Πολύς θόρυβος δημιουργήθηκε το τελευταίο διάστημα γύρω από ένα αμερικανικό βιβλίο, γραμμένο από Αμερικανό για Αμερικανό και για μεγάλες πωλήσεις στην Αμερική (και γενικώς στο αγγλόφωνο κοινό). Το έγραψε ο Μπλέικ Μπέιλι, ασχολείται με τη ζωή του θρυλικού μυθιστοριογράφου και διηγηματογράφου Φίλιπ Ροθ –διασημότητας «σκοτεινής» λόγω ενός κάποιου μισογυνισμού, υποτίθεται–, διανθίζεται με πικάντικες ατάκες και χαρακτηρίζεται «βιογραφία».
Ωστόσο για αυτό το καλό προϊόν προέκυψε αιφνίδιο πρόβλημα και οι μεγάλες πωλήσεις του μετατέθηκαν στο ακαθόριστο μέλλον: ο αμερικανικός εκδοτικός οίκος του έλαβε την απόφαση να διακόψει τόσο τη διανομή του βιβλίου όσο και τη διαφημιστική καμπάνια του. Γιατί όλο αυτό;
Επειδή ο Μπέιλι έγινε στόχος καταγγελιών ότι τη δεκαετία του ’90, όταν ήταν καθηγητής σε σχολείο της Νέας Ορλεάνης, παρενόχλησε μαθήτριες «με την ακατάλληλη συμπεριφορά του», όπως μας πληροφόρησαν οι Νew York Times και άλλα αμερικανικά έντυπα. Η «ακατάλληλη συμπεριφορά» συνίστατο σε «σόκιν αστεία» αλλά και σε «ενθάρρυνση των κοριτσιών να γράψουν για τη σεξουαλική τους ζωή».
Υπάρχουν, βέβαια, και χειρότερες καταγγελίες, ότι σχετικά πρόσφατα ο βιογράφος του Ροθ βίασε μία γυναίκα, όμως για τίποτε από όλα αυτά δεν έχει κατηγορηθεί επισήμως ο Μπέιλι, ο οποίος και αρνείται μετά βδελυγμίας τα πάντα. Πάντως τη Μεγάλη Δευτέρα έγινε γνωστό από το Λονδίνο ότι ο βρετανός εκδότης του βιβλίου, αν και «αξιολογεί προσεκτικά την κατάσταση» που δημιουργήθηκε στις ΗΠΑ, τελικά θα κυκλοφορήσει το βιβλίο στο Νησί.
Στις ΗΠΑ, όσο το βιβλίο πρόλαβε και κυκλοφόρησε προτού συγκρουστεί με το #ΜeΤoo, οι αναγνώστες διαπίστωσαν ότι πρόκειται για τόμο 900 σελίδων, πυκνής γραφής, με προδιαγραφές best seller. Μάλιστα απέσπασε και διθυραμβική κριτική από γυναίκα βιβλιοκριτικό του New York Times Book Review. Στη Repubblica η γηραιά κυρία της ιταλικής δημοσιογραφίας Νατάλια Ασπέζι έγραψε και αυτή ένα άρθρο, προσπαθώντας να ισορροπήσει στις αντιθέσεις που δημιουργεί το δίπολο αμερικανικός νεοφεμινισμός και καλές αρσενικές γραφίδες.
«Ας το πούμε ξεκάθαρα, χωρίς δισταγμό: ο άνθρωπος είναι κτήνος», γράφει, «κανένας δεν μπορεί να σωθεί, ειδικά εφ’ όσον είναι επιτυχημένος…» Απαριθμεί επαγγελματίες που κατηγορήθηκαν για σεξουαλικές παρενοχλήσεις, «παραγωγούς, σκηνοθέτες, διάσημους ηθοποιούς, τραγουδιστές της όπερας, ποδοσφαιριστές, πολιτικούς, συγγραφείς», και αποφαίνεται ότι «τώρα είναι η σειρά ενός ταλαντούχου βιογράφου».
Αλλά και για τις κυρίες που καταγγέλλουν τον Μπέιλι έχει καλούς λόγους: Το βιβλίο «έχει ξυπνήσει τις οδυνηρές αναμνήσεις ενός πλήθους πρώην κοριτσιών που υπέφεραν τη δεκαετία του ’90, ως μαθήτριες», θυμήθηκαν «τη φρικτή παρενόχληση από έναν από τους καθηγητές τους, ακριβώς αυτόν τον Μπέιλι, που τώρα είναι τώρα παντρεμένος και έχει και μία κόρη». Και αποδίδει το ξύπνημα των κακών αναμνήσεων στο ότι θέμα του βιβλίου ήταν ακριβώς ο μισογύνης Ροθ: «Το όνομα του Φίλιπ Ρόθ ήταν ένα χαστούκι στο πρόσωπο που τις ξύπνησε όλες, θυμίζοντας το σκληρό παρελθόν».
Η Ασπέζι τοποθετήθηκε πάντως εναντίον της απόσυρσης του βιβλίου, και αναρωτήθηκε τι τάχα σκοπεύει να πράξει και ο ιταλός εκδότης της βιογραφίας του Ροθ, ο οίκος Einaudi.
Θρίαμβος του #ΜeΤοο
Οι νεότερες πληροφορίες από τις ΗΠΑ αναφέρουν ότι οι καταγγελίες των κυριών εις βάρος του Μπέιλι «έπεισαν» τελικά τον αμερικανό εκδότη WW Norton, έτσι ακυρώθηκε όλο το πρότζεκτ της έκδοσης της βιογραφίας του Ροθ. Μάλιστα ο εκδοτικός φορές «δεσμεύτηκε» να δωρίσει το ποσό από τα πωληθέντα αντίτυπα σε οργανισμούς που καταπολεμούν τη σεξουαλική επίθεση… Η WW Norton and Company ανακοίνωσε ότι απελευθερώνει και τον Μπέιλι από το συμβόλαιό του, συνεπώς «είναι ελεύθερος να αναζητήσει δημοσίευση της βιογραφίας που έγραψε αλλού».
Από πλευράς βιογράφου και για λογαριασμό του τοποθετήθηκε δημοσίως ο δικηγόρος του, καταδικάζοντας την ανακοίνωση του εκδότη και θυμίζοντας ότι το βιβλίο εξακολουθεί να πωλείται στο εξωτερικό, όπου το νεόκοπο «κίνημα» #ΜeΤοο δεν προκαλεί προς το παρόν τρόμο και λογοκρισία: «Η εταιρεία WW Norton έλαβε τη δραστική και μονομερή απόφαση να αφαιρέσει το βιβλίο του κ. Μπέιλι, βάσει ψευδών και αβάσιμων ισχυρισμών εναντίον του, χωρίς να ερευνήσει τίποτε, χωρίς να του δώσει την ευκαιρία να απορρίψει τους ισχυρισμούς. Οι ευρωπαίοι εκδότες συνετά δεν έχουν πάρει τέτοια βιαστική απόφαση. Η στάση της WW Norton είναι αδικαιολόγητη».
Η διευθύνουσα σύμβουλος της PEN America Σούζαν Νόσελ δήλωσε ότι ανησυχεί πως η απόφαση της WW Norton μπορεί να δημιουργήσει «ανησυχητικό προηγούμενο», δηλαδή ωμή λογοκρισία.