Ρυθμό ανάπτυξης 2,8% και πρωτογενές πλεόνασμα 3,6% το 2020 προβλέπει ο νέος προϋπολογισμός που κατατέθηκε την Πέμπτη στη Βουλή από τον υπουργό Οικονομικών Χρήστο Σταϊκούρα.
Ο νέος προϋπολογισμός υπερκαλύπτει τον στόχο του 3,5% για το πρωτογενές πλεόνασμα και θέτει την ελληνική οικονομία σε τροχιά ισχυρότερης ανάπτυξης, όπως προκύπτει από τις προβλέψεις για τη πορεία των οικονομικών μεγεθών το 2020.
Στον προϋπολογισμό προβλέπεται, μεταξύ άλλων, περαιτέρω πτώση της ανεργίας -στο 15,6% το επόμενο έτος από 17,4% φέτος. Ο ρυθμός ανάπτυξης φέτος αναμένεται να διαμορφωθεί στο 2% και το πρωτογενές πλεόνασμα στο 3,7%.
Για το 2019, ο προϋπολογισμός προβλέπει δημοσιονομικό χώρο ύψους 436 εκατ. ευρώ -βάσει του οποίου η κυβέρνηση θα διανείμει κοινωνικό μέρισμα τον Δεκέμβριο- και 164 εκατ. ευρώ για το 2020.
Σε επιστολή του που συνοδεύει τον προϋπολογισμό, ο υπουργός Οικονομικών αναφέρει: «Με τον Προϋπολογισμό του 2020 επιδιώκεται η όσο το δυνατόν εγγύτερη επίτευξη του στόχου του πλεονάσματος, προκειμένου να αποφευχθεί η ανεξήγητη και αναιτιολόγητη υπέρβαση που παρατηρήθηκε την περίοδο 2016-2018. Περίοδο κατά την οποία αφαιρέθηκαν από την οικονομία 11,4 δισ. ευρώ, πέραν και επιπλέον των υψηλών πρωτογενών πλεονασμάτων που είχαν συμφωνηθεί με τους πιστωτές του επίσημου τομέα και επιπλέον των πάσης φύσεως έκτακτων επιδομάτων. Με δεδομένο ότι την ίδια περίοδο αυξήθηκαν ταυτόχρονα και οι ληξιπρόθεσμες οφειλές των φορολογούμενων προς το δημόσιο κατά 18,1 δισ. ευρώ, γίνεται αντιληπτό το υπέρμετρο φορολογικό βάρος το οποίο εκλήθησαν να φέρουν οι φορολογούμενοι και η ελληνική οικονομία και του οποίου την άρση εγκαινιάζει η νέα κυβέρνηση».
Ο προϋπολογισμός θα εισαχθεί για συζήτηση στη διαρκή επιτροπή οικονομικών υποθέσεων της Βουλής στις 25 Νοεμβρίου και θα γίνουν τέσσερις συνεδριάσεις, δηλαδή στις 25, 26, 27 και 28 Νοεμβρίου.
Ο προϋπολογισμός θα συζητηθεί και θα ψηφιστεί από την Ολομέλεια προτού η Βουλή διακόψει τις εργασίες της για τις γιορτές των Χριστουγέννων.
Τα βασικά σημεία:
Αναπτυξιακές και κοινωνικές παρεμβάσεις ύψους 1,181 δισ. ευρώ με στόχο την ενίσχυση της ανάπτυξης, τη μείωση της υπερφορολόγησης και την στήριξη των διαθέσιμων εισοδημάτων των πολιτών περιλαμβάνει ο προϋπολογισμός του 2020.
Στην εισηγητική έκθεση του προϋπολογισμού αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι: «Βασική προτεραιότητα της δημοσιονομικής στρατηγικής για το έτος 2020 αποτελεί η αύξηση του ρυθμού ανάπτυξης, η μείωση της υπερφορολόγησης, η ενίσχυση των επενδύσεων και των διαθέσιμων εισοδημάτων των πολιτών και η στήριξη των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων, με παράλληλη διασφάλιση της επίτευξης των δημοσιονομικών στόχων που περιλαμβάνονται στους όρους της Ενισχυμένης Εποπτείας. Στο πλαίσιο της Ενισχυμένης Εποπτείας, ο στόχος πρωτογενούς πλεονάσματος της Γενικής Κυβέρνησης για το 2020 ανέρχεται σε 3,5% του ΑΕΠ».
Η επίτευξη των ανωτέρω προτεραιοτήτων επιχειρείται με την έναρξη νέων δράσεων αλλά και τη συνέχιση της υλοποίησης ή την επέκταση υφιστάμενων δράσεων, όπως:
– η φορολογική ελάφρυνση των φυσικών και νομικών προσώπων μέσω παρεμβάσεων όπως η μείωση των φορολογικών συντελεστών,
– η παροχή κινήτρων για την αντιμετώπιση της υπογεννητικότητας, μέσω της χορήγησης επιδόματος για κάθε γέννηση, καθώς και της μείωσης του συντελεστή ΦΠΑ σε βασικά είδη βρεφικής ηλικίας,
– η τόνωση της οικοδομικής δραστηριότητας μέσω φορολογικών ελαφρύνσεων,
– η περαιτέρω ενίσχυση της φορολογικής συμμόρφωσης, μέσω της εντατικοποίησης των φορολογικών ελέγχων και της παροχής κινήτρων στους φορολογούμενους για ηλεκτρονικές πληρωμές (αύξηση του ύψους των απαιτούμενων ετήσιων ηλεκτρονικών πληρωμών, συμμετοχή σε κληρώσεις με σημαντικά έπαθλα),
– η επισκόπηση δαπανών στο σύνολο της Γενικής Κυβέρνησης (πέραν των πιλοτικών εφαρμογών που είχαν προγραμματιστεί), προκειμένου να δημιουργηθεί δημοσιονομικός χώρος για την εφαρμογή δράσεων με προσανατολισμό στην οικονομική ανάπτυξη,
– η ρεαλιστικότερη αποτύπωση των ορίων δαπανών των υπουργείων κατά την κατάρτιση του Κρατικού Προϋπολογισμού ως αποτέλεσμα της συνεργασίας του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους και των υπουργείων,
– η συγκέντρωση των πλεοναζόντων διαθεσίμων των φορέων της Γενικής Κυβέρνησης στον Ενιαίο Λογαριασμό Θησαυροφυλακίου με σκοπό την άσκηση αποτελεσματικότερων πολιτικών διαχείρισης ρευστότητας,
– η κάλυψη των κενών που παρατηρούνται σε διάφορους κρίσιμους τομείς για τη λειτουργία του κράτους, όπως π.χ. η παιδεία, η υγεία και η ασφάλεια, με νέες προσλήψεις,
– η συνέχιση των δράσεων του ΟΠΕΚΑ για τη στήριξη των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων, και
– η συνέχιση του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων.
Αναλυτικότερα, οι δημοσιονομικές παρεμβάσεις για το έτος 2020 διακρίνονται σε δύο άξονες: α) αναπτυξιακές και κοινωνικές παρεμβάσεις, β) παρεμβάσεις βελτίωσης του δημοσιονομικού αποτελέσματος.
Αναπτυξιακές και κοινωνικές παρεμβάσεις
Οι αναπτυξιακές παρεμβάσεις και το κόστος τους για τον προϋπολογισμό είναι οι ακόλουθες:
1. Οικογένεια και Υπογεννητικότητα
– Χορήγηση επιδόματος ύψους 2.000 ευρώ για κάθε παιδί που θα γεννηθεί από την 1η Ιανουαρίου του 2020, με εξαιρετικά διευρυμένα εισοδηματικά κριτήρια που καλύπτουν τουλάχιστον το 90% των οικογενειών. Κόστος 123 εκατ. ευρώ
– Μετάπτωση στον χαμηλό συντελεστή ΦΠΑ του 13% των ειδών βρεφικής ηλικίας και των κρανών ασφαλείας. Κόστος 12 εκατ ευρώ
2. Φυσικά Πρόσωπα
– Μείωση του εισαγωγικού συντελεστή φορολογίας εισοδήματος στο 9% και αύξηση του αφορολόγητου ορίου για κάθε παιδί. Κόστος 281 εκατ. ευρώ.
– Μείωση των ασφαλιστικών εισφορών εργαζομένων πλήρους απασχόλησης κατά περίπου μια μονάδα βάσης. Κόστος 123 εκατ. ευρώ
3. Επιχειρήσεις
– Μείωση του φόρου εισοδήματος Νομικών Προσώπων από 28% στο 24% από τη χρήση του 2019. Κόστος 541 εκατ. ευρώ
– Μείωση της φορολογίας των κερδών που θα διανεμηθούν το 2020 από 10% σε 5%. Κόστος 75 εκατ. ευρώ
4. Οικοδομική Δραστηριότητα
– Αναστολή του ΦΠΑ στις νέες οικοδομές για τρία (3) έτη και του φόρου υπεραξίας ακινήτων. Κόστος 26 εκατ. ευρώ
– Επιστροφή μέρους των δαπανών για ανακαινίσεις, ενεργειακή, αισθητική και λειτουργική αναβάθμιση κτιρίων που εξοφλούνται με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής, η οποία δεν θα επιφέρει επιπλέον δημοσιονομική επιβάρυνση στον Προϋπολογισμό του 2020.
Παρεμβάσεις βελτίωσης του δημοσιονομικού αποτελέσματος
Οι παρεμβάσεις για τη βελτίωση του δημοσιονομικού αποτελέσματα και την κάλυψη του κόστους των αναπτυξιακών παρεμβάσεων συνολικού ύψους 1,859 δισ ευρώ είναι οι ακόλουθες:
1. Αποτελεσματικό και λιγότερο δαπανηρό κράτος
– Δραστική αναπροσαρμογή των ορίων δαπανών του Τακτικού Προϋπολογισμού με σκοπό τον περιορισμό της υποεκτέλεσης που παρουσιάστηκε τα προηγούμενα έτη και τη δημιουργία δημοσιονομικού χώρου για την ελάφρυνση του φορολογικού βάρους των πολιτών. Εκτιμώμενες εξοικονομήσεις 500 εκατ. ευρώ
– Θεσμοθέτηση νέου Ειδικού Αποθεματικού ύψους 300 εκατ. ευρώ για την εξυπηρέτηση των δαπανών αυξημένης αβεβαιότητας που αφορούν κυρίως τους τομείς παιδείας, υγείας, κοινωνικής πρόνοιας, άμυνας και ασφάλειας των πολιτών. Το Ειδικό Αποθεματικό θα χρησιμοποιείται για τη συστηματική ενίσχυση των Υπουργείων σε όλη τη διάρκεια του έτους.
2. Αναδιαμόρφωση Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων
– Μεταφορά 250 εκατ. ευρώ από το εθνικό σκέλος στο συγχρηματοδοτούμενο, ενισχύοντας τα αναμενόμενα αναπτυξιακά οφέλη, λόγω του υψηλότερου πολλαπλασιαστή του συγχρηματοδοτούμενου σκέλους, δημιουργώντας δημοσιονομικό όφελος περί τα 170 εκατ. ευρώ.
3. Επισκόπηση δαπανών και εσόδων και αύξηση αποτελεσματικότητας Γενικής Κυβέρνησης
– Επισκόπηση δαπανών και εσόδων με σκοπό οι υπηρεσίες που παρέχουν οι φορείς της Γενικής Κυβέρνησης να έχουν μεγαλύτερη ανταποδοτικότητα για τους πολίτες. Ειδικότερα, η επισκόπηση δαπανών και εσόδων καλύπτει περισσότερες από 20 ειδικές δράσεις που αφορούν τομείς όπως η εισιτηριοδιαφυγή, η βελτιστοποίηση μεθόδων είσπραξης δημοτικών εσόδων, η εξοικονόμηση ενέργειας, η ηλεκτρονική διακίνηση εγγράφων, η αξιοποίηση δημόσιων κτιρίων κ.α. Επίσης βελτιώνεται η αποτελεσματικότητα των δαπανών και προγραμμάτων του ΟΑΕΔ. Εκτιμώμενες εξοικονομήσεις 307 εκατ ευρώ
4. Καταπολέμηση φοροδιαφυγής
– Η καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, η μείωση της παραοικονομίας και η διεύρυνση της φορολογικής βάσης είναι απαραίτητη προϋπόθεση για να μειωθούν περαιτέρω τα φορολογικά βάρη στους πολίτες που είναι συνεπείς στις υποχρεώσεις τους. Η ενίσχυση των ηλεκτρονικών συναλλαγών είναι αποδεδειγμένα το πιο αποτελεσματικό μέτρο σε αυτή την κατεύθυνση. Για αυτό το σκοπό θεσμοθετείται αυξημένος συντελεστής 30% κατά τη δήλωση φορολογίας εισοδήματος δαπανών με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής. Εκτιμώμενα έσοδα 557 εκατ. ευρώ
– Ρύθμιση της ηλεκτρονικής αγοράς στοιχημάτων μέσω διασύνδεσης των ηλεκτρονικών και φορολογικών συστημάτων, που θα οδηγήσει σε φορολογική συμμόρφωση και αύξηση εσόδων. Εκτιμώμενα έσοδα 73 εκατ. ευρώ
5. Αύξηση εσόδων από ακίνητη περιουσία
– Η αναπροσαρμογή των αντικειμενικών αξιών με βάση τις πραγματικές αξίες, θα συμβάλει στην αύξηση του ύψους των εσόδων σε ιδιοκτησίες συγκεκριμένων περιοχών της χώρας που τώρα το επίπεδο των αντικειμενικών αξιών είναι αρκετά χαμηλότερο έναντι της εμπορικής αξίας, καθώς και σε περιοχές της χώρας με πολύ υψηλή αξία ακινήτων (πολυτελείς παραθεριστικές περιοχές), που ως τώρα δεν λαμβάνονταν υπόψη. Αυτή η παρέμβαση θα δώσει τη δυνατότητα για περαιτέρω μείωση των βαρών στους πολίτες που κατέβαλαν δυσανάλογα υψηλούς φόρους ακίνητης περιουσίας. Εκτιμώμενα έσοδα 142 εκατ. ευρώ
– Η ενίσχυση των ελέγχων σε πλατφόρμες βραχυχρόνιας μίσθωσης ακινήτων (π.χ. AirBnB) θα συμβάλει θετικά στην αύξηση των φορολογικών εσόδων. Εκτιμώμενα έσοδα 60 εκατ. ευρώ.