όλων. Ποιητής του ποδοσφαίρου δεν είναι -και δεν θα γίνει ποτέ- αλλά, όπως πολύ σωστά παρατήρησε με νόημα, «οι ποιητές δεν κερδίζουν πολλούς τίτλους».