Οι σχέσεις μεταξύ Ουάσιγκτον- Άγκυρας, χωρών συμμάχων στους κόλπους του ΝΑΤΟ, διανύουν εδώ και δύο χρόνια περιόδους υψηλής έντασης, ωστόσο, όπως σημειώνει το Γαλλικό Πρακτορείο, η ένταση αυτή έχει ξεκάθαρα κλιμακωθεί μετά την επανεκλογή του προέδρου της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν το Ιούνιο.
Ο πόλεμος στη Συρία αλλά και η τύχη του ιεροκήρυκα Φετουλάχ Γκιουλέν -που ζει αυτοεξόριστος στις ΗΠΑ και τον οποίο η Άγκυρα κατηγορεί για την απόπειρα πραξικοπήματος του Ιουλίου του 2016, αξιώνοντας την έκδοσή του- βρίσκονται στην κορυφή του καταλόγου με τα θέματα-αγκάθια μεταξύ των δύο χωρών.
Μαζί τους και η υπόθεση του αμερικανού πάστορα Άντριου Μπράνσον.
Ψυχρή υποδοχή
Την 24η Ιουνίου, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν κερδίζει τις προεδρικές εκλογές στη χώρα του, από τον πρώτο γύρο, εξασφαλίζοντας το 52,6% των ψήφων. Η εκλογή του θα ενισχύσει την εξουσία του, με τις κάλπες αυτές να σηματοδοτούν τη μετάβαση από το κοινοβουλευτικό σύστημα σε ένα προεδρικό σύστημα όπου ο επικεφαλής του κράτους συγκεντρώνει το σύνολο της εκτελεστικής εξουσίας.
«Ενθαρρύνουμε την Τουρκία να λάβει μέτρα με στόχο την ενίσχυση της δημοκρατίας» είχε δηλώσει μία ημέρα μετά η εκπρόσωπος Τύπου του Λευκού Οίκου, Σάρα Σάντερς.
«Προσπαθούμε να οργανώσουμε μια τηλεφωνική συνδιάλεξη» μεταξύ του Ντόναλντ Τραμπ και του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν «για να επιβεβαιώσουμε την ισχύ του δεσμού μας», είχε συμπληρώσει η ίδια.
Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, επίσης, περιορίστηκε στο να διαβεβαιώσει ότι «σέβεται» το αποτέλεσμα της κάλπης.
«Απόλυτη ντροπή»
Τη 18η Ιουλίου, τουρκικό δικαστήριο διέταξε την παράταση της προφυλάκισης του αμερικανού πάστορα Αντριου Μπράνσον, που δικάζεται για «τρομοκρατία».
«Είναι η απόλυτη ντροπή που η Τουρκία δεν θέλει να αφήσει ελεύθερο έναν αξιοσέβαστο αμερικανό πάστορα», ήταν η αντίδραση του Ντόναλντ Τραμπ. Στις 20 του ίδιου μήνα, η Ουάσιγκτον επαναλαμβάνει την άρνησή της να συνδέσει την απελευθέρωση του αμερικανού πάστορα με την έκδοση του Γκιουλέν, ενώ ο Ταγίπ Ερντογάν είχε προτείνει τον Σεπτέμβριο μια ανταλλαγή των δύο ανδρών.
Την 25η Ιουλίου, η Άγκυρα θέτει τον Άντριου Μπράνσον υπό κατ΄ οίκον περιορισμό. «Χαιρετίζουμε την ανακοίνωση (…) όμως δεν επαρκεί», δηλώνει ο ΥΠΕΞ των ΗΠΑ, Μάικ Πομπέο.
Μία ημέρα μετά, ο πρόεδρος των ΗΠΑ προανήγγειλε την επιβολή «σημαντικών κυρώσεων» σε βάρος της Τουρκίας, εάν δεν απελευθερώσει «αμέσως» τον πάστορα. Ο τούρκος ομόλογός του κατηγορεί την Ουάσιγκτον, λίγες ημέρες αργότερα, για «ευαγγελική και σιωνιστική νοοτροπία».
Οι κυρώσεις
Την 1η Αυγούστου, οι ΗΠΑ ανακοινώνουν την επιβολή κυρώσεων σε βάρος των τούρκων υπουργών Εσωτερικών και Δικαιοσύνης, κατηγορώντας τους ότι έπαιξαν πολύ σημαντικό ρόλο στη σύλληψη και κράτηση του πάστορα.
Την 4η Αυγούστου, ο Ερντογάν ζητάει το «πάγωμα» στην Τουρκία των περιουσιακών στοιχείων των αμερικανών υπουργών Δικαιοσύνης και Εσωτερικών.
Εντούτοις, δεν κατέστη σαφές εάν ο τούρκος πρόεδρος αναφερόταν στον υπουργό Εσωτερικών Ράιαν Ζίνκε, επιφορτισμένο με τα Εθνικά Πάρκα και τους Αυτόχθονες ή την υπουργό Εσωτερικής Ασφαλείας, Κίρστεν Νίλσεν.
«Οικονομικός Πόλεμος»
Τη 10η Αυγούστου, ο Ντόναλντ Τραμπ ανακοινώνει την αύξηση των δασμών στις εισαγωγές χάλυβα και αλουμινίου από την Τουρκία, επισημαίνοντας ότι οι σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών δεν «είναι καλές αυτή τη στιγμή». Η τουρκική λίρα καταρρέει χάνοντας σε μία ημέρα το 16% της αξίας της έναντι του δολαρίου. Ο πρόεδρος Ερντογάν απαντάει ότι θα βγει νικητής από αυτόν τον «οικονομικό πόλεμο». Απευθύνει κάλεσμα στους συμπατριώτες του να συμμετάσχουν στην «εθνική μάχη» ανταλλάσσοντας τα ξένα νομίσματα ώστε να στηρίξουν τη λίρα.
«Νέοι σύμμαχοι»
Την 11η Αυγούστου ο Ερντογάν προειδοποιεί τον Λευκό Οίκο ότι θα στραφεί προς «νέους συμμάχους» εάν συνεχίσουν να επιδεικνύουν «έλλειψη σεβασμού». «Είναι άσχημο να επιχειρούν να γονατίσουν την Τουρκία με απειλές αναφορικά με έναν πάστορα (…). «Ντροπή σας, ντροπή σας. Θα ανταλλάξετε τον στρατηγικό σας εταίρο στο ΝΑΤΟ με έναν πάστορα».
«Εάν εκείνοι έχουν το δολάριο, εμείς έχουμε τον Αλλάχ», υπογράμμισε ο Ερντογάν, απευθύνοντας έκκληση στους Τούρκους να μην πανικοβάλλονται και, κυρίως, να μετατρέψουν τα κρυμμένα τους αποθέματα σε χρυσό ή σε ξένα νομίσματα σε τουρκικές λίρες, για να στηρίξουν το τουρκικό νόμισμα.
«Συνωμοσία»
Τη 12η Αυγούστου ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν διατυπώνει την εκτίμηση ότι η πτώση της τουρκικής λίρας είναι αποτέλεσμα μιας «πολιτικής συνωμοσίας». «Βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μια νέα κρυφή πολιτική συνωμοσία. Με τη βοήθεια του θεού, θα το ξεπεράσουμε», λέει ο τούρκος πρόεδρος. Τη 13η Αυγούστου, κατηγορεί τις ΗΠΑ ότι επιδιώκουν να πλήξουν «πισώπλατα» την Τουρκία.
Αργότερα, την ίδια ημέρα, σαν να ήθελε να επιβεβαιώσει τα όσα δήλωσε ο ομόλογός του, ο πρόεδρος των ΗΠΑ υπέγραψε, στο Φορτ Ντραμ το νομοσχέδιο για τον αμυντικό προϋπολογισμό (NDAA) του οικονομικού έτους 2019, ύψους 717 δισεκατομμυρίων δολαρίων, βασικός στόχος του οποίου είναι η ανασυγκρότηση των ενόπλων δυνάμεων της χώρας.
Με την “Πράξη Εξουσιοδότησης Εθνικής Άμυνας Τζον Μακέιν”, την οποία είχε επικυρώσει την περασμένη εβδομάδα το Κογκρέσο, παγώνει προσωρινά η παράδοση των μαχητικών αεροσκαφών F-35 στην Τουρκία, εν μέσω της κρίσης στις σχέσεις της Άγκυρας με την Ουάσινγκτον. Προβλέπεται, επίσης, η ενίσχυση των αμερικανικών δυνάμεων που σταθμεύουν στην Ευρώπη, με στόχο να αποθαρρυνθεί η Ρωσία. Ο νόμος φέρει το όνομα του γερουσιαστή από την Αριζόνα που κρατήθηκε επί χρόνια αιχμάλωτος πολέμου στο Βιετνάμ, ο οποίος το τελευταίο διάστημα έχει επικρίνει κατ’ επανάληψη την πολιτική που ακολουθεί ο Τραμπ. Μεταξύ άλλων, ο νόμος αυτός αυξάνει τον αμυντικό προϋπολογισμό και προβλέπει τη μεγαλύτερη μισθολογική αύξηση για τους στρατιωτικούς εδώ και σχεδόν μια δεκαετία.
Ο πρόεδρος Τραμπ ταξίδεψε στο Φορτ Ντραμ της Νέας Υόρκης και επισκέφθηκε το στρατόπεδο της 10ης Ορεινής Μεραρχίας, ειδικά για τον σκοπό αυτόν. Υπέγραψε τον νόμο περιστοιχιζόμενος από στρατιώτες, υπό τα χειροκροτήματα των παρευρισκόμενων.
Και είναι δεδομένο ότι αυτό το «σίριαλ» θα συνεχιστεί, με νέα «επεισόδια». Ας ευχηθούμε να μην καταλήξει ως «θρίλερ»…