«Αυτό που έγινε δεν θα έπρεπε ποτέ να έχει συμβεί. Μέλη των ενόπλων δυνάμεών μας, ενήργησαν λανθασμένα. Γι' αυτό, εκ μέρους της κυβέρνησης, εκ μέρους της χώρας μας, λυπάμαι βαθύτατα». Αυτά είπε ο Βρετανός πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον, για τα γεγονότα του 1972 στη Βόρεια Ιρλανδία, καθώς παρουσίαζε την έκθεση Σάβιλ – από το όνομα του προέδρου της αρμόδιας επιτροπής, Μάρκ Σάβιλ.
Κατά τη 12ετή δημόσια έρευνα – η πλέον δαπανηρή, κόστισε 200 εκατομμύρια στερλίνες – την ευθύνη φέρουν αποκλειστικά Βρετανοί στρατιώτες που άνοιξαν πυρ κατά των διαδηλωτών. Για την έρευνα είχε δεσμευτεί ο Τόνι Μπλερ, το 1998, κατά την υπογραφή της συμφωνίας της «Μεγάλης Παρασκευής».
Τι έχει συμβεί
Το 1172, ο Άγγλος βασιλιάς Ερρίκος Β', εισβάλλει στην Ιρλανδία και αυτοανακηρύσσεται κυβερνήτης της. Οι Ιρλανδοί εγκαταλείπουν τη γη τους.
Ήταν Αύγουστος του 1969 όταν η Βρετανία ανέπτυξε στρατεύματα στη Βόρεια Ιρλανδία, σα να λέμε «ειρηνευτική δύναμη». Οι στρατιώτες κλήθηκαν να θέσουν τέλος στις επιθέσεις προτεσταντών σε καθολικά σπίτια του Μπέλφαστ. Έπρεπε να επέμβουν και στις οδομαχίες μεταξύ άμαχων καθολικών και προτεσταντικής αστυνομίας, στο Λόντοντερι. Η καθολική μειονότητα, που ζητά περισσότερα δικαιώματα από τους Προτεστάντες, που ήταν πλειοψηφία, καλωσορίζει τα βρετανάκια τα ζουμπουρλούδικα. Την ίδια ώρα, οι περισσότεροι Βρετανοί στρατιώτες θεωρούν ότι η αποστολή τους θα κρατήσει μόνο λίγες εβδομάδες.
Ο νεοσύστατος Ιρλανδικός Δημοκρατικός Στρατός (ΙRΑ) αρχίζει επιθέσεις εναντίον της αστυνομίας και, στη συνέχεια, του στρατού, σκοτώνοντας – τον Φεβρουάριο του 1971 – τον πρώτο του στρατιώτη. Οι Προτεστάντες ηγέτες χρησιμοποιούν τον στρατό ώστε να επιβάλλουν αυθαίρετα, χωρίς δίκη, τη φυλάκιση υπόπτων για συμμετοχή στον ΙRΑ.
Στις 30 Ιανουαρίου 1972, στο Ντέρι της Βόρειας Ιρλανδίας, 26 άτομα πυροβολήθηκαν από το 1ο Βρετανικό Τάγμα Αλεξιπτωτιστών. Όλα αυτά σε μια πορεία διαμαρτυρίας που οργανώθηκε από την Ένωση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα της Βόρειας Ιρλανδίας, για την κατάσταση που επικρατούσε εκεί. 13 διαδηλωτές έπεσαν νεκροί και 14 τραυματίστηκαν, ένας εκ των οποίων πέθανε αργότερα. Η μέρα εκείνη έμεινε στη συλλογική μνήμη ως η «Ματωμένη Κυριακή» (ιρλανδικά: Domhnach Na Fola). 500 άνθρωποι σκοτώθηκαν και η χρονιά εκείνη έμεινε ως η πλέον αιματηρή του Βορειο-ιρλανδικού μετώπου.
Για την Κυριακή εκείνη οι U2 έγραψαν το «Sunday, Bloody Sunday», όπως και ο Τζον Λένον ένα ίδιο, ομότιτλο κομμάτι, αλλά και το «The Luck of the Irish». Το 2005, στο φάκελο που του είχαν φτιάξει οι βρετανικές μυστικές υπηρεσίες, «ο Λένον βοηθούσε χρηματικά τον IRA».
Το 2001, ο IRA αρχίζει να παραδίδει τα όπλα του. Περισσότεροι από 3.600 άνθρωποι, ανάμεσά τους 2.000 άμαχοι και 1.000 άνδρες των δυνάμεων ασφαλείας, έχασαν τη ζωή τους στη Βόρεια Ιρλανδία τα 38 χρόνια που κράτησε η βρετανική επιχείρηση – «Επιχείρηση Λάβαρο».
Το 2007, σχεδόν Αύγουστος και πάλι, έπειτα από 38 χρόνια παρουσίας στη Βόρεια Ιρλανδία, ο βρετανικός στρατός τερμάτισε και επισήμως την επιχείρησή του εκεί. Τα στρατιωτικά φυλάκια δεν υπάρχουν πια, κανένας Βρετανός δεν εισβάλλει σε σπίτια ψάχνοντας μέλη του ΙRΑ.
Η ειρήνη είναι γεγονός. Όπως, επίσης, γεγονός είναι ότι ακόμα δεν έχουν κλείσει οι πληγές. Βλέπετε, ο αγώνας των Ιρλανδών, κατά της βρετανικής κατοχής, έχει κρατήσει 910 χρόνια…