Μία κρίση που θυμίζει εκείνη που προκάλεσε ο Ταγίπ Ερντογάν την άνοιξη του 2020 στον Εβρο, έχει προκαλέσει ο έτερος απολυταρχικός γείτονας της Ευρωπαϊκής Ενωσης, ο Αλεξάντερ Λουκασένκο, πρόεδρος της Λευκορωσίας: εργαλειοποιεί το Μεταναστευτικό στέλνοντας αμέτρητους επίδοξους μετανάστες και πρόσφυγες στα σύνορα της Πολωνίας. Στόχος και εδώ ένας ωμός εκβιασμός: να άρει η ΕΕ τις κυρώσεις που έχει επιβάλει στο καθεστώς του Μινσκ, αλλιώς ο Λουκασένκο θα πλημμυρίσει την Ευρώπη με πρόσφυγες και μετανάστες.
Αυτή η κατάσταση προκάλεσε την οργισμένη αντίδραση τόσο της Κομισιόν όσο και του ΝΑΤΟ.
Η Βορειοατλαντική Συμμαχία καταδίκασε ως «απαράδεκτο» τον τρόπο με τον οποίο η Λευκορωσία «χρησιμοποιεί» το Μεταναστευτικό, με την ώθηση μεταναστών προς τα σύνορα της Πολωνίας, κράτους-μέλους της Ευρωπαϊκής Ενωσης και του ΝΑΤΟ.
Το απόγευμα της Δευτέρας εκπρόσωπος της πολωνικής κυβέρνησης δήλωσε πως αυτή τη στιγμή σχεδόν 3.000-4.000 μετανάστες βρίσκονται κοντά στα σύνορα της Λευκορωσίας με την Πολωνία και χιλιάδες άλλοι είναι έτοιμοι να τους ακολουθήσουν.
Η πολωνική συνοριοφυλακή ανακοίνωσε επίσης το βράδυ ότι η χώρα θα κλείσει το συνοριακό πέρασμα με τη Λευκορωσία στην Κουζνίκα. «Λόγω της κατάστασης στα πολωνικά σύνορα με τη Λευκορωσία, από αύριο, 9/11, από τις 7 το πρωί (τοπική ώρα) η συνοριακή κυκλοφορία στο οδικό συνοριακό πέρασμα στην Κουζνίκα θα διακοπεί» ανέφερε η συνοριακή φρουρά στο Twitter.
«Σε ολόκληρη τη Λευκορωσία, υπάρχουν περισσότεροι από 10.000 άνθρωποι που είναι έτοιμοι να περάσουν τα πολωνικά σύνορα» είπε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος της Πολωνίας Πιότρ Μούλερ στους δημοσιογράφους.
«Η χρήση μεταναστών από το καθεστώς (του λευκορώσου προέδρου Αλεξάντερ) Λουκασένκο ως υβριδική τακτική είναι απαράδεκτη» ανέφερε αξιωματούχος του ΝΑΤΟ σε ανακοίνωσή του, εκφράζοντας ανησυχία για αυτή την κατάσταση.
«Ανησυχούμε για την πρόσφατη κλιμάκωση στα σύνορα μεταξύ Πολωνίας και Λευκορωσίας. Καλούμε τη Λευκορωσία να συμμορφωθεί με το διεθνές δίκαιο» πρόσθεσε.
Σύμφωνα με τον ίδιο αξιωματούχο, το ΝΑΤΟ θα εγγυηθεί την ασφάλεια των κρατών-μελών του και ο γενικός γραμματέας Γιένς Στόλτενμπεργκ θα συνεχίσει να παρακολουθεί στενά την κατάσταση, «η οποία ασκεί πίεση» σε τρεις σύμμαχες χώρες: στις Λιθουανία, Λετονία και Πολωνία.
Νωρίτερα τη Δευτέρα οι πολωνικές αρχές κατηγόρησαν τη Λευκορωσία ότι προσπαθεί να προκαλέσει σοβαρό συμβάν, καθώς μέσα κοινωνικής δικτύωσης ανήρτησαν βίντεο με εκατοντάδες μετανάστες να κατευθύνονται προς τα πολωνικά σύνορα.
Την ίδια ώρα η Λιθουανία ανακοίνωσε ότι μετακινεί στρατεύματα στα σύνορά της με τη Λευκορωσία, ενώ εξετάζει το ενδεχόμενο κήρυξης κατάστασης έκτακτης ανάγκης στα λευκορωσικά σύνορα.
Η ΕΕ κατηγορεί τη Λευκορωσία ότι ενθαρρύνει χιλιάδες μετανάστες από τη Μέση Ανατολή και την Αφρική να εισέλθουν στο έδαφός της, χρησιμοποιώντας τους για να εκδικηθεί για την επιβολή κυρώσεων στο Μινσκ για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
«Αυτή είναι η συνέχιση της απέλπιδας προσπάθειας του καθεστώτος Λουκασένκο να χρησιμοποιεί ανθρώπους ως πιόνια για να αποσταθεροποιήσει την Ευρωπαϊκή Ενωση» δήλωσε ο εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Αντάλμπερτ Γιάνς σε συνέντευξη Τύπου.
Επικαλούμενος τις εκτιμήσεις της Frontex, ο εκπρόσωπος τόνισε πως «πολλές εκατοντάδες» μετανάστες βρίσκονται στα σύνορα των δύο χωρών.
Ο Πίτερ Στάνο, εκπρόσωπος του επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Ζοζέπ Μπορέλ, έθεσε το ενδεχόμενο επιβολής περαιτέρω κυρώσεων της ΕΕ κατά του Μινσκ.
«Αντιμετωπίζουμε μια υβριδική απειλή και δεν θα μείνουμε με σταυρωμένα τα χέρια» είπε, προσθέτοντας ότι το θέμα θα τεθεί στη συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ σε μία εβδομάδα.
Πρόσθεσε ότι η ΕΕ βρίσκεται σε επαφή με τις χώρες προέλευσης των μεταναστών για να τους εξηγήσει ότι «το καθεστώς Λουκασένκο μεταχειρίζεται απάνθρωπα και βάναυσα τους ανθρώπους, τους δικούς τους πολίτες, και τους οδηγεί σε πολύ δύσκολες καταστάσεις, μεταφέροντάς τους με αεροπλάνα στη Λευκορωσία και τους ωθεί προς τα ευρωπαϊκά σύνορα».
Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν: Απαράδεκτη η εργαλειοποίηση μεταναστών
«Απαράδεκτη» χαρακτήρισε σε γραπτή δήλωσή της η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν την εργαλειοποίηση μεταναστών για πολιτικούς σκοπούς από τη Λευκορωσία. Παράλληλα, σημείωσε ότι τις επόμενες ημέρες ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν Μαργαρίτης Σχοινάς «σε συντονισμό με τον ύπατο εκπρόσωπο Μπορέλ, θα ταξιδέψει στις κύριες χώρες προέλευσης και διέλευσης για να διασφαλίσει ότι θα ενεργήσουν για να αποτρέψουν τους υπηκόους τους από το να πέσουν στην παγίδα που έχουν στήσει οι αρχές της Λευκορωσίας». Πιο συγκεκριμένα, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν αναφέρει στη δήλωσή της:
«Η Λευκορωσία πρέπει να σταματήσει να θέτει σε κίνδυνο τις ζωές των ανθρώπων. Η εργαλειοποίηση των μεταναστών για πολιτικούς σκοπούς από τη Λευκορωσία είναι απαράδεκτη. Οι αρχές της Λευκορωσίας πρέπει να κατανοήσουν ότι η πίεση στην Ευρωπαϊκή Ενωση με αυτόν τον τρόπο μέσω μιας κυνικής εργαλειοποίησης των μεταναστών δεν θα τις βοηθήσει να επιτύχουν τους σκοπούς τους.
»Μίλησα με τον πρωθυπουργό της Πολωνίας Ματέους Μοραβιέτσκι, με την πρωθυπουργό της Λιθουανίας Ινγκρίντα Σιμονίτε και με τον πρωθυπουργό της Λετονίας Αρτουρς Κάρινς Κρισγιάνις για να εκφράσω την αλληλεγγύη της ΕΕ και να συζητήσω μαζί τους τα μέτρα που μπορεί να λάβει η ΕΕ για να τους στηρίξει στις προσπάθειές τους να αντιμετωπίσουν αυτήν την κρίση. Καλώ τα κράτη-μέλη να εγκρίνουν επιτέλους το διευρυμένο καθεστώς κυρώσεων στις αρχές της Λευκορωσίας που είναι υπεύθυνες για αυτήν την υβριδική επίθεση.
»Ο Αντιπρόεδρος Σχοινάς, σε συντονισμό με τον ύπατο εκπρόσωπο Μπορέλ, θα ταξιδέψει τις επόμενες ημέρες στις κύριες χώρες προέλευσης και διέλευσης για να διασφαλίσει ότι θα ενεργήσουν έτσι ώστε να αποτρέψουν τους υπηκόους τους από το να πέσουν στην παγίδα που έχουν στήσει οι αρχές της Λευκορωσίας. Η ΕΕ θα διερευνήσει ειδικότερα τον τρόπο επιβολής κυρώσεων, μεταξύ άλλων μέσω της μαύρης λίστας, αεροπορικών εταιρειών τρίτων χωρών που δραστηριοποιούνται στην εμπορία ανθρώπων.
»Τέλος, η Επιτροπή θα διερευνήσει με τον ΟΗΕ και τις εξειδικευμένες υπηρεσίες του πώς να αποτρέψει την εκδήλωση ανθρωπιστικής κρίσης και να διασφαλίσει ότι οι μετανάστες μπορούν να επιστρέψουν με ασφάλεια στη χώρα καταγωγής τους, με την υποστήριξη των εθνικών τους αρχών».
Σχοινάς: Iσχυρή και ενωμένη απάντηση της ΕΕ
Οι «απαράδεκτες» ενέργειες της Λευκορωσίας «θα αντιμετωπιστούν με μια ισχυρή και ενωμένη απάντηση της ΕΕ» τόνισε ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν, ο οποίος κατόπιν αιτήματος της προέδρου της Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν θα μεταβεί τις προσεχείς ημέρες στις χώρες προέλευσης και διέλευσης των μεταναστών. Ειδικότερα, ο κ. Σχοινάς ανέφερε στην ανάρτησή του στο Τwitter:
«Οι ενέργειες της Λευκορωσίας είναι απαράδεκτες και θα αντιμετωπιστούν με ισχυρή και ενωμένη απάντηση της ΕΕ. Κατόπιν αιτήματος της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, θα ταξιδέψω τις επόμενες ημέρες στις κύριες χώρες προέλευσης και διέλευσης για να διασφαλίσω ότι θα δράσουν για να σταματήσουν την εργαλειοποίηση των ανθρώπων από το καθεστώς της Λευκορωσίας».
Μισέλ: Καλώ τις Αρχές της Λευκορωσίας να συμμορφωθούν
Έκκληση στις Αρχές της Λευκορωσίας να «συμμορφωθούν» με το διεθνές δίκαιο κάνει ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ τονίζοντας ότι «η ΕΕ δεν θα δεχτεί καμία προσπάθεια εργαλειοποίησης των μεταναστών». Ειδικότερα, ο Μισέλ αναφέρει στην ανάρτησή του στο twitter:
«Καλώ τις αρχές της Λευκορωσίας να συμμορφωθούν με το διεθνές δίκαιο. Η ΕΕ δεν θα δεχτεί καμία προσπάθεια εργαλειοποίησης μεταναστών για πολιτικούς σκοπούς. Παρακολουθούμε στενά την κατάσταση στα σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης».
Βέμπερ: Λουκασένκο όπως Ερντογάν
Ο επικεφαλής της ΚΟ του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος Μάνφρεντ Βέμπερ τόνισε από την πλευρά του ότι η ΕΕ πρέπει να στηρίξει «τις χώρες πρώτης γραμμής» στο Μεταναστευτικό και επεσήμανε ότι πρέπει να επεκταθεί η λίστα των κυρώσεων που αφορούν τη Λευκορωσία. Πιο συγκεκριμένα, στην ανάρτησή του στο Τwitter, ο Μάνφρεντ Βέμπερ σημείωσε
«Χωρίς ισχυρά εξωτερικά σύνορα ο Λουκασένκο θα εκβιάσει την Ευρώπη όπως ακριβώς προσπάθησε ο Ερντογάν μέσω της Ελλάδας. Θα πρέπει να επεκτείνουμε αμέσως τη λίστα κυρώσεων στη Λευκορωσία ώστε να συμπεριλάβουμε εταιρείες/άτομα που εμπλέκονται σε αυτές τις επιχειρήσεις παράνομης εμπορίας και να υποστηρίξουμε τις χώρες της πρώτης γραμμής με όποιον τρόπο μπορούμε».