Η κυβέρνηση γνώριζε ότι η διεξαγωγή του δημοψηφίσματος τον περασμένο Ιούλιο θα οδηγούσε σε κλείσιμο των τραπεζών. Ωστόσο ο Πρωθυπουργός έλεγε ευθέως στους συνεργάτες του ότι «δεν μπορεί να πει ότι συνθηκολογεί» με αποτέλεσμα να προκηρύξει το δημοψήφισμα. Αυτό υποστήριξε μιλώντας το βράδυ της Τρίτης στην τηλεόραση του ΣΚΑΪ και στον Αλέξη Παπαχελά, ο πρώην υπουργός Οικονομικών Γιάνης Βαρουφάκης, προσθέτοντας ότι, ούτως ή άλλως, ο κ. Τσίπρας είχε αποφασίσει να μη συγκρουστεί με τους εταίρους. Μάλιστα σύμφωνα με τον κ. Βαρουφάκη, ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε και η Κριστίν Λαγκάρντ τού εκμυστηρεύτηκαν ότι ούτε οι ίδιοι θα υπέγραφαν ποτέ αυτό το σχέδιο. Τουλάχιστον ο ίδιος αισθάνεται ευθύνη για το κλείσιμο των τραπεζών…
Ο πρώην υπουργός επέμεινε στην ορθότητα των επιλογών του, λέγοντας, σε γενικές γραμμές, ότι το σχέδιο του υπονομεύθηκε από την τρόικα και προδόθηκε την κρίσιμη στιγμή από την ίδια την κυβέρνηση. Ορισμένες αναφορές του δε, τοποθετούνται στις παρυφές θεωρίας συνωμοσίας. Είπε, για παράδειγμα, ότι η Κίνα είχε συμφωνήσει να ανοίξει γραμμή πίστωσης προς την Ελλάδα, όμως αυτό δεν έγινε έπειτα από παρέμβαση της καγκελαρίου Μέρκελ.
Ο κ. Βαρουφάκης επιβεβαίωσε ότι είχε προετοιμάσει ένα παράλληλο σύστημα πληρωμών με βάση τους ΑΦΜ των πολιτών. Πρόθεση του ήταν, σε περίπτωση που έκλειναν οι τράπεζες, να εκβιάσει την ΕΚΤ με αναδιάρθρωση των ομολόγων της που κρατάει η Ελλάδα. Ωστόσο, όπως είπε, η κυβέρνηση αρνήθηκε να φτάσει ως εκεί, ονοματίζοντας τον Γιάννη Δραγασάκη ως τον άνθρωπο που πρωτοστάτησε στην απόρριψη του σχεδίου.
Ο πρώην υπουργός παραδέχθηκε ότι έχει ηχογραφήσει τις συνεδριάσεις των Eurogroup που συμμετείχε, με εξαίρεση το πρώτο. «Το έκανα για να μπορώ να απαντήσω σε ερωτήματα του Πρωθυπουργού ή συναδέλφων μου. Μετά τη Ρίγα έδωσα “στικάκια” στα μέλη της πολιτικής ομάδας διαπραγμάτευσης, δεν ξέρω αν τα άκουσαν…». Πρόσθεσε ότι δεν σκοπεύει, «προς το παρόν», να χρησιμοποιήσει το προϊόν της ηχογράφησης που, φυσικά, έκανε εν αγνοία των άλλων υπουργών.
Τέλος, είπε ότι η πολιτική κίνηση που συντονίζει έχει ως σκοπό τον «εκδημοκρατισμό της Ευρωπαϊκής Ενωσης» αν και προς το παρόν δεν έχει επαφή με πρόσωπα και σχήματα της εγχώριας πολιτικής σκηνής.
Οι σημαντικότερες επισημάνσεις του Γιάνη Βαρουφάκη
«Γνωρίστηκα με τον Τσίπρα μετά από ένα τηλεφώνημα που δέχθηκα το 2010 από τον Νίκο Παππά, προκειμένου να βρεθούμε και να συζητήσουμε για τις αντιρρήσεις που είχα σχετικά με το μνημόνιο. Ο Αλέξης Τσίπρας θεωρούσε ότι η δραχμή είναι κάτι που πρέπει να σκεφτούμε και σε αυτό είχαμε διάσταση απόψεων. Ωστόσο η σκέψη του ωρίμασε αργότερα».
«Το Πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης με είχε ανησυχήσει αφού είχαμε συμφωνήσει ότι θα είχα ρόλο στην εκπόνηση της οικονομικής πολιτικής και εγώ το έμαθα από τις εφημερίδες. Υπήρχαν ανακρίβειες και λαϊκισμοί αν και οι γενικές γραμμές με κάλυπταν».
«Οταν ανέλαβα το υπουργείο Οικονομικών είχαμε ταμειακά διαθέσιμα για 12 μέρες. Ηταν ένας άθλος πώς φτάσαμε μέχρι τον Ιούνιο»
«Στην πρώτη μας συνάντηση ο Ντάισελμπλουμ με ρώτησε τι σχεδιάζουμε να κάνουμε με το ελληνικό πρόγραμμα. Και του είπα στόχος είναι να υπάρξει ένας συμβιβασμός μεταξύ μνημονίου και του δικού μας προγράμματος. Μου απάντησε, εμμέσως, πώς είτε θα αποδεχθούμε το πρόγραμμα είτε θα μας κλείσουν τις τράπεζες. Το ήξερα ένα χρόνο πριν, το είχα πει στον Αλέξη Τσίπρα».
«Οταν ανέλαβα το υπουργείο Οικονομικών είχαμε ταμειακά διαθέσιμα για 12 μέρες. Ηταν ένας άθλος πώς φτάσαμε μέχρι τον Ιούνιο, πληρώνοντας μισθούς, συντάξεις και το ΔΝΤ».
«Ο Σόιμπλε είναι το αφεντικό των Eurogroup. Πού και πού αυτονομείται ο πρόεδρος του Eurogroup επειδή παίρνει γραμμή από την κυρία Μέρεκλ, η οποία συγκρούεται με τον Σόιμπλε. Ελεγαν ότι πηγαίναμε χωρίς προτάσεις, ενώ στην πραγματικότητα δεν υπήρχε καμία πρόταση από την τρόικα με εξαίρεση τη συνεδρίαση της 25ης Ιουνίου που μου παρουσίασαν την πρόταση η οποία ετέθη σε δημοψήφισμα. Είναι αλήθεια πως ηχογράφησα όλα τα Eurogroup πλην του πρώτου. Ηταν ηθική μου υποχρέωση να μπορώ να απαντώ στα ερωτήματα για το τι ειπώθηκε. Είχα υποχρέωση να τα ηχογραφώ, νομίζω όλοι το κάνουν, αν δεν το κάνουν, τότε είναι άσχημο. Δεν έχω στόχο να τα χρησιμοποιήσω προς το παρόν. Μετά τη Ρίγα έδωσα στικάκια με τη διαπραγμάτευση στα μέλη της πολιτικής ομάδας διαπραγμάτευσης».
«Είναι αλήθεια πώς ηχογράφησα όλα τα Eurogroup πλην του πρώτου. Ηταν ηθική μου υποχρέωση να μπορώ να απαντώ στα ερωτήματα για το τι ειπώθηκε»
«Η ΕΚΤ δεν ήταν μία Τράπεζα που σκόπευε να μας βοηθήσει για μία έντιμη συμφωνία».
«Στις 20 Φεβρουαρίου και με βοήθεια της κυρίας Μέρκελ καταφέραμε να πάρουμε μία συμφωνία για να παρουσιάσουμε εμείς τις προτάσεις και τις μεταρρυθμίσεις μας. Ωστόσο, τέσσερις μετά, μας είπαν ότι το μνημόνιο ισχύει κανονικά και η τρόικα άρχισε να καταστρατηγεί τα συμφωνηθέντα. Ηξερα ότι αν συγκρουόμασταν εκείνη τη στιγμή, στις 28 Φεβρουαρίου θα έκλειναν οι τράπεζες».
«Εγινε προσπάθεια για να βρεθούν ρωσικά και κινεζικά κεφάλαια. Ημουν αρνητικός στο να πάρουμε χρήματα από τον Πούτιν και δεν είχα καμία εμπλοκή σε τέτοια προσπάθεια. Υπήρξε συμφωνία με την Κίνα για επενδύσεις και παράλληλα μία πιστωτική γραμμή για την ελληνική κυβέρνηση. Η συμφωνία ανετράπη με ένα τηλεφώνημα από το Βερολίνο στο Πεκίνο».
«Υπήρχε Plan B που το λέγαμε Plan X. Ημουν επικεφαλής της ομάδας, αλλά δεν θέλω να πω ποιοι άλλοι συμμετείχαν, αν θέλει ο Πρωθυπουργός μπορεί να ανακοινώσει τα ονόματα. Εργαζόμασταν για το πλάνο αντίδρασης στην περίπτωση που ο κ. Σόιμπλε και άλλοι υπουργοί επιχειρούσαν εκπαραθύρωση της Ελλάδας από το ευρώ. Είχαμε συμφωνήσει ότι αν μας κλείσουν τις τράπεζες θα αναδιαρθρώσουμε το χρέος μας προς την ΕΚΤ. Ωστόσο όταν έγινε αυτό, όταν έκλεισαν τις τράπεζες και ετέθη το θέμα του χρέους προς την ΕΚΤ, μειοψήφησα μέσα στην ομάδα των έξι-επτά ατόμων που χειριζόταν το θέμα. Ο Γιάννης Δραγασάκης διαφώνησε με τις θέσεις μου».
«Υπήρχε Plan B που το λέγαμε Plan X. Ημουν επικεφαλής της ομάδας, αλλά δεν θέλω να πω ποιοι άλλοι συμμετείχαν, αν θέλει ο Πρωθυπουργός μπορεί να ανακοινώσει τα ονόματα»
«Ημουν και είμαι αντίθετος στην υιοθέτηση εθνικού νομίσματος. Είχα προτείνει όμως τη δημιουργία ενός παράλληλου συστήματος πληρωμών που μπορεί να εξελιχθεί σε σύστημα συναλλαγών εκτός τραπεζικού συστήματος. Στόχος ήταν να επιβιώσουμε δύο εβδομάδες μέχρι ο Ντράγκι και η Μέρκελ αποφάσιζαν να δώσουν μία λύση. Δεν “χακάραμε” ΑΦΜ, προσπαθήσαμε να ανακτήσουμε την εθνική κυριαρχία».
«Στη Ρίγα ο Σλοβάκος, ο Σλοβάνος και οι… runners του κ. Σόιμπλε, έθεσαν θέμα Grexit, ενώ οι Τόμσεν και Ντράγκι ζητούσαν μέτρα λιτότητας. Δέκα μέρες πριν, στις ΗΠΑ, υψηλός παράγοντας με προειδοποίησε ότι θα δεχθώ επίθεση με διαστρέβλωση των θέσεών μου. Γύρισα από τη Ρίγα, πήγα στο Μαξίμου και είπα στον Πρωθυπουργό: “Αλέξη, ήρθα από το Τέξας για να βοηθήσω. Αν κρίνεις ότι δεν βοηθώ και θα σε διευκόλυνε η απομάκρυνσή μου, θα ήμουν ο πρώτος που θα το υποστηρίξω”. Διαφώνησε. “Γιάνη, τώρα πάνε να ξηλώσουν το πουλόβερ μας, χτυπάνε εσένα για να χτυπήσουν εμένα”. Λίγο αργότερα ο Ντάισελμπλουμ ζήτησε να αναλάβει τη διαπραγμάτευση ο ίδιος ο Πρωθυπουργός. Ο Πρωθυπουργός αποδέχθηκε υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα προκειμένου να διεκδικήσει αναδιάρθρωση του χρέους. Αυτό ήταν παράλογο».
«Οταν ο Πρωθυπουργός είπε ότι θα κάνει δημοψήφισμα, ήξερα ότι θα κλείσουν οι τράπεζες. Είχα πει στον Πρωθυπουργό αν θέλει να υποχωρήσει, να το κάνει με μία έντιμη ομιλία προς τον ελληνικό λαό. Να κάνει μία έντιμη τοποθέτηση λέγοντας πως χάσαμε τη μάχη και πως ξεκινάμε μία καμπάνια για να πούμε στους Ευρωπαίους πού έχει φτάσει η Ευρωζώνη. Του είπα ότι δεν πρέπει να πάμε σε δημοψήφισμα ζητώντας το “Οχι” για να πάμε στο “Ναι”. Μου απάντησε “δεν μπορώ να πω ότι συνθηκολογώ”»
«Είχα πει στον Πρωθυπουργό αν θέλει να υποχωρήσει, να το κάνει με μία έντιμη ομιλία προς τον ελληνικό λαό»
«Το βράδυ του δημοψηφίσματος από τη στιγμή που μπήκα στο Μαξίμου ένιωσα μία αρνητικά ηλεκτρισμένη ατμόσφαιρα. Λίγο αργότερα είδα τον Πρωθυπουργό σε μία συναισθηματική κατάσταση αντίθετη από αυτό που θα περίμενα. Και ήταν αποφασισμένος να συνθηκολογήσει, την επομένη θα έκανε συμβούλιο πολιτικών αρχηγών με στόχο τη συναίνεση προκειμένου το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος να καταλήξει σε συμφωνία. Ηθελε να με πείσει ότι δεν υπάρχει εναλλακτική λύση, πως μας έχουν εγκαταλείψει και σύντροφοί μας που ήθελαν οικουμενική κυβέρνηση. Πρότεινε να με μετακινήσει σε άλλη θέση, αλλά το απέρριψα».
«Αισθάνομαι μεγάλη ευθύνη για το κλείσιμο των τραπεζών. Θα έκανα πολλά πράγματα διαφορετικά, όμως αυτό που δεν θα έκανα διαφορετικό θα ήταν η διαπραγμάτευση για το χρέος και τα υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα. Μετά θα ήμουν πιο ελαστικός στα πάντα».
Απαντήσεις ζητά η ΝΔ – τι λέει το Μαξίμου
Σε μια πρώτη αντίδραση σε όσα ειπώθηκαν στη συνέντευξη, ο εκπρόσωπος Τύπου της Νέας Δημοκρατίας, Γιώργος Κουμουτσάκος, σε γραπτή δήλωση το πρωί της Τετάρτης επισήμανε: «Οπως η κοινή γνώμη, παρακολουθήσαμε με προσοχή, τη χθεσινή συνέντευξη του κ. Βαρουφάκη. Του πρώην Υπουργού Οικονομικών και στενού συνεργάτη του κ. Τσίπρα. Αναμένουμε, με μεγάλο ενδιαφέρον, την απάντηση του κ. Πρωθυπουργού».
Ποταμός, ως συνήθως, ήταν ο αντιπρόεδρος της ΝΔ Αδωνις Γεωργιάδης ο οποίος σε συνέντευξή του στον ΒΗΜΑ FM 99,5 σχολίασε: «Ο κ. Βαρουφάκης είναι δύσκολο να ξεχωρίσει από αυτά που λέει τι είναι αλήθεια και τι είναι ψέματα. Αν ρωτάτε εμένα τη γνώμη μου, η ιδέα ότι ο κινέζος πρωθυπουργός εκμυστηρεύτηκε στον κ. Βαρουφάκη ότι τον πήρε η Ανγκελα Μέρκελ για να σταματήσει και να μη δώσει χρήματα στην Ελλάδα, μου φαίνεται εξωπραγματική. Ακόμα και αν είχε συμβεί κάτι τέτοιο, πράγμα για το οποίο εγώ δεν έχω την παραμικρή ιδέα αν έχει συμβεί, είμαι τελείως βέβαιος ότι ο κινέζος πρωθυπουργός δεν θα έπαιρνε τον κ. Βαρουφάκη να το πει. Αρα προφανώς ο άνθρωπος αυτός, γεννάει η φαντασία του διάφορα σενάρια. Από την άλλη όμως, δεν μπορώ να σας κρύψω ότι έχει γεννήσει και μία σειρά σοβαρών πολιτικών ζητημάτων. Π.χ. το ότι ο κ. Τσίπρας ήταν πλήρως ενήμερος ότι αν προχωρούσαν σε μία σειρά κινήσεων, στις οποίες τελικά προχώρησαν, ότι θα κλείσουν οι τράπεζες και ότι αυτό ήταν κάτι το οποίο είχε εξηγηθεί επαρκέστατα από τον κ. Βαρουφάκη στον κ. Τσίπρα, ήδη από τα μέσα Φεβρουαρίου, από τις 20 Φεβρουαρίου και μετά, αυτό αλλάζει τη συζήτηση. Γιατί, αυτό σημαίνει ότι το κλείσιμο των τραπεζών – θυμίζω π.χ. ότι η Αυγή είχε κάνει δημοσίευμα ότι εγώ είχα κλείσει τις τράπεζες, εγώ προσωπικά, ο Αδωνις Γεωργιάδης και δεν φαντάζομαι η Αυγή σήμερα να μου ζητήσει συγγνώμη για το γεγονός ότι ο κ. Βαρουφάκης μας αποκάλυψε, όχι μόνο ότι το εγνώριζε, όχι μόνο ότι είχε προειδοποιήσει τον κ. Τσίπρα, αλλά όταν πήρε τις αποφάσεις που πήρε, τις πήρε ξέροντας ότι θα κλείσουν οι τράπεζες. Καταλαβαίνετε ότι είναι διαφορετικό πράγμα να πεις ότι οι τράπεζες είχαν κλείσει από ατύχημα, το οποίο είναι μία συζήτηση, ότι δεν ήταν καλή η διαπραγμάτευση και διαφορετικό πράγμα να συζητάμε ότι έκαναν την πολιτική επιλογή να κλείσουν οι τράπεζες. Δεν είναι το ίδιο».
Από την πλευρά του το Μέγαρο Μαξίμου αρκέστηκε σε ένα ανεπίσημο σχόλιο πως «η αξιοπιστία των επιλογών του κ. Βαρουφάκη στη διαπραγμάτευση έχει κριθεί σε όλα τα επίπεδα». «Οι εκλογές που ακολούθησαν έγιναν με γνωστή τη συμφωνία για τους πολίτες» προσέθεσαν κυβερνητικοί κύκλοι. Αντίστοιχα φειδωλός ήταν και ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Γιάννης Δραγασάκης, ο οποίος περιορίστηκε να πει ότι καλύπτεται από τη θέση του Μαξίμου.
«Ανίκανους και κυνικούς τυχοδιώκτες» χαρακτήρισε ο Ευάγγελος Βενιζέλος τον πρωθυπουργό και τον πρώην υπουργό Οικονομικών, με αφορμή τη συνέντευξη του δεύτερου. Ο πρώην πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ κατηγόρησε τους Τσίπρα και Βαρουφάκη ότι «έπαιξαν εν ψυχρώ με την τύχη του έθνους και με τις ζωές των Ελληνίδων και των Ελλήνων». Ο κ. Βενιζέλος θεωρεί ότι «Η διαφορά είναι ότι ο κύριος Τσίπρας ήθελε και θέλει το γάντζωμα στην εξουσία παραπλανώντας τον ελληνικό λαό, ήθελε να μας πάει στο τρίτο μνημόνιο κρύβοντάς το, ενώ ο κύριος Βαρουφάκης ήταν πιο φιλόδοξος, ήθελε να απειλήσει την Ευρωζώνη με διάλυση, χωρίς να καταλαβαίνει ποιο θα είναι το κόστος για τους Έλληνες και τις Ελληνίδες».
Γεννηματά: «Οφείλουμε στον ελληνικό λαό την αλήθεια»
Η πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ Φώφη Γεννηματά υπενθύμισε ότι η Δημοκρατική Συμπαράταξη έχει ζητήσει Εξεταστική Επιτροπή για την πορεία της οικονομίας από το 2000 ως και σήμερα.
«Η πρόταση της Δημοκρατικής Συμπαράταξης για σύσταση εξεταστικής επιτροπής που θα εξετάσει από το 2000 έως και σήμερα πώς φτάσαμε ως εδώ, αποκτά νέο ενδιαφέρον μετά τα όσα αποκαλυπτικά ακούσαμε και χθες βράδυ από τον κ. Βαρουφάκη. Περιμένουμε τη στάση του κ. Τσίπρα και της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας. Υπενθυμίζω ότι ο κ. Τσίπρας έσπευσε τον περασμένο Ιούλιο κατά τη διάρκεια της συζήτησης της σχετικής επίκαιρης ερώτησης μου στη Βουλή, να καλύψει το πολύτιμο asset για τη χώρα, όπως χαρακτήριζε τον κ. Βαρουφάκη. Επίσης με ενδιαφέρον περιμένουμε αν θα στηρίξει την πρόταση για εξεταστική επιτροπή, η ΝΔ με το νέο της αρχηγό κ. Μητσοτάκη. Οφείλουμε στον ελληνικό λαό την αλήθεια» ανέφερε σε ανακοίνωσή της η κυρία Γεννηματά.
Ποτάμι: «Να δώσει εξηγήσεις ο Τσίπρας»
«Οι αποκαλύψεις για την ανευθυνότητα, την προχειρότητα, τον ερασιτεχνισμό και την ανικανότητα του καθεστώτος ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ δεν έχουν τέλος» ανέφερε σε ανακοίνωσή του το Ποτάμι.
«Τώρα μάθαμε για το plan X που ανέθεσε ο κ. Τσίπρας και οφείλει να δώσει εξηγήσεις ο ίδιος. Για το πολυδιαφημισμένο ελληνικό πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων που υποτίθεται ότι θέσαμε ως ισχυρή αντιπρόταση στις διαπραγματεύσεις, μάθαμε ότι γράφτηκε και κοστολογήθηκε μέσα σε ένα Σαββατοκύριακο! Θα περίμενε κανείς, πρώτος ο ΣΥΡΙΖΑ, να ήθελε να ξεχάσει αυτή τη θλιβερή επέτειο του ενός χρόνου. Να συναισθανθούν το τίμημα του απομονωτισμού και της έπαρσης. Ακόμη και την ανεπάρκειά τους. Φαίνεται πως όσοι “έβαλαν πλάτη όταν τους φώναξε το κόμμα” (με το αζημίωτο) δεν επαρκούν. Χρειάζονται περισσότεροι».
Κομισιόν: «Απόρρητες» οι συνεδριάσεις στο Eurogroup
Φειδωλή ήταν η απάντηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής όσον αφορά στους ισχυρισμούς που διατύπωσε ο κ. Βαρουφάκης στη συνέντευξη στον ΣΚΑΪ ότι ηχογραφούσε τις συζητήσεις στο Eurgroup.
Κληθείσα να σχολιάσει το συγκεκριμένο σημείο της συνέντευξης η εκπρόσωπος της Κομισιόν Ανίκα Μπράιτχαρντ αρνήθηκε να κάνει κάποιο σχόλιο, σημειώνοντας ότι οι εν λόγω συνεδριάσεις «είναι απόρρητες».