Φάρσα; Διότι και αυτή θεατρικό είδος είναι βέβαια, όμως τι συνιστά φάρσα στην περίπτωση των Κουβανών: το «σοσιαλιστικό καθεστώς» τους ή οι «εξεγερμένοι καλλιτέχνες» τους που του πάνε κόντρα; Αυτά τα ερωτήματα δεν είναι ρητορικά, διότι μιλάμε για τη χώρα του Φιντέλ Κάστρο, της απόβασης στον Κόλπο των Χοίρων και του εμπάργκο των ΗΠΑ. Τα πράγματα δεν προσφέρονται για μία και μοναδική οπτική γωνία.
Τον τελευταίο καιρό ήρθε στην επικαιρότητα και πάλι η Κούβα επειδή έχει εμφανιστεί εκεί ένα κίνημα ιδιότυπο, ακτιβιστικού χαρακτήρα, μαζικό κατά δύναμιν, που ζητάει περισσότερη ελευθερία – και όχι μόνο στην καλλιτεχνική έκφραση.
Αυτό το κίνημα διαμαρτυρίας –«San Isidro» ονόματι– απαρτίζει ένας αριθμός διανοουμένων, συγγραφέων, σκηνοθετών, ηθοποιών, τραγουδιστών και καλλιτεχνών εν γένει, όπως μεταδίδουν τα διεθνή Μέσα, τα οποία και του παραστέκονται. Οι καλλιτέχνες βγαίνουν στους δρόμους, ανοιχτά και δίχως φόβο (διακρινόμενο στις φωτογραφίες, τουλάχιστον).
Οι κρατικές υπηρεσίες αρχικώς απάντησαν στην κινηματική αμφισβήτηση του καθεστώτος με καταστολή, ωστόσο πλέον αποφεύγουν τις συλλήψεις και η μάζα των αντιφρονούντων βλέπει κάποια σημάδια προόδου στις δημόσιες εκδηλώσεις της. Στο Ιντερνετ όμως έχουν υψωθεί καταγγελτικές φωνές: «Είναι αντιδραστικοί, με δεσμούς στο Μαϊάμι» ή «Είναι αντεπαναστατική ομάδα, πράκτορες ξένης χώρας» – δηλαδή της CIA, των ΗΠΑ.
Ωστόσο 14 μέλη του «San Isidro» συνελήφθησαν, ορισμένα εκ των οποίων έκαναν και απεργία πείνας δύο εβδομάδων. Ο λαός, σχολιάζει η Repubblica, έχει ανάμεικτα συναισθήματα για τα τεκταινόμενα, είναι διχασμένος.
Το βασικό σύνθημα του κινήματος είναι τώρα το «Δώστε μας ψωμί και ελευθερία», αν και το «San Isidro» προέκυψε από τη λαϊκή αντίδραση σε έναν νόμο του 2018 που στόχευε στον περιορισμό της ανεξάρτητης, μη ελεγχόμενης από το κράτος τέχνης.
Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν συντελέσει ώστε να πολλαπλασιαστούν οι διάφορες πρωτοβουλίες, σατιρικού περιεχομένου κατά βάση, οι οποίες επιδιώκουν την απομυθοποίηση του «σοσιαλιστικού καθεστώτος» και, έτσι, το υποσκάπτουν.
Εσχάτως η ανεξάρτητή κουλτούρα, ως σύνθημα και ως έννοια, έχει και την υποστήριξη των καθολικών επισκόπων.
Η Ιστορία έχει κέφια
Υπακούοντας σε ένα διαβολεμένα χαριτωμένο καπρίτσιο της παγκόσμιας Ιστορίας, το αρκτικόλεξο του κινήματος των κουβανών αντικαθεστωτικών είναι MSI (Movimiento San Isidro). Στη μεταπολεμική Ιταλία η ίδια συντομογραφία αντιστοιχούσε στο Movimiento Sociale Italiano, τουτέστιν στο κόμμα των νεοφασιστών. Και κάτι ακόμη από την ιταλική εμπειρία. Οι καλλιτέχνες συνηθίζουν να υψώνουν τη δεξιά τους (όπως βλέπετε στην κεντρική φωτό) σε συμβολικό χαιρετισμό, με τον αντίχειρα και τον δείκτη τεντωμένους. Το ίδιο έκαναν και στα αλήστου μνήμης «χρόνια του μολυβιού» οι ιταλοί αναρχοαριστεριστές, νομίζοντας ότι σχημάτιζαν ένα σύμβολο αδιαμφισβήτητης ισχύος: το πιστόλι της Μπερέτα…