Ορθώς ο Μπαράκ Ομπάμα κατά την παρέμβασή του στην COP26 απευθύνθηκε στις νέες και στους νέους, ζητώντας να «τροφοδοτούν με τρόπο εποικοδομητικό την απογοήτευση και τον θυμό τους». Ωστόσο έκανε λάθος όταν, αναφερθείς στα πεταχτά στην Γκρέτα Τούνμπεργκ, σημείωσε πως «πλέον υπάρχουν πολλές σαν αυτήν».
Ο αμερικανός πρώην πρόεδρος έσφαλε καταρχάς γιατί «το πρότυπο των νέων, ειδικά όσον αφορά τα πάμπολλα κορίτσια και τις κοπέλες που ζητούν εδώ και χρόνια από τις κυβερνήσεις συγκεκριμένες δράσεις στη μάχη κατά της κλιματικής αλλαγής, είναι αυτή, η Γκρέτα», υποστηρίζει σε άρθρο της στην ιταλική La Repubblica η ιταλίδα φιλόσοφος Μαρκέλα Μαρτσάνο.
Ακολουθώντας το παράδειγμα της Γκρέτα Τούνμπεργκ και του κινήματός της Fridays for Future, κατάφερε η 17χρονη βρετανίδα Αννα Τέιλορ να δημιουργήσει ένα δίκτυο μαθητών και μαθητριών που ενδιαφέρονται ιδιαίτερα για το κλίμα. Αλλά και η Ανουνα Ντε Βέιφερ και η Κύρα Γκαντουά την Γκρέτα είχαν κατά νου όταν αποφάσισαν πρόσφατα να οργανώσουν μία μεγάλη πορεία για το κλίμα στο Βέλγιο. Από την 18χρονη σουηδή ακτιβίστρια για το κλίμα εμπνεύστηκε και η 19χρονη Νάντια Ναζάρ και ίδρυσε στις ΗΠΑ το Zero HOUR, μια ακτιβιστική οργάνωση που μάχεται υπέρ της κλιματικής δικαιοσύνης. Χάρη στην Γκρέτα βρήκε τη δύναμη και το θάρρος η 24χρονη Βανέσα Νακάτε από την Ουγκάντα να κατηγορήσει τον Μπαράκ Ομπάμα ότι παρότι είχε δεσμευτεί το 2009 για την παροχή τεράστιων κεφαλαίων με στόχο την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, τελικά δεν τήρησε τον λόγο του.
Η νεολαία απαιτεί πράξεις, όχι μόνο λόγια
Η νεολαία έχει απαυδήσει να ακούει διαρκώς λόγια, δεσμεύσεις και υποσχέσεις που δεν γίνονται ποτέ πράξη. Οπότε, «αν και ο Ομπάμα είναι πειστικός όταν εξηγεί πως η αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης δεν είναι ένας αγώνας δρόμου εκατό μέτρων αλλά ένας μαραθώνιος, η νεολαία είναι περισσότερο από πειστική όταν απαιτεί πράξεις και όχι μόνο λόγια. Ειδικά, λαμβάνοντας υπόψη ότι η πρωτοβουλία ανήκει κυρίως σε νεαρές γυναίκες», σημειώνει η Μαρκέλα Μαρτσάνο.
Η ιταλίδα φιλόσοφος με ειδίκευση στην ηθική και την πολιτική φιλοσοφία θεωρεί πως οι κοπέλες που πρωτοστατούν στη μάχη κατά της κλιματικής αλλαγής δίνουν στην παγκόσμια κοινότητα ένα πολύ σημαντικό διπλό μάθημα: όχι μόνον ξεμπροστιάζουν τους ενήλικες, αναδεικνύοντας την αδιαφορία τους για τον πλανήτη και τον εγωισμό με τον οποίο αντιμετωπίζουν τις μελλοντικές γενιές, αλλά αποδεικνύουν επίσης «πόσο εσφαλμένη είναι η προκατάληψη σύμφωνα με την οποία, οι γυναίκες, σε σχέση με τους άνδρες, είναι πιο ντροπαλές, με λιγότερη αυτοπεποίθηση και λιγότερο προετοιμασμένες για να ασχοληθούν με την πολιτική σε εθνικό ή διεθνές επίπεδο».
Η Γκρέτα, η Αννα, η Ανουνα, η Βανέσα ενσαρκώνουν με εξαιρετικό τρόπο μια ιδιότητα που πολλές γυναίκες έχουν αποδείξει πως έχουν, την ιδιότητα της αντοχής, «όχι με την έννοια της αποδοχής και της σιωπής, αλλά με την ουσιαστική και βαθιά σημασία του όρου “αντοχή”», ο οποίος σύμφωνα με την Μαρκέλα Μαρτσάνο δηλώνει την ικανότητα «να αντιμετωπίζουν τις δυσκολίες και τις αντιξοότητες της ζωής δίχως ποτέ να συμβιβάζονται με τις περιστάσεις».
Η αντοχή αποτελεί επίσης τον πυρήνα της αποκαλούμενης «Ηθικής της Φροντίδας» η οποία άρχισε να καθιερώνεται στις ΗΠΑ στα τέλη τη δεκαετίας του 1980 ως αντίβαρο στον σύγχρονο υπέρ-ατομικισμό και έθεσε ως στόχο της «την προστασία του κόσμου». Την ώρα που οι άνδρες φιλόσοφοι εστίαζαν την προσοχή και τη σκέψη τους στα χαρακτηριστικά της αυτονομίας/ανεξαρτησίας, οι γυναίκες συνάδελφοί τους ενδιαφέρονταν περισσότερο για τα σχεσιακά πλαίσια εντός των οποίων ο κάθε άνθρωπος εξελίσσεται, μαθαίνοντας σταδιακά να ζει με τις όποιες αδυναμίες του.
Οι άνθρωποι είναι από τη φύση τους ευάλωτοι και αλληλοεξαρτώμενοι, έχουν ανάγκη, οπότε, από έναν προστατευμένο κόσμο, ούτως ώστε να ζουν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, εξηγεί η Μιρκέλα Μαρτσάνο, επικαλούμενη την αμερικανίδα πολιτική επιστήμονα Τζόαν Τρόντο σύμφωνα με την οποία «αυτός ο κόσμος περιλαμβάνει τα σώματά μας, τους εαυτούς μας και το περιβάλλον μας, όλα όσα επιδιώκουμε να πλέξουμε σε έναν πολύπλοκο ιστό υπέρ της φροντίδας».
Ωστόσο η ηθική της φροντίδας και οι σχέσεις φροντίδας δεν αποτελούν αρμοδιότητα των γυναικών αποκλειστικά. Η ανάγκη για φροντίδα με στόχο να συνεχίσει ο κόσμος να είναι βιώσιμος για τις μελλοντικές γενιές, εντάσσεται ήδη στην περίφημη «αρχή της ευθύνης» του κορυφαίου γερμανού φιλοσόφου Χανς Γιόνας.
Εκτίθενται και διεκδικούν
Ολοκληρώνοντας τον συλλογισμό της η Μικέλα Μαρτσάνο εξηγεί πως γράφοντας για την Γκρέτα από τη Σουηδία, την Αννα από τη Βρετανία, την Ανουνα από το Βέλγιο και τη Βανέσα από την Ουγκάντα, επιδιώκει να επισημάνει πως «για ακόμη μια φορά είναι οι κοπέλες και οι γυναίκες αυτές που, ξεκινώντας από την ιδιωτική σφαίρα, μετατρέπονται σε φορείς αλλαγών στη δημόσια σφαίρα. Ωσάν, σε αντίθεση με τους άνδρες, να βρίσκουν σταδιακά το θάρρος να εκτίθενται προσωπικά και να διεκδικούν συμπόνια».
Η οποία συμπόνια ενυπάρχει σε όλους τους ανθρώπους, ανεξαρτήτως φύλου. Αλλά παρά πολλοί άνδρες «είτε από ντροπή είτε από αδιαφορία» έμαθαν να την αποκρύπτουν ή να την ακυρώνουν. «Ωσάν η συμπόνια να αποτελεί ένδειξη αδυναμίας ενώ στην πραγματικότητα μόνο χάρη στη συμπόνια μπορούμε να βρούμε τη δύναμη για να φροντίζουμε και να προστατεύουμε τον κόσμο», καταλήγει η ιταλίδα φιλόσοφος.