Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν κάνει πως δεν καταλαβαίνει και προβάλλοντας το προφίλ του ατρόμητου ηγέτη-πατέρα του έθνους στην εσωτερική πολιτική σκηνή, αγνοεί τις προειδοποιήσεις Αμερικανών και Ευρωπαίων έναντι της πολιτικής των προκλήσεων που ακολουθεί επίμονα στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.
«Ελάτε να μας συλλάβετε», «ατζαμή Μακρόν», «μη μας κάνετε του μάγκες» ήταν μερικές μόνο από τις διατυπώσεις που επέλεξε ο τούρκος πρόεδρος για να απαντήσει σε Βρυξέλλες και Ουάσιγκτον, φροντίζοντας ταυτόχρονα να ενισχύει με διάφορες κορώνες το εθνικό φρόνημα των Τούρκων απέναντι στους «κακούς» Δυτικούς που θέλουν να μικρύνουν τη χώρα του.
Τρία πακέτα μέτρων ετοιμάζει ο Τραμπ
Την ίδια ώρα, σύμφωνα με δημοσίευμα του πρακτορείου Bloomberg, ο Ντόναλντ Τραμπ ετοιμάζει τη δέσμη κυρώσεων για την εμμονή της Τουρκίας να προχωρήσει άμεσα στην παραλαβή των ρωσικών S-400.
Οπως διευκρινίζεται στο δημοσίευμα του πρακτορείου, από την Ουάσινγκτον μελετάται ήδη η επιβολή τριών διαφορετικών πακέτων κυρώσεων, με πρώτον και κύριο στόχο, αυτόν της τουρκικής αμυντικής βιομηχανίας.
Αυτό σημαίνει ότι στην Αγκυρα αναμένεται να επιβληθούν κυρώσεις βάσει του νόμου CAATSA, που προβλέπει τη λήψη μέτρων σε βάρος χωρών που προμηθεύονται στρατιωτικό εξοπλισμό από τη Ρωσία.
Το σημαντικότερο πακέτο κυρώσεων που συζητείται στο Εθνικό Συμβούλιο και τα υπουργεία Εξωτερικών και Εμπορίου των ΗΠΑ «θα προκαλούσε σοβαρό χτύπημα στην ήδη προβληματική τουρκική οικονομία», εκτιμούν ειδικοί αναλυτές που επικαλείται το Bloomberg, ενώ ήδη η τουρκική λίρα κλυδωνίζεται στις διεθνείς αγορές.
«Οι κυρώσεις αυτές θα απέκοπταν σε μεγάλο βαθμό τις εταιρείες της τουρκικής αμυντικής βιομηχανίας από το αμερικανικό οικονομικό σύστημα κάνοντας αδύνατο γι’ αυτές να αγοράσουν αμερικανικά προϊόντα ή να πωλούν τα προϊόντα τους στις ΗΠΑ» αναφέρει το δημοσίευμα, όπου σημειώνεται επίσης: «οι συζητήσεις αντανακλούν το πόσο άσχημες είναι οι σχέσεις ανάμεσα στις ΗΠΑ και την Τουρκία, μια επιδείνωση που έχει επιταχυνθεί από την εμμονή του Ερντογάν στην απόφασή του να αγοράσει το σύστημα S-400».
Ξεκάθαρος ο κύπριος ΥΠΕΞ στο Συμβούλιο – απείλησε με βέτο
Στον αντίποδα, η αντίδραση της Ευρωπαϊκής Ενωσης προμηνύεται πιο ασθενική, γεγονός που προκάλεσε την άμεση και έντονη αντίδραση της Κυπριακής Δημοκρατίας – κράτους μέλους της ΕΕ.
Ενώπιον των ομολόγων του στο Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων στο Λουξεμβούργο, ο κύπριος υπουργός Εξωτερικών Νίκος Χριστοδουλίδης ζήτησε την έμπρακτη αλληλεγγύη όλων των εταίρων έναντι των τουρκικών ενεργειών στην κυπριακή Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ).
Ξεκαθαρίζοντας ότι η Λευκωσία δεν θα διστάσει να υποβάλει βέτο στη διαδικασία έναρξης συνομιλιών με την Αλβανία και τη Βόρεια Μακεδονία, ο κ. Χριστοδουλίδης υπογράμμισε πως η ΕΕ δεν μπορεί να παραμείνει αδρανής έναντι μίας τέτοιας κατάφωρης παραβίασης του ευρωπαϊκού και Διεθνούς Δικαίου, αλλά και των συμφερόντων ολόκληρης της Ένωσης από την Αγκυρα.
Οπως σημειώνεται στη σχετική ανακοίνωση του υπουργείου Εξωτερικών της Κυπριακής Δημοκρατίας, στο Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων ο κ. Χριστοδουλίδης ενημέρωσε τους ομολόγους του για τις συνεχιζόμενες παράνομες ενέργειες της Τουρκίας εντός της ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας, μεταφέροντας ξεκάθαρο μήνυμα ότι η κατάσταση απαιτεί όπως η ΕΕ προχωρήσει πλέον από τα λόγια στις πράξεις.
Τα προηγούμενα αυστηρά μηνύματα της ΕΕ, επεσήμανε στην τοποθέτησή του ο κύπριος ΥΠΕΞ, όχι μόνον δεν εισακούστηκαν, αλλά αγνοήθηκαν επιδεικτικά από την Τουρκία η οποία έχει προβεί σε περαιτέρω κλιμάκωση της κατάστασης.
Γι’ αυτό η αλληλεγγύη πρέπει να αποδειχθεί έμπρακτα, υπογράμμισε ο κ. Χριστοδουλίδης, τονίζοντας πως η Ενωση οφείλει να αξιοποιήσει αποτελεσματικά όλα τα μέσα που διαθέτει για αντιμετώπιση της τουρκικής προκλητικότητας.
Ρητή αναφορά σε «μέτρα» στα Συμπεράσματα του Συμβουλίου
Η τοποθέτηση του κύπριου υπουργού στηρίχθηκε τελικά από τους εταίρους, με την ομόφωνη υιοθέτηση σχετικών Συμπερασμάτων, όπου γίνεται ρητή αναφορά στις συνεχιζόμενες έκνομες ενέργειες της Τουρκίας εντός της ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Συγκεκριμένα, το Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων εκφράζει σοβαρή ανησυχία για την υπό εξέλιξη παράνομη γεώτρηση και καταδικάζει το γεγονός ότι η Τουρκία δεν έχει ανταποκριθεί στις επανειλημμένες εκκλήσεις και συστάσεις της ΕΕ για να τερματίσει αυτές τις ενέργειες συμμορφούμενη με το Διεθνές Δίκαιο.
Σε αυτό το πλαίσιο, τονίζει τις σοβαρές και άμεσες συνέπειες που οι παράνομες ενέργειες της Τουρκίας έχουν επί ολοκλήρου του φάσματος των ευρωτουρκικών σχέσεων.
Εκτιμώντας τη σοβαρότητα της κατάστασης και στο πλαίσιο έκφρασης έμπρακτης αλληλεγγύης, όπως και σε ανάλογες περιπτώσεις, το Συμβούλιο για πρώτη φορά στην περίπτωση της Τουρκίας, καλεί την Επιτροπή και την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης (ΕΥΕΔ) να υποβάλουν χωρίς καθυστέρηση συγκεκριμένες εισηγήσεις για λήψη κατάλληλων μέτρων.
Σε ό,τι αφορά την Επιτροπή, θα υποβάλει προτάσεις για μέτρα πολιτικής και οικονομικής φύσης, συμπεριλαμβανομένων της προ-ενταξιακής βοήθειας που η Τουρκία λαμβάνει αλλά και της διεξαγωγής διαλόγων υψηλού επιπέδου.
Παράλληλα, η ΕΥΕΔ θα εξετάσει στοχευμένα μέτρα που εμπίπτουν στην εξωτερική δράση της Ένωσης.
Το Συμβούλιο δεσμεύεται τέλος να συνεχίσει να παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις. Η συζήτηση επί των παράνομων ενεργειών της Τουρκίας θα συνεχιστεί στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο όπου το θέμα είναι εγγεγραμμένο στην ημερήσια διάταξη.
Βέμπερ: Κυρώσεις κατά της Τουρκίας
Την ίδια ώρα μετά από συζήτηση για τις παράνομες ενέργειες της Τουρκίας στην κυπριακή ΑΟΖ, η κοινοβουλευτική ομάδα του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (ΕΛΚ) στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κάλεσε «τα θεσμικά όργανα της ΕΕ και τα κράτη μέλη να ανταποκριθούν κατάλληλα επιβάλλοντας νομικά, πολιτικά, οικονομικά και διπλωματικά περιοριστικά μέτρα (κυρώσεις) κατά της Τουρκίας»,
Η κοινοβουλευτική ομάδα του ΕΛΚ μιλά ανοικτά για «κατάφωρη παραβίαση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κύπρου που απορρέουν από το διεθνές και το κοινοτικό δίκαιο».
Σε γραπτή ανακοίνωση που εκδόθηκε μετά τη συζήτηση, υπογραμμίζεται ότι «οι παράνομες δραστηριότητες της Τουρκίας επηρεάζουν επίσης αρνητικά τον στόχο της ΕΕ για ενεργειακή ασφάλεια και διαφοροποίηση» καθώς και ότι «η συμπεριφορά της Τουρκίας αγνοεί επίσης τις επαναλαμβανόμενες προειδοποιήσεις της διεθνούς κοινότητας για την αποφυγή ενεργειών που θέτουν σε κίνδυνο την ειρήνη και την ασφάλεια στην Ανατολική Μεσόγειο».
«Στο πλαίσιο αυτό, και σύμφωνα με τις αποφάσεις του χθεσινού Συμβουλίου Γενικών Υποθέσεων, [η ΚΟ του ΕΛΚ] εκφράζει σοβαρές ανησυχίες σχετικά με τις παράνομες γεωτρήσεις της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο και εκφράζει τη λύπη της για το γεγονός ότι η Τουρκία δεν ανταποκρίθηκε ακόμη στις επανειλημμένες εκκλήσεις της ΕΕ να παύσει τέτοιες παράνομες δραστηριότητες».
Στην ανακοίνωση που υπογράφει ο επικεφαλής της κοινοβουλευτικής ομάδας του ΕΛΚ και επικεφαλής υποψήφιος του ΕΛΚ για την προεδρία της Κομισιόν, Μάνφρεντ Βέμπερ, η κοινοβουλευτική ομάδα του ΕΛΚ επαναλαμβάνει τέλος την «πλήρη υποστήριξή της και την αλληλεγγύη της προς την Κυπριακή Δημοκρατία και καλεί την Τουρκία να επιδείξει αυτοσυγκράτηση και σεβασμό στα κυριαρχικά δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας και να απέχει από τέτοιου είδους παράνομες ενέργειες. Οι τουρκικές δράσεις στην ΑΟΖ της Κύπρου θα έχουν σοβαρό άμεσο αρνητικό αντίκτυπο σε εύρος των σχέσεων ΕΕ-Τουρκίας».
Για διπλωματική επιτυχία βιάστηκε να μιλήσει ο Κατρούγκαλος
Σε συνέχεια των Συμπερασμάτων του Συμβουλίου Γενικών Υποθέσεων, ο έλληνας υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Κατρούγκαλος, «πρόλαβε» να κάνει λόγο για «σημαντική διπλωματική επιτυχία», αποτέλεσμα – όπως είπε- «συστηματικής προσπάθειας και συνέργειας με την Κύπρο σε όλα τα επίπεδα», επισημαίνοντας πως δεν έχουν υπάρξει ποτέ ξανά στο παρελθόν μέτρα της ΕΕ κατά της Τουρκίας (αν και προς το παρόν τουλάχιστον μέτρα δεν έχουν ληφθεί, ούτε υπάρχει κάποια σχετική απόφαση).
«Η ΕΕ», εκτίμησε ο επικεφαλής της ελληνικής διπλωματίας σε δηλώσεις του στη δημόσια τηλεόραση, «στέλνει ένα σαφές αποτρεπτικό μήνυμα ότι η παράνομη συμπεριφορά της Τουρκίας πρέπει να λάβει τέλος».
Οι ενέργειες της Τουρκίας στην κυπριακή ΑΟΖ δεν αποτελούν απλώς μια διμερή διαφορά, αντίθετα, αφορούν τα σύνορα της ίδιας της ΕΕ, σημείωσε και για μία ακόμη φορά επανέλαβε πως είναι η πρώτη φορά που η ΕΕ περνά από την απλή καταδίκη της Τουρκίας σε συγκεκριμένα μέτρα.
Ο υπουργός Εξωτερικών έκανε τέλος ειδική αναφορά στη διπλωματική ισχύ που -όπως είπε- έχει διασφαλίσει η Ελλάδα μέσω και των τριμερών σχημάτων συνεργασίας της στη ΝΑ Μεσόγειο για την αποτελεσματική αντιμετώπιση της προβολής ισχύος της Τουρκίας. «Δεν φοβόμαστε, ούτε ανησυχούμε, οφείλουμε όμως να είμαστε σε εγρήγορση», ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Κατρούγκαλος.
Παρών στην ίδια εκπομπή της ΕΡΤ ήταν και ο αρμόδιος τομεάρχης της ΝΔ, Γιώργος Κουμουτσάκος, που επιχείρησε να… «προσγειώσει» στα πραγματικά δεδομένα τον υπουργό, επισημαίνοντας πως αυτή τη στιγμή υπάρχει μόνο μία «πρόθεση επιβολής κυρώσεων από πλευράς ΕΕ, η οποία αντιδρά όχι ως μία κίνηση αλληλεγγύης προς την Κυπριακή Δημοκρατία αλλά ως μία υποχρεωτική κίνηση υπέρ των δικών της συμφερόντων λόγω της ανάγκης ενεργειακής ασφάλειας».
Οπως υπογράμμισε ο κ. Κουμουτσάκος, η ΝΔ ζήτησε από την ΕΕ να αφήσει τα λόγια και προχωρήσει σε εξέταση κυρώσεων και συγκεκριμένες θέσεις, θέμα που θα θέσει την προσεχή Πέμπτη στο Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, πριν από το Συμβούλιο της ΕΕ και ο πρόεδρος του κόμματος Κυριάκος Μητσοτάκης.
Ερωτηθείς για το ενδεχόμενο η Τουρκία να επιχειρήσει προκλητικά και στην ελληνική υφαλοκρηπίδα, ο κ. Κουμουτσάκος είπε ότι πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι «για όλα τα σενάρια και αν προκύψει η απονενοημένη κίνηση από πλευράς της Τουρκίας η απάντησή μας πρέπει να είναι ουσιαστική και αποτρεπτική».
«Εχουμε ένοπλες δυνάμεις που έχουν ρόλο», πρόσθεσε εκφράζοντας την πεποίθηση ότι η Τουρκία δεν θα προβεί σε κανένα από «αυτά τα απονενοημένα διαβήματα», διότι ξέρει καλά ότι και η διπλωματική συγκυρία δεν της επιτρέπει μία τυχοδιωκτική κίνηση.
Παραδέχθηκε ωστόσο ότι οι αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου φάνηκε ότι δεν απέτρεψαν κίνηση κλιμάκωσης της έντασης από την Τουρκία.
«Εχουν σταλεί τα αναγκαία μηνύματα, με διπλωματικό τρόπο, για να μη διανοηθεί καν η Τουρκία να έρθει και να τρυπήσει σε δική μας υφαλοκρηπίδα», ανέφερε στη συνέχεια της απάντησής του ο κ. Κουμουτσάκος, επισημαίνοντας ότι η δύναμη που εκπέμπει το Πολεμικό Ναυτικό μας είναι ενισχυτική της αποτροπής που εξασφαλίζει η αναβάθμιση της διπλωματικής θέσης της χώρας μας. «Η καλύτερη αποτροπή, η πιο ισχυρή είναι η ενότητα του έθνους. Αυτό είναι το μήνυμα που πρέπει να περνάμε κάθε μέρα», συμπλήρωσε ο τομεάρχης Εξωτερικών της ΝΔ.