Τα ξέβρασε η θάλασσα – τα άψυχα σώματα μικρών παιδιών και γυναικών – και παρέμειναν εγκαταλειμμένα επί τουλάχιστον τρεις ημέρες σε μια ακτή μεταξύ της παραθαλάσσιας πόλης Ζουάρα στη Λιβύη και των συνόρων με την Τυνησία, δηλαδή σε εκείνη την περιοχή που αποτελεί εδώ και καιρό τη βάση των διακινητών προσφύγων και μεταναστών που η λιβυκή κυβέρνηση αδυνατεί ή δεν θέλει να ελέγξει.
Οι αποτρόπαιες φωτογραφίες – απόδειξη ενός διαρκούς εγκλήματος που λαμβάνει χώρα στην καρδιά της Μεσογείου – απεστάλησαν από εμπιστευτική πηγή στον Οσκαρ Καμπς, ιδρυτή της ισπανικής ΜΚΟ Open Arms, και εκείνος έσπευσε να τις αναρτήσει στο Twitter την Τρίτη.
«Είμαι ακόμα σοκαρισμένος από τη φρίκη της κατάστασης, μικρά παιδιά και γυναίκες που είχαν μόνον όνειρα και φιλοδοξίες για τη ζωή. Κανένας δεν ενδιαφέρεται για αυτούς», έγραψε ο ισπανός ακτιβιστής και είναι αλήθεια πως οι φωτογραφίες που παρέλαβε και κοινοποίησε είναι συνταρακτικές, αποτρόπαιες, σπαραξικάρδιες αλλά και ντροπιαστικές για όλους όσοι αδιαφορούν για αυτό το ανθρώπινο δράμα.
Η ιστορία των μικρών παιδιών που ξεβράστηκαν νεκρά και των σορών τους που τις σκέπασε η άμμος στη λιβυκή ακτή, ενδέχεται να σχετίζεται με την πιο πρόσφατη από τις τραγωδίες που εκτυλίχθηκαν στα λιβυκά ύδατα τις τελευταίες εβδομάδες. Το βράδυ μεταξύ της 18ης και της 19ης Μαΐου ένα σκάφος απέπλευσε από τη Ζουάρα με περισσότερους από 83 επιβαίνοντες αλλά κατά τον πλου ανατράπηκε και όλοι κατέληξαν στη θάλασσα. Σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης (ΙΟΜ) διασώθηκαν 33 ναυαγοί ενώ οι υπόλοιποι πενήντα, μεταξύ των οποίων, πολλές γυναίκες και μικρά παιδιά, δεν εντοπίστηκαν ποτέ.
Η ιταλική La Repubblica (με συνδρομή) αναφέρει στο ρεπορτάζ της πως οι φωτογραφίες κοινοποιήθηκαν την ημέρα που τα μέλη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου καλούνταν – στο πλαίσιο της έκτακτης συνόδου και ύστερα από σχετική προτροπή του Μάριο Ντράγκι – να αποφασίσουν εάν το φλέγον ζήτημα των προσφύγων και των μεταναστών θα συγκαταλέγεται στα θέματα προς συζήτηση κατά την επόμενη σύνοδο που θα πραγματοποιηθεί σε έναν μήνα.
Αλλά φαίνεται πως αυτήν την περίοδο οι πρόσφυγες και οι μετανάστες δεν απασχολούν πολλές από τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις. Ο Τομάζο Τσιρίακο, απεσταλμένος της ιταλικής εφημερίδας στις Βρυξέλλες, εξηγεί πως ο ιταλός πρωθυπουργός έθεσε σχεδόν επιτακτικά το ζήτημα, επιθυμώντας να ταρακουνήσει τους εταίρους του, ούτως ώστε να τεθεί το Προσφυγικό/Μεταναστευτικό στην κορυφή της ατζέντας του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.
Ο Μάριο Ντράγκι απευθύνθηκε καταρχάς στη Γαλλία και Στη Γερμανία, οι οποίες, ωστόσο, δείχνουν να μην ενδιαφέρονται ιδιαίτερα για το ζήτημα. Στο δείπνο εργασίας κατά τη διάρκεια του οποίου συζητήθηκαν ζητήματα εξωτερικής πολιτικής επανέλαβε πως είναι επιτακτική ανάγκη (εάν όχι υποχρέωση) να διαμορφωθεί μια κοινή και συνεκτική ευρωπαϊκή πολιτική με στόχο τη συντονισμένη διαχείριση των προσφυγικών/μεταναστευτικών ροών.
Η παραδοσιακή και άκρως αναποτελεσματική τακτική των συμφωνιών εκτάκτου ανάγκης πρέπει να εγκαταλειφθεί, επισήμανε ο Ντράγκι, ωστόσο, «επικρατεί μια περίεργη σιωπή, επί του ζητήματος, που δεν καθησυχάζει τους μεσογειακούς λαούς», αναφέρει ο ιταλός ανταποκριτής, σημειώνοντας πως τις θέσεις της Ιταλίας, ενστερνίζονται κυρίως η Πορτογαλία και η Ισπανία, η Μάλτα, η Ελλάδα και η Κύπρος.
Σε αντίθεση με τους Γερμανούς και τους Γάλλους, επιδιώκουν τη σύνθεση μίας νέας ολοκληρωμένης μεταναστευτικής πολιτικής το ταχύτερο δυνατό, καθώς θεωρούν πως τα πρόσφατα ναυάγια στη Μεσόγειο αποτελούν το προοίμιο όλων όσα είναι πολύ πιθανό να ακολουθήσουν κατά τους θερινούς μήνες.
Το τελευταίο διάστημα οι αναχωρήσεις από τη Λιβύη έχουν διπλασιαστεί και σίγουρα δεν επαρκεί μία τροποποίηση της «συμφωνίας της Μάλτας» (μεταξύ πέντε ευρωπαϊκών κρατών για αυτόματη κατανομή προσφύγων και μεταναστών που διασώζονται στην Κεντρική Μεσόγειο) για την αντιμετώπιση της κατάστασης.
Ο Ντράγκι, ο Κυριάκος Μητσοτάκης και όλοι όσοι συμπαρατάσσονται μαζί τους επιθυμούν τη θέσπιση νέων κανονισμών που θα καταστήσουν υποχρεωτική – αντί για προαιρετική – την κατανομή των διασωθέντων στα κράτη – μέλη της ΕΕ. Την ίδια ώρα, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις που επιδιώκουν μια νέα μεταναστευτική πολιτική, τονίζουν επίσης την ανάγκη να συμμετέχουν στις σχετικές συνομιλίες και διαπραγματεύσεις και οι χώρες της Βόρειας Αφρικής, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγεται, φυσικά, και η Λιβύη.
Κάποιοι ευελπιστούν πως σπαραξικάρδιες φωτογραφίες των άψυχων σωμάτων των μικρών παιδιών και των γυναικών που ξεβράστηκαν στην ακτή της Ζουάρα, θα μπορούσαν να ευαισθητοποιήσουν και τους πιο άτεγκτους και αδιάφορους από τους ευρωπαίους ηγέτες.
Από την αρχή του έτους, αναφέρει η Corriere della Sera (με συνδρομή), τουλάχιστον 500 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, προσπαθώντας να διασχίσουν την Κεντρική Μεσόγειο ενώ το 2019 στην «Mare Nostrum» άφησαν την τελευταία τους πνοή τουλάχιστον χίλιοι.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Διεθνούς Αμνηστίας η οποία κάνει λόγο για «σιωπηρό μακελειό», από το 2014 έως το 2019 τουλάχιστον 15.000 άνθρωποι πνίγηκαν στην Κεντρική Μεσόγειο με το όνειρο μίας καλύτερης ζωής. Προπέρυσι, τουλάχιστον 2.747 πρόσφυγες και μετανάστες που εντοπίστηκαν εν πλω, επαναπροωθήθηκαν πίσω στη Λιβύη. Το 2020 καταγράφηκε μία μείωση λόγω της πανδημίας αλλά από την αρχή του τρέχοντος έτους έως σήμερα στη Λιβύη έχουν επαναπροωθηθεί περισσότεροι από 5.500 άνθρωποι.
«Απελπισμένοι, ξυπόλυτοι, κατακουρασμένοι και κακοποιημένοι, οδηγούνται καταναγκαστικά σε κέντρα κράτησης όπου αντιμετωπίζουν μεγαλύτερους κινδύνους», σημείωσε εκπρόσωπος του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης. Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρέχουν οι λίγες ΜΚΟ που εξακολουθούν να δραστηριοποιούνται στη Λιβύη, στη χώρα λειτουργούν 15 κυβερνητικά στρατόπεδα στα οποία κρατούνται παράνομα περισσότεροι από 4.100 πρόσφυγες και μετανάστες. Εξ αυτών εκτιμάται πως το 27% είναι ανήλικα παιδιά και το 12% γυναίκες.
Λαμβάνοντας υπόψη την κατάσταση, όπως αυτή διαμορφώνεται τις τελευταίες εβδομάδες, έως ότου να αντιληφθεί η ΕΕ τις δραματικές διαστάσεις του προβλήματος και αποφασίσει να δράσει αποτελεσματικά, δυστυχώς θα συνεχίσουν να πεθαίνουν άνθρωποι στα νερά της Μεσογείου και να ξεβράζονται γυναικόπαιδα νεκρά στις ακτές της.