Τουλάχιστον 116 νεκροί, κάποιοι από τους οποίους αποκεφαλισμένοι, είναι ο μέχρι τώρα απολογισμός των ταραχών που ξέσπασαν ανάμεσα σε διαφορετικές συμμορίες σε φυλακή του Ισημερινού.
Το βράδυ της Τρίτης ξέσπασαν πολύωρες συγκρούσεις στο σωφρονιστικό κατάστημα Penitenciaria del Litoral, στην επαρχία Γκουάγιας, το οποίο αποτέλεσε θέατρο αιματηρών συγκρούσεων μεταξύ συμμοριών για τον έλεγχο της φυλακής τους τελευταίους μήνες.
Τουλάχιστον έξι από τα θύματα των συγκρούσεων, στην τρίτη κατά σειρά φονική εξέγερση στον Ισημερινό φέτος, είχαν αποκεφαλιστεί.
Σύμφωνα με τον Μπολίβαρ Γκαρσόν, επικεφαλής της σωφρονιστικής υπηρεσίας SNAI, ο αριθμός των ανθρώπων που τραυματίστηκαν στις συγκρούσεις αυξήθηκε σε 80.
Δεκάδες άνθρωποι έσπευσαν στη φυλακή αναζητώντας πληροφορίες για συγγενείς τους και αξιώνοντας να αποδοθούν ευθύνες στους αξιωματούχους που είναι υπεύθυνοι για την ασφάλεια των κρατουμένων. Η κυβέρνηση ενίσχυσε την παρουσία του στρατού έξω από τις εγκαταστάσεις.
Σύμφωνα με τους αρμόδιους, τα επεισόδια ξέσπασαν ανάμεσα σε τοπικές συμμορίες που εκπροσωπούν τα μεγάλα καρτέλ ναρκωτικών του Μεξικού.
Οι συγκρούσεις έγιναν σε μεγάλη φυλακή στη Γουάγιας, την πρωτεύουσα της επαρχίας Γουαγιακίλ, λιμάνι και εμπορικό σταυροδρόμι του νοτιοδυτικού Ισημερινού.
Ο πρόεδρος Λάσο ανακοίνωσε πως κηρύσσει «κατάσταση εξαίρεσης σε όλο το σωφρονιστικό σύστημα σε εθνική κλίμακα», καθώς οι φυλακές του Ισημερινού έχουν μετατραπεί εδώ και μήνες σε θέατρο επαναλαμβανόμενων συγκρούσεων αντίπαλων συμμοριών που ανταγωνίζονται για τον έλεγχο της διακίνησης των ναρκωτικών.
«Στη Γουαγιακίλ, θα προεδρεύσω (σε συνεδρίαση) επιτροπής κρίσης που επιφορτίστηκε να συντονίσει τις απαραίτητες ενέργειες προκειμένου να ελεγχθεί η κατάσταση εκτάκτου ανάγκης, εγγυώμενη τα ανθρώπινα δικαιώματα όλων των εμπλεκομένων», ανέφερε ο Λάσο.
Ταραχές ξέσπασαν επίσης τον Φεβρουάριο και τον Ιούλιο σε φυλακές του Ισημερινού, όπου κρατούνται συνολικά 39.000 άνθρωποι. Τουλάχιστον 79 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στα βίαια επεισόδια του Φεβρουαρίου σε τρεις φυλακές ταυτόχρονα, ενώ τον Ιούλιο χάθηκαν 22 ζωές.
Τον Ιούλιο, ο Λάσο είχε ήδη κηρύξει «κατάσταση εξαίρεσης» στις φυλακές της χώρας μετά τον θάνατο 27 κρατουμένων σε ακόμη μια έξαρση της βίας.
Υποσχόταν τότε «διαδικασία πλήρους αναδιάρθρωσης του συστήματος των φυλακών», ενώ είχε προχωρήσει στην αντικατάσταση του επικεφαλής της υπηρεσίας φυλακών με στρατιωτικό.
Η «κατάσταση εξαίρεσης» σηματοδοτεί πρακτικά την επιβολή έκτακτων μέτρων και τον απευθείας χειρισμό του ζητήματος από τον πρόεδρο.
Η αστυνομία ανακοίνωσε ότι προετοιμάζεται για το ενδεχόμενο να χρειαστεί να επέμβει ξανά στη φυλακή «λόγω συναγερμού για πιθανές νέες συγκρούσεις ανάμεσα σε αντίπαλες συμμορίες».
Σύμφωνα με τον διοικητή της αστυνομίας της Γουαγιακίλ, τον στρατηγό Φάουστο Μπουενάνο, ο οποίος διευθύνει τις επιχειρήσεις για την ανάκτηση του ελέγχου στις εγκαταστάσεις, τα θύματα έφεραν τραύματα από «σφαίρες» και από «θραύσματα χειροβομβίδων», ενώ έξι βρέθηκαν αποκεφαλισμένα.
Μεξικάνικα καρτέλ
Τα πολύνεκρα επεισόδια επαναφέρουν με τραγικό τρόπο στο επίκεντρο την «κρίση στο σωφρονιστικό σύστημα» που συνεχίζεται στον Ισημερινό, εν μέσω του φονικού ανταγωνισμού αντίπαλων συμμοριών διακινητών ναρκωτικών, οι οποίες συνδέονται με τα επίφοβα μεξικανικά καρτέλ Σιναλόα και Νέα Γενιά του Χαλίσκο, εξηγούν ειδικοί.
Δύο από τις συμμορίες που συνδέονται με αυτά τα καρτέλ μετρούν κάπου 20.000 μέλη στη χώρα, κατά υπολογισμούς της αστυνομίας του Ισημερινού.
Η βία είναι σχεδόν πανταχού παρούσα στις φυλακές της χώρας των 17,7 εκατομμυρίων κατοίκων, ανάμεσα στην Κολομβία και στο Περού, τις δύο χώρες που κατατάσσονται στην κορυφή σε παγκόσμια κλίμακα ως προς την παραγωγή κοκαΐνης. Ο Ισημερινός έχει μετατραπεί σε ζώνη διέλευσης των ναρκωτικών που εξάγονται προς τις ΗΠΑ και την Ευρώπη.
«Περίπου 3,5 δισεκατομμύρια δολάρια ξεπλένονται κάθε χρόνο στον Ισημερινό», όπου «η διαφθορά των δημόσιων θεσμών αποτελεί γάγγραινα», θα επισημάνει στο Γαλλικό Πρακτορείο ο Φερνάντο Καριόν, ειδικός σε ζητήματα ασφαλείας.
Από τον Ιανουάριο ως τον Αύγουστο του 2021 κατασχέθηκαν σχεδόν 116 τόνοι ναρκωτικών, κυρίως κοκαΐνης, ενώ όλο το 2020 κατασχέθηκαν 128 τόνοι, ποσότητα άνευ ιστορικού προηγουμένου.
Ο Καριόν τονίζει ότι η «κρίση στο σωφρονιστικό σύστημα» διαρκεί «από το 2010, με κατά μέσο όρο 25 ανθρωποκτονίες τον χρόνο», όμως «επιταχύνθηκε σημαντικά μετά το 2017 και κορυφώθηκε φέτος».
Το ένα τρίτο των φυλακισμένων «ανήκει σε εγκληματικές οργανώσεις που συνδέονται με το διεθνές λαθρεμπόριο ναρκωτικών», συμπληρώνει ο ειδικός.
Πριν από τα επεισόδια της Τρίτης, ο αριθμός των φυλακισμένων που είχαν σκοτωθεί στον Ισημερινό από την αρχή της χρονιάς ανερχόταν σε 123, κατά τη Διαμερικανική Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΔΕΑΔ).
Στα μέσα Σεπτεμβρίου, φυλακή στην επαρχία Γουάγιας έγινε στόχος επίθεσης με μικρά τηλεκατευθυνόμενα μη επανδρωμένα αεροσκάφη (UAVs) στα οποία είχαν τοποθετηθεί εκρηκτικά. Το συμβάν δεν είχε θύματα, αλλά έδειξε ότι συνεχίζεται ο «πόλεμος μεταξύ διεθνών καρτέλ των ναρκωτικών», σύμφωνα με τις αρχές.
Το σωφρονιστικό σύστημα του Ισημερινού αντιμετωπίζει τεράστιο πρόβλημα πλεονάζοντος αριθμού εγκλείστων, καθώς στις φυλακές κρατούνται περίπου 39.000 άνθρωποι, ενώ η τυπική χωρητικότητά τους δεν ξεπερνά τις 30.000 θέσεις (+30%).