Μια παραμελημένη πτυχή της ιστορίας του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, αυτή της τεκμηρίωσης των εγκλημάτων πολέμου κατά τη διάρκειά του, έρχεται στο φως αυτές τις ημέρες ξαναγράφοντας την ιστορία για την πιο σκοτεινή πτυχή του, την μαζική εξόντωση εκατομμυρίων ανθρώπων σε στρατόπεδα θανάτου.
Ο ΟΗΕ θα απελευθερώσει την πρόσβαση για το αρχείο της Επιτροπής Εγκλημάτων Πολέμου του Οργανισμού, η οποία είχε στα χέρια της ήδη από το 1943 μαρτυρίες για το εν εξελίξει τότε Ολοκαύτωμα.
Η Επιτροπή συγκροτήθηκε τον Ιανουάριο του 1942 (πριν από τη συγκρότηση του Οργανισμού, στον οποίο μετά εντάχθηκε) και, όπως σημειώνει ο Guardian, συγκέντρωσε μαρτυρίες που είχαν εξαχθεί με κρυφά από την ανατολική Ευρώπη, η οποία ήταν τότε σχεδόν όλη κατεχόμενη ή υπό τον έλεγχο του Αξονα.
Τα αρχεία δείχνουν, μεταξύ άλλων, ότι συγκεντρώνονταν στοιχεία από την εξόριστη κυβέρνηση της Τσεχοσλοβακίας ακόμα και για την ενοχή του Αδόλφου Χίτλερ για τον συντονισμό και τον έλεγχο των εκτεταμένων σφαγών που έκαναν μονάδες του ναζιστικού στρατού στη χώρα. Ως το τέλος του 1944 είχαν συγκεντρωθεί αρκετά στοιχεία για να απαγγελθούν κατηγορίες εναντίον του Χίτλερ, σημειώνεται σχετικά.
Εξαιρετικά λεπτομερή ήταν τα στοιχεία που έδωσε η εξόριστη πολωνική κυβέρνηση στην Επιτροπή για τα στρατόπεδα του Αουσβιτς και της Τρεμπλίνκα, όπου βρήκαν τον θάνατο εκατομμύρια Εβραίοι.
Φαίνεται μάλιστα ότι τα πρώτα αιτήματα για την απόδοση δικαιοσύνης για τα εγκλήματα πολέμου ήρθαν από χώρες όπως η Πολωνία και η Κίνα, πριν από τη Βρετανία, τη Σοβιετική Ενωση ή τις ΗΠΑ που μεταπολεμικά συντόνισαν τις Δίκες των Νυρεμβέργης.
Αυτό που δείχνει το αρχείο είναι ότι οι βιασμοί και ο εξαναγκασμός σε πορνεία αντιμετωπίζονταν και δικάζονταν σαν εγκλήματα του πολέμου ήδη από τη δεκαετία του 1940 σε χώρες που ήταν κατεχόμενες κατά τη διάρκεια του πολέμου, όπως την Πολωνία, τις Φιλιππίνες, αλλά και την Ελλάδα.
Το έργο της Επιτροπής του ΟΗΕ τερματίστηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1940, όταν οι συνθήκες, ούτε πέντε χρόνια μετά το τέλος του πολέμου, είχαν αλλάξει. Η Γερμανία -ή μάλλον το τμήμα που θα γινόταν η Δυτική Γερμανία- είχε γίνει πλέον σύμμαχος στην ψυχροπολεμική εποχή που άρχιζε.
Πολλοί καταδικασμένοι και φυλακισμένοι Ναζί είχαν αποφυλακιστεί πρόωρα χάρη και στην πίεση που άσκησε ο αμερικανός αντικομμουνιστής γερουσιαστής Τζόζεφ Μακάρθι για το τέλος των δικών εγκλημάτων πολέμου. Η δικαιοσύνη δεν είχε αποδοθεί παντού.
Ο ιστορικός Νταν Πλες, ο οποίος ερευνούσε επί δεκαετία τον τεράστιο όγκο του υλικού και θα δημοσιεύσει τα πορίσματά του σε βιβλίο, σημειώνει μάλιστα ότι η δημοσίευσή του θα είναι ένα πολύ ισχυρό όπλο κατά των αρνητών του Ολοκαυτώματος.
Αυτό όμως το ιστορικά πολύτιμο όπλο ήταν, πέρα από ισχυρό, «καυτό» όπλο, γιατί έμενε για δεκαετίες μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας. Ηταν όμως και απρόσιτο για τους ερευνητές που χρειάζονταν το πράσινο φως από τις κυβερνήσεις τους και την άδεια του ΓΓ του ΟΗΕ για να το αξιοποιήσουν, χωρίς καν τη δυνατότητα να πάρουν αντίγραφα ή να κρατήσουν σημειώσεις.