Το θέμα είναι σοβαρό για τους Βρετανούς καθώς έχει ψυχροπολεμικά χαρακτηριστικά κατασκοπείας και αντικατασκοπείας και συντίθεται από καταχθόνια συμπεριφορά φαινομενικά αθώων αλλοδαπών φοιτητών, από ύποπτες κινήσεις ξένων πολιτιστικών φορέων κ.λπ. παρόμοια. Με φροντίδα έχει σκύψει πάνω σε αυτό και η ίδια η Βουλή των Κοινοτήτων. Ετσι αναδεικνύεται από τον βρετανικό Τύπο με πλήρη σοβαρότητα.
Η Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων της Βουλής των Κοινοτήτων, με ειδική έκθεσή της που τιτλοφορείται «Υπερασπίζοντας τη δημοκρατία στην εποχή των απολυταρχιών», κτυπάει τον συναγερμό για μία σειρά «παρεμβάσεων» από πλευράς διαφόρων κινεζικών φορέων – από την ίδια την κινεζική πρεσβεία στη Βρετανία μέχρι το Ινστιτούτο Κομφούκιος και ενώσεις κινέζων φοιτητών χρηματοδοτούμενες «κεντρικά» από το Πεκίνο.
Οι εν λόγω «παρεμβάσεις» των Κινέζων έχουν σκοπό, όπως καταγγέλλεται, να φιμώσουν μέσα στα βρετανικά πανεπιστήμια κάθε επικριτική για το κινεζικό καθεστώς φωνή. Οι λονδρέζικοι Times στην πρώτη σελίδα τους προβάλλουν το σκανδαλώδες θέμα με τον τίτλο «Η Κίνα επιχειρεί λογοκρισία στα βρετανικά πανεπιστήμια».
Στο ρεπορτάζ τους γράφουν ότι οι βουλευτές ανησυχούν ιδιαίτερα και θέτουν το θέμα ότι το κινεζικό σπουδαστικό συνάλλαγμα που εισρέει στη Βρετανία με τη μορφή διδάκτρων και εξόδων διαβίωσης όπως και οι υπόλοιπες συναλλαγματοφόρες επενδύσεις δεν είναι δυνατόν να απορροφήσουν και να εκτονώσουν τέτοια πρόκληση εις βάρος της εμπεδωμένης βρετανικής ακαδημαϊκής ελευθερίας, η οποία αποτελεί στοιχείο της λειτουργίας του δημοκρατικού πολιτεύματος.
Μεταξύ των χαρακτηριστικών περιπτώσεων τις οποίες αναφέρει η εφημερίδα επικαλούμενη αποδεικτικά στοιχεία είναι: α) πιέσεις ανθρώπων της πρεσβείας σε καθηγητικό προσωπικό ώστε να σταματήσει η πολιτικολογία εις βάρος της Κίνας, β) παρακολουθήσεις φοιτητών από κινέζους συναδέλφους τους (μία μουσουλμάνα κατήγγειλε ότι τις παρακολουθήσεις της τις διαδέχθηκαν οι παρενοχλήσεις της οικογενείας της στην Κίνα), γ) κατασχέσεις εγγράφων για την Ταϊβάν μέσα στις εγκαταστάσεις του μορφωτικού και πολιτιστικού Ινστιτούτου Κομφούκιος.
Η πολυπληθέστερη φοιτητική κοινότητα
Στη Βρετανία σπουδάζουν περισσότεροι από 100.000 κινέζοι φοιτητές – μάλιστα ο αριθμός τους έχει αυξηθεί απότομα τα τελευταία χρόνια. Είναι με διαφορά η πολυπληθέστερη ομάδα ξένων φοιτητών, καταβάλλοντας δίδακτρα μέχρι και 40.000 λίρες ετησίως. Υπάρχουν πολλές συνεργασίες μεταξύ των βρετανικών πανεπιστημίων και των κινεζικών ιδρυμάτων.
Η κοινοβουλευτική έκθεση επισημαίνει την απόφαση της LSE, της Σχολής Οικονομικών του Λονδίνου, να σταματήσει ένα προτεινόμενο πρόγραμμα σπουδών της Κίνας, το οποίο χρηματοδοτήθηκε από επενδυτή που δρα υπέρ των κινεζικών συμφερόντων, έπειτα από ανησυχίες για προσβολή της ακαδημαϊκής ελευθερίας. Υπογραμμίζει και ένα πρόσφατο άρθρο της εφημερίδας Sunday Times, το οποίο καταγγέλλει ότι οι διευθυντές του Πανεπιστημίου του Νότιγχαμ, ενός από τα δύο βρετανικά ΑΕΙ που έχουν υποκατάστημα στην Κίνα, υπακούοντας στις κινεζικές «εντολές», πιέζουν ακαδημαϊκούς να «διαγράψουν» από τη διδασκαλία τους γεγονότα σχετικά με το Θιβέτ και την Ταϊβάν στις πανεπιστημιουπόλεις της Κίνας αλλά και της Βρετανίας ακόμη.
Στην έκθεσή τους οι βουλευτές δεν παρέλειψαν να σχολιάσουν και την απραξία του βρετανικού ΥΠΕΞ σχετικά με το πρόβλημα: «Ο ρόλος του όσον αφορά την παροχή συμβουλών στα πανεπιστήμια σχετικά με τις πιθανές απειλές για την ακαδημαϊκή κοινότητα από τις απολυταρχίες είναι ανύπαρκτος. Δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι έχει εξετάσει την απειλή, ούτε ασχολείται επαρκώς ώστε να δώσει μια συντονισμένη απάντηση». Ετσι οι βουλευτές ζήτησαν από το Φόρειν Οφις να αναπτύξει στρατηγική άμυνας εντός ενός έτους.
Ειδικά για την ένωση των κινέζων φοιτητών στη Βρετανία οι βουλευτές παρατηρούν ότι έχει προσχηματικό λόγο ύπαρξης τη φροντίδα των μελών της, ωστόσο ο πραγματικός είναι η κατάδοση των αντιφρονούντων στην κινεζική πρεσβεία και η προσπάθεια αποτροπής ενοχλητικών για το κινεζικό καθεστώς συζητήσεων.
Η κινεζική πρεσβεία έχει προσεγγιστεί από τους Times για να σχολιάσει το δημοσίευμά τους.