Με μία από τις μεγαλύτερες στρατιωτικές παρελάσεις στην ιστορία της πατρίδας τους πρόκειται να γιορτάσουν την Τρίτη 1η Οκτωβρίου οι Κινέζοι τη συμπλήρωση 70 χρόνων από την ίδρυση της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας, την 1η Οκτωβρίου του 1949, από τον Μάο Τσετούνγκ.
Τουλάχιστον 15.000 άνδρες και γυναίκες των κινεζικών ενόπλων δυνάμεων θα παρελάσουν στην πλατεία Τιενανμέν και στις παρακείμενες λεωφόρους, μαζί με τα νέα υπερσύγχρονα οπλικά συστήματά τους, ενώπιον του Σι Τζινπίνγκ και άλλων αξιωματούχων του Κομμουνιστικού Κόμματος, επιλεγμένων πολιτών και 188 στρατιωτικών ακολούθων από 97 χώρες. Την ίδια ώρα από πάνω τους θα πετούν περισσότερα από 150 μαχητικά αεροσκάφη. Σύμφωνα, ωστόσο, με εκπρόσωπο του κινεζικού υπουργείου Αμυνας, η παρέλαση δεν αποσκοπεί στο να επιδείξει η Κίνα την ισχύ της ανά την υφήλιο, αλλά να αποδείξει ότι είναι μια «φιλειρηνική και υπεύθυνη» χώρα.
Η πρόοδος που σημείωσε η Κίνα κατά τη διάρκεια των τελευταίων 70 χρόνων υπήρξε αναμφίβολα εντυπωσιακή, δεδομένου ότι η πρώην φτωχή αγροτική χώρα συγκαταλέγεται πλέον μεταξύ των υπερδυνάμεων του πλανήτη. Ποιοι, όμως, επωφελήθηκαν και ποιοι ζημιώθηκαν από τη διακυβέρνησή της από ένα σκληρό κομμουνιστικό καθεστώς;
«Εχω την ίδια ηλικία με τη Λαϊκή Δημοκρατία και τρέφω βαθιά συναισθήματα για την πατρίδα μου, τον λαό μου και το κόμμα μου» δήλωσε εξαρχής ο Τζάο Τσιντζά, ένας συνταξιούχος χημικός μηχανικός από την πόλη Τιαντζίν, σημαντικό λιμάνι της βορειοανατολικής Κίνας, μιλώντας στον Τζον Σάντγουορθ, του BBC. Ο 70 ετών Κινέζος, έχοντας γεννηθεί λίγες ημέρες πριν από την 1η Οκτωβρίου του 1949, μεγάλωσε μαζί με τη σύγχρονη Κίνα, βιώνοντας ανά τις δεκαετίες τη φτώχεια και την καταστολή αλλά και την ευημερία κατά τα τελευταία χρόνια. Σήμερα ζει σε ένα ταπεινό αλλά άνετο διαμέρισμα και ασχολείται κατά κύριο λόγο με την πανάρχαια τέχνη της χαρτοκοπτικής.
Ερωτώμενος από τον βρετανό δημοσιογράφο εάν θεωρεί πως ο Μάο υπήρξε «ένα τέρας», υπεύθυνος για τον θάνατο δεκάδων εκατομμυρίων συμπατριωτών του, ανέφερε: «Τα έζησα όλα αυτά και μπορώ να σας πως ότι ο Μάο διέπραξε κάποια λάθη, αλλά δεν ήταν αποκλειστικά δικά του. Τον σέβομαι από τα βάθη της καρδιάς μου. Κατάφερε να απελευθερώσει το έθνος μας. Οι απλοί άνθρωποι δεν μπορούν να κάνουν τέτοια πράγματα». Εδειξε έτσι ξεκάθαρα στον συνομιλητή του ότι περισσότερη σημασία σήμερα έχει το τελικό αποτέλεσμα και όχι η επίπονη και αιματηρή πορεία προς την ανάπτυξη και την ευημερία.
Οταν εκείνη την 1η Οκτωβρίου ο Μάο απευθυνόταν στους οπαδούς του στην πλατεία Τιενανμέν, η Κίνα ήταν μια ημι-φεουδαρχική χώρα, κατεστραμμένη από τον πόλεμο, ενώ σήμερα είναι ένα πλούσιο και πανίσχυρο κράτος με τουλάχιστον 400 εκατομμύρια από τους πολίτες της να ανήκουν στη μεσαία τάξη. Το ότι αναπτύχθηκε σημαντικά από τότε έως σήμερα αποτελεί αδιαμφισβήτητο γεγονός. Εξίσου αδιαμφισβήτητο είναι, όμως, και το γεγονός ότι το επίσημο αφήγημα είναι ελλιπές, ότι εκφράζει τη μισή αλήθεια.
Ολοι όσοι επισκέπτονται σήμερα την Κίνα, εντυπωσιάζονται από τους ουρανοξύστες των μητροπόλεών της που συνδέονται με ολοκαίνουργους αυτοκινητοδρόμους και το μεγαλύτερο σιδηροδρομικό δίκτυο υψηλών ταχυτήτων στον κόσμο. Βλέπουν μια καταναλωτική κοινωνία οι πολίτες της οποίας έχουν πλέον τη δυνατότητα να αγοράζουν επώνυμα αγαθά, να τρώνε σε ακριβά εστιατόρια και να σερφάρουν στο Διαδίκτυο.
Οι περισσότεροι από τους κατοίκους των κινεζικών μητροπόλεων, που επωφελήθηκαν σημαντικά από την οικονομική ανάπτυξη και τη δημιουργία νέων ευκαιριών, είναι πραγματικά ευγνώμονες και πιστοί στο Κομμουνιστικό Κόμμα. Και εμφανίζονται πρόθυμοι να αποδεχθούν ή έστω να ανεχθούν την έλλειψη πολιτικών ελευθεριών και την εκτεταμένη λογοκρισία, μεταξύ πολλών άλλων, για τις οποίες γίνεται διαρκώς λόγος στο εξωτερικό. Για αυτούς τους ανθρώπους η εντυπωσιακή παρέλαση που θα πραγματοποιηθεί στο Πεκίνο εκφράζει την τεράστια εθνική επιτυχία η οποία αντικατοπτρίζει και τη δική τους εξέλιξη. Παραβλέπουν, ωστόσο, ότι για να φτάσει η Κίνα εδώ που βρίσκεται σήμερα, το μαχαίρι έφτασε στο κόκαλο πολλές φορές.
Την περίοδο του αποκαλούμενου «Μεγάλου Λιμού» που προκλήθηκε από τις ριζικές αλλαγές που επέβαλε ο Μάο στη γεωργία με στόχο «Το Μεγάλο Αλμα προς τα Εμπρός» έχασαν τη ζωή τους τουλάχιστον 40 εκατομμύρια άνθρωποι ενώ κατά τη δεκαετία της Μορφωτικής Επανάστασης (1966-1976) σκοτώθηκαν εκατοντάδες χιλιάδες, έως και δύο εκατομμύρια, Κινέζοι.
Αλλά για αυτά τα τραγικά γεγονότα δεν υπάρχει καμιά αναφορά στα κινεζικά εγχειρίδια ιστορίας. Και μετά τον θάνατο του «Μεγάλου Τιμονιέρη», επιβλήθηκε η βάρβαρη πολιτική του ενός παιδιού που παρέμεινε σε ισχύ έως το 2015 με τους σημερινούς Κινέζους, πολλά χρόνια μετά, να μην μπορούν να αποκτήσουν περισσότερα από δύο παιδιά. Με λίγα λόγια οι άνθρωποι που υπέφεραν ή καταστράφηκαν υπό το κομμουνιστικό καθεστώς ανέρχονται σε πολλά εκατομμύρια – θύματα της κρατικής καταστολής και αυθαιρεσίας αλλά και της γενικευμένης διαφθοράς.
Στην ευημερούσα Κίνα ζουν και εργάζονται, για παράδειγμα, δεκάδες εκατομμύρια μετανάστες οι οποίοι αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της κινεζικής βιομηχανίας. Στερούνται, ωστόσο, βασικών δικαιωμάτων που απολαμβάνουν οι κινέζοι πολίτες, όπως το δικαίωμα των γονέων να εξασφαλίζουν την εκπαίδευση και τη μόρφωση των τέκνων τους και το δικαίωμα στην ιατροφαρμακευτική περίθαλψη.
Μαύρη αλήθεια αποτελεί και το γεγονός πως τουλάχιστον 1,5 εκατομμύριο άνθρωποι, τουρκόφωνοι μουσουλμάνοι στην πλειονότητά τους, πολίτες της Αυτόνομης Περιφέρειας των Ουιγούρων της επαρχίας Σινγιάνγκ στη Βορειοδυτική Κίνα, βρίσκονται σήμερα έγκλειστοι σε στρατόπεδα λόγω της θρησκείας και της εθνικότητάς τους. Η κινεζική ηγεσία εξακολουθεί να δηλώνει πως πρόκειται για επαγγελματικές σχολές που ιδρύθηκαν στο πλαίσιο της πολιτικής που εφαρμόζεται για την αντιμετώπιση της εγχώριας τρομοκρατίας.
Αλλά οι ιστορίες των νεκρών, των φυλακισμένων και των περιθωριοποιημένων σπάνια ακούγονται. Στη συνείδηση των εκατοντάδων εκατομμυρίων εύπορων και επιτυχημένων πολιτών της Κίνας, η εκτεταμένη λογοκρισία και η αποσιώπηση των πιο τραγικών γεγονότων της κινεζικής Ιστορίας από το 1949 έως σήμερα αποτελεί το τίμημα που καλούνται να πληρώσουν για τη σταθερότητα και την ευημερία που απολαμβάνουν.
Πολλοί, ωστόσο, παρότι δεν μιλούν, επειδή δεν μπορούν, δεν ξεχνούν, δεδομένου ότι το κινεζικό καθεστώς δεν έχει καταφέρει ακόμα να επιβάλει και τη λήθη του παρελθόντος. Η Γκούο Γιουχά, για παράδειγμα, καθηγήτρια Κοινωνιολογίας σε πανεπιστήμιο του Πεκίνου, συγκαταλέγεται μεταξύ των λίγων ακαδημαϊκών που προσπαθούν να καταγράψουν, κυρίως μέσω προφορικών μαρτυριών, τις τεράστιες αλλαγές που μετάλλαξαν την κινεζική κοινωνία τα τελευταία 70 χρόνια.
Τα βιβλία της είναι απαγορευμένα, τα τηλέφωνά της παρακολουθούνται, ενώ συχνά πυκνά διαγράφονται και οι λογαριασμοί της στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. «Επί σειρά γενεών οι άνθρωποι διδάσκονταν μια ιστορία παραποιημένη, ψεύτικη και εξωραϊσμένη» δεν δίστασε να δηλώσει η ίδια στον δημοσιογράφο του BBC, παρότι τις προηγούμενες ημέρες έλαβε αυστηρή προειδοποίηση να μη μιλήσει σε ξένα ΜΜΕ πριν από τη μεγάλη παρέλαση. «Ολόκληρο το έθνος πρέπει να μελετήσει εκ νέου και να συλλογιστεί την ιστορία μας. Μόνον έτσι θα μπορέσουμε να αποτρέψουμε την επανάληψη ανάλογων τραγωδιών» υπογράμμισε η κινέζα ακαδημαϊκός.
Σημείωσε επίσης πως μια παρέλαση που εξαίρει τον ρόλο του Κομμουνιστικού Κόμματος στην ανάπτυξη και την πρόοδο της Κίνας αποκρύπτει την πραγματικότητα, το γεγονός δηλαδή ότι η κατάσταση στη χώρα άρχισε να βελτιώνεται σταδιακά μετά τον θάνατο του Μάο, όταν το κόμμα μετρίασε κάπως την αυστηρότητα με την οποία κυβερνούσε. «Οι άνθρωποι γεννιούνται για να μοχθήσουν για μια καλύτερη ζωή. Εάν τους παράσχουν έναν ελάχιστο χώρο, θα προσπαθήσουν να επιλύσουν το πρόβλημα της επιβίωσης. Αυτό δεν πρέπει να αποδίδεται στην ηγεσία» εξήγησε.
Πάντως αυτό δεν αλλάζει το γεγονός πως χιλιάδες στρατιώτες πρόκειται να παρελάσουν στην ίδια λεωφόρο όπου πριν από 30 χρόνια, τον Ιούνιο του 1989, δέκα χρόνια μετά τον θάνατο του Μάο, σημειώθηκε η αιματηρή καταστολή στην πλατεία Τιενανμέν που κόστισε τη ζωή 10.000 ανθρώπων σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, φοιτητών κυρίως και εργατών, που ζητούσαν περισσότερη δημοκρατία.
Μάλιστα η κινεζική ηγεσία, φοβούμενη το ενδεχόμενο έστω και ένας άνθρωπος να αξιοποιήσει την παρέλαση για να υπενθυμίσει, μέσω κάποιας μορφής διαμαρτυρίας, αυτό το τραγικό κεφάλαιο της σύγχρονης κινεζικής Ιστορίας που σχεδόν έχει διαγραφεί από την επίσημη εξουσία, έδωσε εντολή για αποκλεισμό της περιοχής όπου θα πραγματοποιηθεί η παρέλαση. Πέρα από τους επίσημους προσκεκλημένους κανείς δεν θα μπορέσει να την παρακολουθήσει από κοντά.