Protagon A περίοδος

Οι δαίμονες της Ευρώπης είναι ζωντανοί

Λες κι είχε κλείσει ραντεβού με την επιβεβαίωση – ο Ζ.Κ.Γιούνκερ, τις προάλλες, προειδοποίησε πως «οι δαίμονες της Ευρώπης δεν έχουν εξαφανιστεί, είναι εδώ και απλά κοιμούνται» και προσέθεσε πως «είναι λάθος να εκλαμβάνεται η ειρήνη ως δεδομένη…».

Χριστίνα Πουλίδου

Λες κι είχε κλείσει ραντεβού με την… επιβεβαίωση – ο Ζ.Κ.Γιούνκερ, τις προάλλες, προειδοποίησε πως «οι δαίμονες της Ευρώπης δεν έχουν εξαφανιστεί, είναι εδώ και απλά κοιμούνται» και προσέθεσε, πως «είναι λάθος να εκλαμβάνεται η ειρήνη ως δεδομένη… Η κατάσταση της Ευρώπης σήμερα θυμίζει – ανατριχιαστικά πολύ – την κατάσταση που υπήρχε εδώ, πριν από έναν αιώνα περίπου».

Λίγες μέρες αργότερα μας ήρθαν τα μαντάτα απ΄την Αυστρία όπου –σε δημοσκόπηση που δημοσιεύτηκε στην «Der Standard»- απεκαλύφθη ότι ένας στους δύο Αυστριακούς θεωρεί πως ο Χίτλερ είχε «θετικές πλευρές», ενώ το 54% πιστεύει ότι αν (δεν υπήρχε συνταγματική απαγόρευση και) κατέβαινε σήμερα το κόμμα του Χίτλερ στις εκλογές, θα είχε μεγάλη απήχηση (huffingtonpost.com)  …

Φυσικά, το εύρημα της δημοσκόπησης προκάλεσε πάταγο σε όλη την Ευρώπη – στην ίδια την Αυστρία ιστορικοί υποστήριξαν ότι η χώρα δεν ξεκόλλησε ποτέ από τον μύθο πως «η Αυστρία ήταν το πρώτο θύμα του Χίτλερ». «Όταν στη Γερμανία, ο Κόνραντ Αντενάουερ και άλλοι πολιτικοί ήρθαν αντιμέτωποι με το παρελθόν της χώρας και συγκρούστηκαν με αυτό, στην Αυστρία δεν υπήρξε πολιτικός (απ΄ τη Δεξιά ή την Αριστερά) που να ανέλαβε το καθήκον να συγκρουστεί με τις αντι-σημιτικές αντιλήψεις της κοινωνίας», υποστηρίζεται και υπενθυμίζεται ότι μόλις το 1991 η Αυστρία επίσημα ζήτησε συγγνώμη για τον κεντρικό ρόλο που διαδραμάτισε στο Γ΄ Ράιχ, δια στόματος του (σοσιαλδημοκράτη) καγκελαρίου της, Φραντς Βρανίτσκι.

Ίσως το γεγονός ότι ο Άντολφ Χίτλερ και ο Άντολφ Άιχμαν ήταν αυστριακής καταγωγής και ότι το 80% του προσωπικού που είχε ο Άιχμαν (στο γραφείο εβραϊκών υποθέσεων της Γκεστάπο) ήταν Αυστριακοί, να εξηγεί -εν μέρει- αυτή τη φιλοναζιστική προδιάθεση των Αυστριακών. Πάντως, δημοσιεύματα αναφέρουν ότι ακόμη και μεταπολεμικά, στις πρώτες δημοσκοπήσεις που έκαναν οι Αμερικανοί, περίπου το ¼ των Βιεννέζων υποστήριξε ότι «οι Εβραίοι έπαθαν αυτό που τους άξιζε».

Η πρόσφατη δημόσια παραδοχή της Φιλαρμονικής Ορχήστρας της Βιέννης εξάλλου, ότι στην εποχή του Γ΄ Ράιχ  απολύθηκαν 13 Εβραίοι μουσικοί της Ορχήστρας, από τους οποίους 5 εστάλησαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, επιβεβαιώνει τις βαθιές ρίζες αυτού του φαινομένου στη χώρα. Έπρεπε να περάσουν 75 χρόνια από την Anschluss – την προσάρτηση της Αυστρίας απ΄το Γ΄ Ράιχ – για να ομολογήσει, δημόσια, η Φιλαρμονική της Βιέννης, ότι οι 60 από τους 123 μουσικούς της, εκείνα τα χρόνια, ήταν μέλη του ναζιστικού κόμματος και 2 των επίλεκτων δυνάμεων SS. Μεταπολεμικά, εξεδιώχθησαν μόλις 10 από τους 60 και δύο επέστρεψαν μετά διετία… Κατά τους ιστορικούς, ακόμη κι από το 1938, το 20% των μελών της Ορχήστρας ήταν μέλη του ναζιστικού κόμματος, ενώ η ίδια η Ορχήστρα (που είναι ένας ιδιωτικός οργανισμός) χρησιμοποιήθηκε ως ένα εργαλείο ναζιστικής προπαγάνδας – η Πρωτοχρονιάτικη συναυλία, για παράδειγμα, σημειώνεται πως προωθήθηκε από τον Γιόζεφ Γκέμπελς για να εκπέμψει ένα μήνυμα πολιτισμού, κουλτούρας και ευδαιμονίας, καθώς μέχρι τότε τα βαλς του Στράους σπανιότατα περιλαμβάνονταν στο ρεπερτόριο της Ορχήστρας.

Οι ιστορικοί ανακάλυψαν, επίσης, ότι το 1942 οι μουσικοί της Ορχήστρας -σε ειδική εκδήλωση- τίμησαν τον διοικητή της Βιέννης, Μπάλντουρ Φον Σιράχ (που προϊστατο, προσωπικά, στον εκτοπισμό των Εβραίων) δωρίζοντάς του ένα δαχτυλίδι. Μεταπολεμικά, ο Φον Σιράχ καταδικάστηκε για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και μόλις αποφυλακίστηκε, το 1967, απευθύνθηκε στη Φιλαρμονική της Βιέννης επειδή είχε χάσει το δαχτυλίδι του και του το αντικατέστησαν…

Η πρόσφατη δημοσκόπηση έδειξε, τέλος, ότι η βολική επανάπαυση στη μυθολογία της χώρας οδήγησε στην υπέρβασή της. Το 53% σήμερα, πιστεύει ότι η προσάρτηση της Αυστρίας στο Γ΄ Ράιχ έγινε «εθελοντικά» και το 46% εξακολουθεί να θεωρεί ότι η Αυστρία ήταν «θύμα» του Χίτλερ. Πρόκειται για μια «συλλογική αμνησία», λέει σήμερα ο ευρωπαϊκός Τύπος, ενώ κάποιοι, ιδιαίτερα ανήσυχοι, παραπέμπουν στην επισήμανση του Ισπανο-αμερικανού φιλόσοφου Τζ.Σανταγιάνα, πως «αυτοί που λησμονούν το παρελθόν είναι καταδικασμένοι στο να το επαναλάβουν».

Έκτακτα.