Εάν υπάρχει ένας λαός στην Ευρώπη που να φέρνει τόσο πολύ στους Ελληνες, αυτός είναι ο πορτογαλικός. Ούτε οι Ιταλοί, ούτε οι Αλβανοί, ούτε οι Σέρβοι κουβαλούν τόσα πολλά κοινά, καλά και κακά, με εμάς όπως οι Πορτογάλοι. Οταν, όμως, μιλάμε για την πολιτική, τότε δεν υπάρχει πιο κοντινό παράδειγμα στην Ελλάδα από την Ισπανία. Τόσο στην κομματική ιστορία, όσο και στην πορεία που ακολούθησαν οι δύο χώρες.
Λίγα χρόνια πριν το 1980 η Δημοκρατία αποκαταστάθηκε, το κοινοβουλευτικό σύστημα με ελεύθερες εκλογές ακολούθησε την περίοδο της χούντας που και οι δύο χώρες βίωσαν και οι κεντροαριστεροί με τους κεντροδεξιούς κυβέρνησαν για 30-40 χρόνια (σχηματικά, το ΠΑΣΟΚ πάει με το PSOE και η Νέα Δημοκρατία με το PP). Σήμερα, όπως όλες οι δημοσκοπήσεις δείχνουν, είμαστε προ των πυλών μιας αλλαγής, όμοιας με αυτής που συνέβη και στην Ελλάδα το 2012. Το τέλος των αυτοδύναμων κυβερνήσεων. Οχι μέσα από κοινοβουλευτικούς συσχετισμούς, όπως είχε γίνει τον Νοέμβριο του 2011 με την περίπτωση Λουκά Παπαδήμου, αλλά μέσα από εκλογές.
Τα πράγματα στην Ισπανία είναι μετρημένα κουκιά. Τουλάχιστον όσον αφορά την πρώτη θέση. Ολες οι δημοσκοπήσεις δείχνουν κορυφή για τον Μαριάνο Ραχόι, ο οποίος θα γράψει τη δική του ιστορία εάν το καταφέρει. Κι από εκεί και πέρα αρχίζει το ενδιαφέρον. Το τι θα γίνει στην δεύτερη, στην τρίτη και στην τέταρτη θέση, όχι μόνο ως προς την τελική κατάταξη, αλλά και ως προς τις διαφορές στα ποσοστά των κομμάτων.
Οι τελευταίες εκτιμήσεις δίνουν στο κυβερνών κόμμα ένα ποσοστό κοντά στο 27%-28%, στους Σοσιαλιστές (PSOE) το αντίστοιχο νούμερο αγγίζει δεν αγγίζει το 20%, ενώ ακολουθούν από κοντά οι Ciudadanos με 19% και οι Podemos με 18%. Οπως καταλαβαίνετε, από τη δεύτερη μέχρι την τέταρτη θέση τα πάντα είναι ανοιχτά. Κι αυτό ακριβώς είναι το στοιχείο που θα κρίνει τα πάντα, αφού ο Ραχόι δύσκολα θα ξεπεράσει τις 120 έδρες, ενώ για να κυβερνήσει θέλει 176. Πού θα βρει τους άλλους 56;
Το πιο πιθανό είναι οι Ciudadanos (για να συνεννοούμαστε έχετε στο μυαλό σας ένα κόμμα κάτι μεταξύ Ποταμιού, ΔΗΜΑΡ, Δράσης) να μπουν στην κυβέρνηση και να εξασφαλίσει ο Ραχόι την πλειοψηφία. Οι δημοσκοπήσεις της περασμένης εβδομάδας έδειχναν μικρή πτώση για τους Ciudadanos και τους Σοσιαλιστές, άνοδο για Ραχόι και Podemos. Πόλωση που δεν ξέρεις πόσο θα επηρεάσει το τελικό αποτέλεσμα.
Οι δύο… Δαυίδ
Το πώς και το γιατί Podemos και Ciudadanos έκαναν την εμφάνισή τους και κέρδισαν έδαφος στην Ισπανία το γνωρίζετε. Υπενθυμίζουμε πως οι Podemos εμφανίστηκαν στις αρχές του 2014 –καβαλώντας το άρμα των εκεί Αγανακτισμένων- και μέσα σε λίγους μήνες συγκλόνισαν τη Γηραιά Ηπειρο, εκλέγοντας ευρωβουλευτές. Οι Ciudadanos (Πολίτες μεταφράζεται το όνομα του κόμματος) υπάρχουν από το 2006, αλλά μόλις φέτος σημείωσαν σημαντική άνοδο, αφού σταμάτησαν να ασχολούνται αποκλειστικά με θέματα της Καταλονίας και έβαλαν σημαντικά θεμέλια σε όλη την ισπανική επικράτεια.
Τη σχέση του Πάμπλο Ιγκλέσιας με τον Αλέξη Τσίπρα, επίσης, την ξέρετε. O ηγέτης των Podemos χρησιμοποίησε κατά το δοκούν το brand του ΣΥΡΙΖΑ στις ομιλίες του και στις εμφανίσεις του, αλλά τους τελευταίους μήνες κρατά αποστάσεις. Λογικό, δείτε παρακάτω την πορεία τους, όπως την αποτυπώνει ο Αλμπέρτο Ναρντέλι. Τα ποσοστά τους είναι σε ελεύθερη πτώση από τον Ιανουάριο και μετά. Από τότε που ο ΣΥΡΙΖΑ σόκαρε όλη την Ευρώπη με τα… τσαλίμια του Γιάνη Βαρουφάκη. Μόνο τους τελευταίους μήνες (κι αφού… συνθηκολόγησε ο Τσίπρας) άρχισαν να ανεβάζουν και πάλι ποσοστά.
Ραχόι: Λατρεύουν να τον μισούν, λατρεύουν να τον στηρίζουν
Η περίπτωση του Μαριάνο Ραχόι είναι μοναδική στην Ευρώπη, τουλάχιστον όσον αφορά τους ανθρώπους που χειρίστηκαν την κρίση, οικονομικά και κοινωνικά. Και είναι μοναδική γιατί φαίνεται πως είναι ο μόνος που θα διασωθεί. Παπανδρέου και Σαμαράς έπαιξαν και έχασαν, παραδίδοντας σκυτάλη. Σόκρατες και Κοέλο το ίδιο στην Πορτογαλία. Θαπατέρο (εν μέρει) στην Ισπανία, Μόντι και Λέτα στην Ιταλία. Κι όμως, ο Ραχόι δείχνει σταθερός. Θα είναι ο πρώτος πρωθυπουργός χώρας του πολύπαθου ευρωπαϊκού νότου που (φαίνεται πως) θα ξανακερδίσει εκλογές μέσα στη διάρκεια της κρίσης. Κι ας έμεινε στο τιμόνι για τέσσερα ολόκληρα χρόνια. Τέσσερα χρόνια γεμάτα φθορά, που σημαδεύτηκαν από σκάνδαλα τόσο στο κόμμα του (θυμηθείτε το θέμα με τις ροές μαύρου χρήματος στα ταμεία του PP), όσο και στο Παλάτι.
Είναι ο άνθρωπος που επέτρεψε στην Αστυνομία να βγάλει κόσμο από τα σπίτια του, ενόψει πλειστηριασμών. Είναι, όμως, κι αυτός που έδωσε και την ώθηση στην οικονομία, που βάλτωνε μέχρι και το 2013, ώστε να πάρει μπρος. Η ανεργία από το 27% μειώνεται σταθερά (ακόμη είναι πάνω από το 20%) και οι προβλέψεις μιλούν ακόμη και για πτώση της στο 16%, πριν από τις επόμενες εκλογές.
Κι όλα αυτά τα κάνει ένας άνθρωπος που βρίσκεται στο τιμόνι του κόμματός του για πάνω από 10 χρόνια. Κι όλα αυτά τα κάνει ένας άνθρωπος που έχασε τις δύο πρώτες εκλογικές μάχες που έδωσε. Ποιο είναι, λοιπόν, το κλειδί της επιτυχίας; Υπομονή και κρύο αίμα, όπως γράφει ο Νταν Χάνκοξ στο Foreign Policy.
Οι Ισπανοί θα φύγουν από τις κάλπες και θα γιορτάσουν τα Χριστούγεννα ήρεμα. Είτε με τον έναν, είτε με τον άλλον τρόπο, ο Ραχόι θα επιβιώσει, Podemos και Ciudadanos θα είναι σίγουρα κερδισμένοι και μένει να δουν το πόσο και οι Σοσιαλιστές θα έχουν σημειώσει άνοδο. Δεν πήγαινε και πιο κάτω, δηλαδή. Το 2011 γνώρισαν τη μεγαλύτερη ήττα της ιστορίας τους.
Ο Ραχόι «παραμένει ένα αίνιγμα». «Είναι το σύμβολο της παλιάς φρουράς, η οποία δέχεται την πρόκληση της αλλαγής από νεαρότερους ηγέτες, οι οποίοι έχουν καταφέρει να περάσουν στον κόσμο την ιδέα πως ο Ραχόι είναι, πλέον, ένα εμπόδιο που χρειάζεται να φύγει από τη μέση», γράφει ο Ράφαελ Μάιντερ στο εξώφυλλο της έκδοσης του Σαββατοκύριακου των International New York Times, αποτυπώνοντας απόλυτα ξεκάθαρα το τι ισχύει στη χώρα που έχει την τέταρτη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης.
Κι εμείς μένουμε να τους παρατηρούμε, αναρωτώμενοι πότε θα χρειαστεί να ξανακάνουμε εκλογές. Αυτοί από το 2011 και μετά πάνε πρώτη φορά στις κάλπες. Εμείς έχουμε πάει, από τότε, ήδη τέσσερις.