Από την κυβέρνηση συνεχίζουν να λένε επισήμως ότι ο σχεδιασμός είναι το lockdown να αρθεί στις 30 Νοεμβρίου –ως εκεί το προσδιόρισε και ο ίδιος ο Κυριάκος Μητσοτάκης, όταν το ανακοίνωσε και ως εκεί το περιέγραψε τη Δευτέρα ο αν. υπουργός Ανάπτυξης Νίκος Παπαθανάσης, λέγοντας ότι από 1η Δεκεμβρίου σχεδιάζεται η επαναλειτουργία του λιανεμπορίου και της εστίασης (εδώ)– όμως ο σχεδιασμός είναι για καραντίνα τουλάχιστον ως τις 10 Δεκεμβρίου.
Με αυτήν την παραδοχή, ότι η αγορά θα είναι ουσιαστικά στον πάγο περίπου ως τα μέσα του επόμενου μήνα, οριστικοποιείται ο Προϋπολογισμός του 2021, όπως μετέδωσε το Open, επικαλούμενο πηγές του υπουργείου Οικονομικών. Οι ίδιες πηγές εξήγησαν ότι ο Προϋπολογισμός έχει γίνει με συντηρητικό σενάριο ανοίγματος, όχι απαραίτητα την 1η Δεκεμβρίου, αλλά ακόμη και τις 10 Δεκεμβρίου, αφού οι δαπάνες δεν είναι πολύ μεγάλες για 10 ημέρες, ώστε να αποτελούν θεμελιώδες πρόβλημα.
Για τον Προϋπολογισμό του 2021 η παραδοχή είναι πως θα υπάρχουν σοβαρά μέτρα στήριξης των πολιτών έως και τον Απρίλιο, ενώ για το κόστος του lockdown, οι ίδιες πηγές παρατήρησαν πως υπάρχει στο δεύτερο κύμα πιο μεγάλη οικονομική δραστηριότητα από ό,τι στο πρώτο, αλλά δεν μπορεί να υπολογισθεί το κόστος, αφού είναι «ένας κινούμενος στόχος». Σε κάθε περίπτωση, από το υπουργείο Οικονομικών παραδέχτηκαν ότι η ύφεση για το 2020 θα είναι βαθύτερη από το 10%.
Η κατάσταση, ανέφεραν, οδηγεί και τα στοιχεία του του 2021 στο δυσμενές σενάριο του προσχεδίου του Προϋπολογισμού: σε μόλις 4,5%-5% ανάπτυξη και σε τουλάχιστον 3% του ΑΕΠ έλλειμμα. Το βασικό σενάριο ήθελε το 2021 να κλείνει με 7,5% ανάπτυξη και μόλις 1% του ΑΕΠ έλλειμμα. Από το υπ. Οικονομικών πάντως είπαν ότι δεν θα υπάρξει δυσμενές σενάριο, δεδομένου ότι από την ώρα που έχουμε το εμβόλιο, «έχουμε καθαρό τον χρόνο της εξόδου» από την πανδημία, όπως ανέφεραν χαρακτηριστικά.
Κατά τα άλλα –κάτι το αναμενόμενο– τα στοιχεία εκτέλεσης του Προϋπολογισμού του 2020 είναι αποκαρδιωτικά, με το οικονομικό επιτελείο να ψάχνει εναγωνίως από κάπου να πιαστεί.
«Τα φορολογικά έσοδα τον Οκτώβριο είχαν μείωση κατά 12,3%, κινήθηκαν συνεπώς καλύτερα σε σχέση με τον Σεπτέμβριο λαμβανομένων υπόψη των συνθηκών. Τα έσοδα από φόρους ανήλθαν σε 4.569 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 561 εκατ. ευρώ έναντι του μηνιαίου στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2020» δήλωσε τη Δευτέρα ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Θεόδωρος Σκυλακάκης.
Οσον αφορά την περαιτέρω πορεία τους το Νοέμβριο, προανήγγειλε ότι «με δεδομένα τα έκτακτα υγειονομικά μέτρα περιμένουμε όμως σημαντική επιδείνωση των εσόδων στο επόμενο διάστημα, που θα απεικονίζεται στα στοιχεία για τα έσοδα το 2020 που θα καταγράφει ο υπό κατάθεση προϋπολογισμός». Σύμφωνα με αρμόδιες πηγές, τα πρώτα στοιχεία για τα έσοδα του Νοεμβρίου κρίνονται ικανοποιητικά, εξηγώντας ωστόσο ότι δεν είναι ενδεικτικά καθώς ο μηνιαίος στόχος απέχει πολύ.
Σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία εκτέλεσης του κρατικού προϋπολογισμού, σε τροποποιημένη ταμειακή βάση, για την περίοδο του Ιανουαρίου – Οκτωβρίου 2020, παρουσιάζεται έλλειμμα στο ισοζύγιο του κρατικού προϋπολογισμού ύψους 13.442 εκατ. ευρώ έναντι στόχου για έλλειμμα 987 εκατ. ευρώ που έχει περιληφθεί για το αντίστοιχο διάστημα του 2020 στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2020 και πλεονάσματος 906 εκατ. ευρώ το αντίστοιχο διάστημα του 2019. Το πρωτογενές αποτέλεσμα διαμορφώθηκε σε έλλειμμα ύψους 9.056 εκατ. ευρώ, έναντι στόχου για πρωτογενές πλεόνασμα 3.261 εκατ. ευρώ και πρωτογενούς πλεονάσματος 5.739 εκατ. ευρώ για την ίδια περίοδο το 2019.
Το ύψος των καθαρών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθε σε 38.403 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας μείωση κατά 4.787 εκατ. ευρώ ή 11,1% έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2020.
Η σημαντική αυτή υστέρηση εσόδων, παρά τα αυξημένα έσοδα ΠΔΕ, οφείλεται κυρίως, στη μείωση της οικονομικής δραστηριότητας λόγω της υγειονομικής κρίσης, στην επίπτωση από τη λήψη μέτρων για την αντιμετώπισή της, καθώς και στις αυξημένες επιστροφές φορολογικών εσόδων.
Τα συνολικά έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθαν σε 42.984 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 4.009 εκατ. ευρώ ή 8,5% έναντι του στόχου.
Τα έσοδα από φόρους ανήλθαν σε 35.564 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 6.052 εκατ. ευρώ ή 14,5% έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2020. Ωστόσο, σε σύγκριση με τις επικαιροποιημένες εκτιμήσεις για την περίοδο Ιανουαρίου – Οκτωβρίου 2020 που περιλαμβάνονται στο Σχέδιο Προϋπολογισμού (Draft Budgetary Plan – DBP) 2021, το οποίο κατατέθηκε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 15 Οκτωβρίου 2020 και οι οποίες περιέχουν τις επιπτώσεις των μέτρων για την αντιμετώπιση της υγειονομικής κρίσης, τα έσοδα από φόρους είναι μειωμένα κατά περίπου 43 εκατ. ευρώ.
Η υστέρηση αυτή από το στόχο, εκτός από την επίπτωση της υγειονομικής κρίσης, οφείλεται κυρίως: α) Στη μείωση της προκαταβολής φόρου εισοδήματος των νομικών προσώπων που έχουν πληγεί από τον COVID-19, β) Στην καταβολή του φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων σε 8 μηνιαίες δόσεις αντί των 3 διμηνιαίων δόσεων που είχαν προβλεφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2020, γ) Στην καταβολή του φόρου εισοδήματος νομικών προσώπων σε 8 μηνιαίες δόσεις αντί των 6 μηνιαίων δόσεων του στόχου.
Η ακριβής κατανομή μεταξύ των κατηγοριών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού θα πραγματοποιηθεί με την έκδοση του οριστικού δελτίου
Οι επιστροφές εσόδων ανήλθαν σε 4.581 εκατ. ευρώ, αυξημένες κατά 778 εκατ. ευρώ από το στόχο (3.802 εκατ. ευρώ).
Τα έσοδα του Προϋπολογισμού Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) ανήλθαν σε 4.436 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 1.681 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου.
Ειδικότερα, τον Οκτώβριο 2020 το σύνολο των καθαρών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθε στα 4.899 εκατ. ευρώ, μειωμένο κατά 72 εκατ. ευρώ σε σχέση με το μηνιαίο στόχο.
Τα συνολικά έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθαν σε 5.393 εκατ. ευρώ, μειωμένα έναντι του μηνιαίου στόχου κατά 5 εκατ. ευρώ.
Τα έσοδα από φόρους ανήλθαν σε 4.569 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 561 εκατ. ευρώ έναντι του μηνιαίου στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2020. Ωστόσο, σύμφωνα με τις επικαιροποιημένες μηνιαίες εκτιμήσεις που προκύπτουν από τα μεγέθη που περιέχονται στο DBP, τα έσοδα από φόρους είναι μειωμένα για το μήνα Οκτώβριο 2020 κατά 137 εκατ. ευρώ. Η υστέρηση αυτή από το στόχο εκτιμάται ότι οφείλεται κυρίως στα μειωμένα έσοδα από ΦΠΑ, της περιόδου Ιουλίου – Σεπτεμβρίου 2020, για τους υπόχρεους υποβολής τριμηνιαίων δηλώσεων, καθώς και στη μείωση της προκαταβολής του φόρου εισοδήματος των νομικών προσώπων που έχουν πληγεί από την πανδημία. Αντιθέτως, αυξημένα σε σχέση με το στόχο, εκτιμώνται τα έσοδα από τον ΕΝΦΙΑ λόγω της παράτασης που δόθηκε για την πληρωμή της πρώτης και της δεύτερης δόσης μέχρι το τέλος Οκτωβρίου.
Οι επιστροφές εσόδων του Οκτωβρίου 2020 ανήλθαν σε 494 εκατ. ευρώ, σημειώνοντας αύξηση κατά 67 εκατ. ευρώ έναντι του μηνιαίου στόχου (427 εκατ. ευρώ).
Τα έσοδα του ΠΔΕ ανήλθαν σε 606 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 524 εκατ. ευρώ έναντι του μηνιαίου στόχου.
Οι δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού για την περίοδο Ιανουαρίου – Οκτωβρίου 2020 ανήλθαν στα 51.845 εκατ. ευρώ και παρουσιάζονται αυξημένες κατά 7.668 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου (44.177 εκατ. ευρώ). Οι κυριότερες αιτίες της εμφανιζόμενης απόκλισης είναι:
α) η δαπάνη αποζημίωσης ειδικού σκοπού λόγω της πανδημίας του COVID-19 (μισθωτών και επιστημόνων) ύψους περίπου 1.450 εκατ. ευρώ, η οποία πληρώθηκε από το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων (κατηγορία μεταβιβάσεων),
β) η δαπάνη ενίσχυσης επιχειρήσεων με τη μορφή επιστρεπτέας προκαταβολής ύψους περίπου 2.064 εκατ. ευρώ, η οποία πληρώθηκε από το Υπουργείο Οικονομικών (κατηγορία μεταβιβάσεων),
γ) η δαπάνη έκτακτης επιχορήγησης προς τον ΕΦΚΑ και τον ΕΟΠΥΥ για την κάλυψη υστέρησης εσόδων από τις μειωμένες ασφαλιστικές εισφορές λόγω της πανδημίας, ύψους 489 και 263 εκατ. ευρώ αντίστοιχα,
δ) η δαπάνη επιχορήγησης προς τον ΕΦΚΑ για τα αναδρομικά ποσά των συνταξιούχων ύψους 1.400 εκατ. ευρώ,
ε) οι αυξημένες εκροές του ΠΔΕ κατά 2.279 εκατ. ευρώ, κυρίως λόγω των δαπανών για την αποζημίωση ειδικού σκοπού επιχειρήσεων και αυτοαπασχολούμενων ύψους 494 εκατ. ευρώ, για την επιδότηση τόκων δανείων μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων ύψους 186 εκατ. ευρώ, για το μέτρο της ενίσχυσης των επιχειρήσεων με τη μορφή της επιστρεπτέας προκαταβολής ύψους 997 εκατ. ευρώ, για τη δράση ΤΕΠΙΧ ΙΙ ύψους 768 εκατ. ευρώ και για τη σύσταση ταμείου εγγυοδοσίας επιχειρήσεων λόγω της πανδημίας του COVID-19 ύψους 1.000 εκατ. ευρώ και
στ) οι αυξημένες πληρωμές για τόκους κατά 181 εκατ. ευρώ.
Με αντίρροπο χαρακτήρα κινήθηκε η υποεκτέλεση σε άλλες μείζονες κατηγορίες δαπανών, οι οποίες τροφοδοτήθηκαν με ανάλωση μέρους του αποθεματικού.
Οι δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού για την περίοδο του Ιανουαρίου – Οκτωβρίου 2020 παρουσιάζονται αυξημένες σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2019 κατά 9.383 εκατ. ευρώ, με τη μεγαλύτερη αύξηση στο σκέλος του ΠΔΕ και στο σκέλος των μεταβιβάσεων, κυρίως λόγω των προαναφερόμενων αιτιών.
Οι δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού τον Οκτώβριο 2020 ανήλθαν στα 7.079 εκατ. ευρώ και παρουσιάζονται αυξημένες κατά 2.666 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου (4.414 εκατ. ευρώ), λόγω της υπερεκτέλεσης των μεταβιβάσεων λόγω COVID-19.