Αποτελεί ένα από τα πιο βέβαια συμπεράσματα που έχουν προκύψει από τα στατιστικά της πανδημίας: αναλογικά περισσότεροι άνδρες χάνουν τη ζωή τους από τη λοίμωξη Covid-19, σε σχέση με τις γυναίκες.
Το φαινόμενο είναι παγκόσμιο και είναι κάτι που ισχύει και στην Ελλάδα. Σύμφωνα με την ανάλυση από τα δεδομένα του ΕΟΔΥ, από το σύνολο των 1.718.911 κρουσμάτων που έχουν καταγραφεί από την αρχή της πανδημίας στη χώρα μας, τα 856.079 είναι άνδρες και τα 862.832 γυναίκες.
Ωστόσο, ενώ σύμφωνα με την καταγραφή έχουν μολυνθεί 6.753 περισσότερες γυναίκες, έχουν χάσει τη ζωή τους 2.473 περισσότεροι άνδρες. Ετσι, το ποσοστό θανάτων βάσει των καταγεγραμμένων κρουσμάτων διαμορφώνεται σήμερα στο 1,45% για τους άνδρες και 1,15% για τις γυναίκες.
Τον πρώτο καιρό, έλληνες και ξένοι επιστήμονες υποψιάζονταν ότι η αιτία ήταν κυρίως βιολογική και ότι τα οιστρογόνα, δηλαδή οι γυναικείες ορμόνες, βοηθούσαν τις ασθενείς να επιβιώσουν (εδώ). Γι’ αυτό και είχαν δοκιμαστεί ευρέως στους άνδρες θεραπείες με γυναικείες ορμόνες ή με αναστολείς των ανδρικών ορμονών.
Εντούτοις, μια νέα μελέτη που αναλύει τις διαφορές φύλου στους νεκρούς από λοίμωξη Covid-19 στις ΗΠΑ, δείχνει ότι η εικόνα είναι πολύ πιο σύνθετη.
Ενώ συνολικά οι άνδρες έχουν υψηλότερο ποσοστό θανάτου από τις γυναίκες, υπήρχαν διαφορετικές τάσεις ανά χρονική περίοδο και ανά πολιτεία.
Αυτό σημαίνει, όπως γράφουν οι New York Times, ότι κοινωνικοί παράγοντες, όπως η εργασία, η συμπεριφορά, αλλά και τα υποκείμενα νοσήματα, διαδραματίζουν μεγάλο ρόλο στις εμφανείς διαφορές που έχουν στους θανάτους λόγω Covid-19 άνδρες και γυναίκες.
«Δεν υπάρχει τίποτα αξιοσημείωτο για τις ανισότητες των δύο φύλων κατά τη διάρκεια της πανδημίας», δηλώνει στους NYT η Σάρα Ρίτσαρντσον, διευθύντρια του εργαστηρίου GenderSci στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, το οποίο μελετά τη βιολογία των φύλων και την αλληλεπίδρασή του με τις πολιτιστικές επιρροές στην κοινωνία.
Στην έρευνα που έκαναν οι ειδικοί στις ΗΠΑ, φαίνεται ότι σε εθνικό επίπεδο δεν υπάρχουν σημαντικές διαφορές στους θανάτους από Covid-19 μεταξύ ανδρών και γυναικών. Ωστόσο, οι άνδρες στις περισσότερες καταγραφές ήταν λίγο περισσότεροι σε αριθμό.
Τα ποσοστά μεταβάλλονταν με τον καιρό σε διάφορες πολιτείες, δεν ήταν πάντα σταθερά. Στο Τέξας, για παράδειγμα, το ποσοστό των ανδρών που έχανε τη ζωή του ήταν σημαντικά υψηλότερο. Κάτι παρόμοιο ισχύει και για τη Νέα Υόρκη, σε πολύ μικρότερη κλίμακα όμως. Στο Κονέκτικατ, τα πράγματα ήταν αντίστροφα, καθώς έχουν χάσει τη ζωή τους από κορονοϊό περισσότερες γυναίκες από τους άνδρες.
«Το Κονέκτικατ και η Νέα Υόρκη είναι δύο γειτονικές πολιτείες, που χτυπήθηκαν από το ίδιο κύμα. Τελικά όμως είχαμε τελείως διαφορετική θνησιμότητα σε άνδρες και γυναίκες», προσθέτει η δρ Ρίτσαρντσον.
Αθροιστικά και για χρονικό διάστημα 55 εβδομάδων, τα ποσοστά θνησιμότητας ήταν ελαφρώς υψηλότερα στις γυναίκες μόνο σε δύο πολιτείες, ενώ σε εννέα ήταν υψηλότερα στους άνδρες. Στις υπόλοιπες 39 πολιτείες ήταν σχεδόν τα ίδια.
Οι διαφορές του φύλου στα γονίδια, τις ορμόνες και την ανοσολογική ανταπόκριση δεν μπορούν να εξηγήσουν αυτές τις λεπτές διαφορές, σύμφωνα με τους ειδικούς.
Αυτό που θα μπορούσε να ξεδιαλύνει την κατάσταση, όπως λένε στους NΥΤ ειδικοί, είναι η ανάλυση κοινωνικών και συμπεριφορικών παραγόντων.
Για παράδειγμα, οι άνδρες είναι πιο πιθανό να εργάζονται σε μεταφορές, εργοστάσια, μονάδες συσκευασίας κρέατος και κατασκευές, επαγγέλματα με υψηλότερο ποσοστό έκθεσης στον κορονοϊό και θανάτους.
Οι γυναίκες είναι πιο πιθανό να τηρούν περισσότερο τα μέτρα προστασίας, όπως είναι η χρήση μάσκας, το πλύσιμο των χεριών και οι αποστάσεις. Επίσης, οι γυναίκες είναι πιο πιθανό να έχουν εμβολιαστεί.
Πάντως, οι ειδικοί αναφέρουν ότι οι άνδρες και πριν την εμφάνιση του κορονοϊού είχαν χαμηλότερο προσδόκιμο επιβίωσης και υψηλότερα ποσοστά θανάτου από τις γυναίκες, ίσως επειδή έχουν μεγαλύτερα ποσοστά κάποιων χρόνιων νοσημάτων.
Ομως δεν είναι δυνατόν ούτε με παρατηρήσεις για τη θνησιμότητα, ούτε με τις κοινωνικές συμπεριφορές και την εργασία, να εξαχθούν σοβαρά συμπεράσματα για μία περίπλοκη και νέα ασθένεια, όπως είναι η λοίμωξη Covid-19.
Ετσι, οι ειδικοί χρησιμοποίησαν ηλεκτρονικά αρχεία από το νοσοκομείο Τζονς Χόπκινς στο Μέριλαντ και το κεντρικό νοσοκομείο της Ουάσιγκτον, και διαπίστωσαν ότι υπήρχαν υψηλότερα ποσοστά βαριάς νόσησης και θανάτου στους άνδρες.
Η βιοστατιστική μοντελοποίηση, όμως, έδειξε ότι αυτή η διαφορά θα μπορούσε ουσιαστικά να οφείλεται σε μεγαλύτερες υπερφλεγμονώδεις αντιδράσεις μεταξύ των ανδρών, υποδηλώνοντας μια βιολογική διαφορά μεταξύ των δύο φύλων.
«Οι βάσεις δεδομένων που τεκμηριώνουν τέτοιου είδους διαφορές, όπως τους θανάτους μεταξύ των δύο φύλων, δεν έχουν τη δυνατότητα να δώσουν και εξηγήσεις», εξηγεί ο Ντέρεκ Γκρίβιθ, ψυχολόγος δημόσιας υγείας και διευθυντής στο Ινστιτούτο Φυλετικής Δικαιοσύνης στο Πανεπιστήμιο Georgetown. Το μόνο που μπορούν να κάνουν, είναι να δίνουν το έναυσμα για περισσότερη έρευνα.
Ωστόσο, στη συγκεκριμένη περίπτωση το θέμα είναι τόσο περίπλοκο και η διαφορά στους θανάτους των δύο φύλων τόσο μικρή, που ίσως δεν αξίζει να ασχοληθεί κάποιος τόσο πολύ, για να καταλήξει σε ένα συμπέρασμα που ενδεχομένως να μην έχει κάποιο νόημα ή πρακτική σημασία σε αυτήν τη φάση.