Μια γενναία ενίσχυση για την αντιμετώπιση του προσφυγικού και διαβεβαιώσεις ότι οι ενταξιακές συνομιλίες θα ξεπαγώσουν απέσπασε η Τουρκία από την έκτακτη Σύνοδο Κορυφής στις Βρυξέλλες την Κυριακή. Πρόκειται για μια ιστορική ημέρα στις ενταξιακές συνομιλίες και για μια νέα εποχή στις σχέσεις Τουρκίας-ΕΕ, συνόψισε τα αποτελέσματα ο Τούρκος πρωθυπουργός Αχμέτ Νταβούτογλου, την ώρα που Ευρωπαίοι ηγέτες χαιρέτιζαν μεν τα αποτελέσματα, αλλά επισήμαναν ότι η Αγκυρα πρέπει να υλοποιήσει σειρά δεσμεύσεων.
Κεντρικό σημείο της συμφωνίας στην οποία κατέληξαν οι 28 με την Τουρκία είναι η χρηματοδότηση της Αγκυρας με 3 δισεκατομμύρια ευρώ τα επόμενα δύο χρόνια (αντί 3 δισ. το χρόνο όπως επιθυμούσε η Αγκυρα), τα οποία θα διατεθούν κυρίως για την βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης 2,2 εκατομμυρίων Σύρων προσφύγων που ζουν στη Συρία. Η Τουρκία καλείται να συνεργαστεί με την ΕΕ για αυστηρότερους ελέγχους στα σύνορα και για τον περιορισμό της ροής μεταναστών που δεν χρειάζονται άμεσα προστασία με την επιστροφή τους στις χώρες προέλευσης.
Βέλγος πρωθυπουργός: «Δεν θα υπογράψω λευκή επιταγή για την Τουρκία»
Ευρωπαίοι ηγέτες, όπως ο Γάλλος πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ, υπενθύμιζαν μεν ότι τα 3 δισ. είναι το ποσό που θα δοθεί καταρχάς, αλλά πρόκειται για χρηματοδότηση υπό όρους που η Τουρκία πρέπει να εκπληρώσει. Ο ίδιος προσθέτει ότι πρέπει να υπάρχει ένας έλεγχος ανάμεσα σε όσους έρχονται στη χώρα και σε όσους μπορεί να είναι απειλητικοί.
Στο ίδιο πλαίσιο κινήθηκε και ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Κορυφής, Ντάνιελ Τουσκ, που υπενθύμισε ότι η Σύνοδος αφορά το μεταναστευτικό και όχι τις σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας. Αντίθετα, σε ακόμα πιο υψηλούς τόνους ο πρωθυπουργός του Βελγίου, Σαρλ Μισέλ δήλωσε μετά τη Σύνοδο ότι ο ίδιος δεν θα υπογράψει λευκή επιταγή για την Τουρκία.
Από την άλλη πλευρά, το αντίδωρο προς την Τουρκία θα είναι η ενεργοποίηση των ενταξιακών συνομιλιών που τυπικά έχουν αρχίσει από το 2005, αλλά έχουν πρακτικά παγώσει τα τελευταία χρόνια και δεν έχουν ακόμα ανοίξει τα δύσκολα κεφάλαια. Στη Σύνοδο συμφωνήθηκε ότι το Δεκέμβριο και μέσα στο πρώτο τρίμηνο του 2016 θα αρχίσουν οι προπαρασκευαστικές διεργασίες για νέα κεφάλα, όπως αυτό της οικονομικής και νομισματικής πολιτικής.
Αν η Τουρκία εκπληρώσει τους όρους που τις έχουν τεθεί σε ό,τι αφορά την αντιμετώπιση του προσφυγικού, θα καταργηθεί (με ημερομηνία απόφασης τον Οκτώβριο του 2016) η βίζα για τους Τούρκους πολίτες που ταξιδεύουν προς τη Σένγκεν, ένα από τα βασικότερα ίσως αιτήματα της Τουρκίας σε αυτή την διαπραγμάτευση.
Η συμφωνία ήρθε στο τέλος μιας εβδομάδας με ραγδαίες εξελίξεις μετά την κατάρριψη του ρωσικού μαχητικού από τουρκικά πυρά που επιδείνωσε τις ρωσοτουρκικές σχέσεις. Ήταν σε συνέχεια της προηγούμενης μίνι Συνόδου 11 χωρών της ΕΕ με την Τουρκία και χώρες της Αφρικής για το μεταναστευτικό. Ενώ οι αφρικάνικές χώρες είχαν λάβει διαβεβαιώσεις συνεργασίας και μιας όχι ιδιαίτερα υψηλής χρηματοδότησης, η Τουρκία είχε εργαστεί προς την κατεύθυνση να λάβει μια υψηλή ενίσχυση επικαλούμενη την παρουσία 2,2 εκατομμυρίων προσφύγων από την Συρία κυρίως μέσα στο έδαφός της.
Ικανοποίηση σε Αθήνα και Λευκωσία
Από ελληνικής πλευράς, σε δηλώσεις του ο Αλέξης Τσίπρας δήλωσε βέβαιος ότι θα γίνουν σημαντικά βήματα σε ό,τι αφορά την ένταξη της Τουρκίας και ότι από τουρκικές πλευράς θα γίνουν τα απαραίτητα βήματα για την αντιμετώπιση του προσφυγικού. Ικανοποιημένη από τα αποτελέσματα της Συνόδου εμφανίζεται και η Κύπρος, η οποία επισημαίνει ότι τα κριτήρια που θα οδηγήσουν στην κατάργηση της βίζας θα πρέπει να εφαρμοσθούν έναντι όλων των κρατών μελών. Ακόμη, η κυπριακή προεδρία σημειώνει ότι δεν καθίσταται υποχρεωτική η συνεισφορά των κρατών μελών για την χρηματοδότηση της Τουρκίας για το μεταναστευτικό.
Στο περιθώριο αλλά μέσα στο κλίμα της Συνόδου, ερωτήματα και επικρίσεις έφεραν, εν τω μεταξύ, τέσσερα tweet στον αγγλόφωνο λογαριασμό του Αλέξη Τσίπρα με τα οποία ο Πρωθυπουργός εμφανίζονταν να απευθύνεται ονομαστικά στον Τούρκο ομόλογό του, Αχμέτ Νταβούτογλου, για θέματα των ελληνοτουρκικών σχέσεων. «(1/4) Προς τον πρωθυπουργό Νταβούτογλου: Ευτυχώς οι πιλότοι μας δεν είναι τόσο νευρικοί όσο οι δικοί σας απέναντι στους Ρώσους. (2/4) Είναι ανόητο και αδιανόητο αυτό που συμβαίνει στο Αιγαίο. (3/4) Ξοδεύουμε δισ. για εξοπλισμούς. Εσείς για να παραβιάζετε, εμείς για να σας αναχαιτίζουμε. (4/4) Έχουμε τα πιο σύγχρονα οπλικά συστήματα στον αέρα και από κάτω δεν μπορούμε να εντοπίσουμε τους διακινητές που πνίγουν αθώους ανθρώπους.».
Τα μηνύματα διαγράφηκαν από τον αγγλόφωνο, αλλά μέχρι το πρωί της Δευτέρας υπήρχαν στον ελληνόφωνο λογαριασμό.