Η Frontex φεύγει και μία άλλη έρχεται. Υπό το βάρος των ασφυκτικών συνθηκών που δημιουργεί η μεταναστευτική κρίση την οποία βιώνει ολόκληρη η Ευρώπη, η Κομισιόν ανέπτυξε μια συνολική πρόταση για τη σύσταση μιας νέας ευρωπαϊκής συνοριοφυλακής-ακτοφυλακής που θα αντικαταστήσει την υπάρχουσα και θα εγγυηθεί καλύτερη φύλαξη των ευρωπαϊκών συνόρων της ΕΕ.
Βάσει του νέου σχεδίου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, τα κράτη-μέλη θα μπορούν να απευθυνθούν στον νέο αυτό οργανισμό εάν αντιμετωπίζουν ένα σοβαρό πρόβλημα στα σύνορά τους. Μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις, σε καταστάσεις κρίσης στα εξωτερικά σύνορα και αν ένα κράτος-μέλος δεν είναι σε θέση να αντιμετωπίσει την κρίση, ο οργανισμός αυτός θα μπορεί να επεμβαίνει άμεσα, στέλνοντας προσωπικό για τη φύλαξη των συνόρων.
Oι δικαιοδοσίες του νέου σώματος
Ο ευρωπαϊκός οργανισμός για τη φύλαξη των συνόρων θα απασχολεί περί τα 1.500 άτομα, που θα προέρχονται από εθνικούς τελωνειακούς, ενώ το κόστος του αναμένεται να φτάσει τα 280 εκατ. ευρώ τον χρόνο, δηλαδή θα είναι διπλάσιο σε σχέση με το ετήσιο κόστος της Frontex. O νέος οργανισμός φύλαξης των συνόρων θα αναλύει διαρκώς την κατάσταση που επικρατεί στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ, προκειμένου να αποσοβηθούν οι κρίσεις, θα έχει τη δικαιοδοσία να συνεργάζεται με τρίτες χώρες, ιδίως με αυτές των δυτικών Βαλκανίων, θα βοηθά στην ταυτοποίηση και δακτυλοσκόπηση των μεταναστών, ενώ παράλληλα θα βοηθά στη διαδικασία επιστροφής στις χώρες προέλευσης των μεταναστών εκείνων των οποίων η αίτηση χορήγησης ασύλου απορρίπτεται.
Σθεναρή αντίσταση
Φυσικά, η πρόταση της Κομισιόν θα πρέπει να περάσει από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο της ΕΕ. Εκεί αναμένεται να υπάρξουν πολλές αντιδράσεις από κάποιες χώρες-μέλη.
Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, η πρόταση της Επιτροπής, παρά τη στήριξη της Γερμανίας και της Γαλλίας, έχει ήδη προκαλέσει ποικίλες αντιδράσεις από μια μερίδα χωρών-μελών που θεωρούν ότι μια τέτοια λύση αποτελεί παραχώρηση μέρους της κυριαρχίας τους. Εδώ και πολλά χρόνια έχει αρχίσει η συζήτηση για κοινή φύλαξη συνόρων, αλλά η απόφαση δεν ελήφθη ποτέ, αφού αρκετές χώρες δεν θέλουν να χάσουν την εθνική κυριαρχία τους. Χώρες με πολιτικές ηγεσίες εθνικιστικές, όπως η Πολωνία και η Ουγγαρία, δεν βλέπουν με καλό μάτι αυτό το σχέδιο της Κομισιόν για τα σύνορα. Η Ισπανία και η Κύπρος βλέπουν επίσης με σκεπτικισμό το νέο σχέδιο. Το σχέδιο για τη νέα Frontex θα πρέπει να ψηφιστεί, να υιοθετηθεί από το Συμβούλιο και από το ευρωκοινοβούλιο και αυτό θα πάρει μήνες για να συμβεί.
Η ανακοίνωση της Διεθνούς Αμνηστίας
Η προστασία των εξωτερικών συνόρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν θα πρέπει να γίνει σε βάρος των δικαιωμάτων των προσφύγων, των αιτούντων άσυλο και των μεταναστών, δηλώνει η Διεθνής Αμνηστία, ενόψει της δημοσίευσης της επικείμενης πρότασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για ένα νέο ευρωπαϊκό σώμα φύλαξης συνόρων και ακτών (EBCG).
«Η ανακοίνωση αυτή έρχεται εν μέσω σωρείας παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων που καταγράφονται από την Διεθνή Αμνηστία στα εξωτερικά ευρωπαϊκά σύνορα, από εθνικές αρχές που δρουν με λίγη ή έως καθόλου λογοδοσία», αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση.
«Κανένα σύστημα διαχείρισης συνόρων, είτε είναι εθνικό είτε ευρωπαϊκό, δεν μπορεί να βάλει σύνορα στη διεθνή προστασία. Το να διαφυλάττεις την πρόσβαση σε άσυλο δεν είναι επιλογή, είναι υποχρέωση», δηλώνει η Ιβέρνα Μακ Γκόουαν, διευθύντρια του ευρωπαϊκού γραφείου της Διεθνούς Αμνηστίας. Η ίδια κάνει λόγο για σοβαρό κενό λογοδοσίας αναφορικά με τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στα ευρωπαϊκά σύνορα.
Η Διεθνής Αμνηστία έχει καταγράψει πως άνθρωποι που επιχείρησαν να διασχίσουν τα ελληνικά, βουλγαρικά και ισπανικά σύνορα έχουν απωθηθεί από τις εθνικές αρχές διαφύλαξης των συνόρων, χωρίς να έχουν πρόσβαση σε διαδικασίες ασύλου ή την ευκαιρία να προσβάλουν νομικά την επιστροφή τους, σε άμεση παραβίαση του διεθνούς δικαίου. «Οι παράνομες αυτές απωθήσεις συχνά συνοδεύονται από βία και βάζουν τη ζωή των ανθρώπων σε κίνδυνο».
Τίμερμανς: «Ερχονται και μετανάστες εκτός Συρίας»
Υπεραμυνόμενος της πρότασης για τη δημιουργία μιας ευρωπαϊκής συνοριακής ακτοφυλακής, ο αντιπρόεδρος της Επιτροπής, Φρανς Τίμερμανς, υποστήριξε στη φλαμανδική εφημερίδα De Morgen ότι η καλύτερη φύλαξη των συνόρων θα ελαφρύνει σημαντικά την πίεση προς την Ευρώπη: «Όλο και περισσότερο, αυτοί που καταφθάνουν στην Ευρώπη δεν είναι Σύροι που θέλουν να αποφύγουν τον πόλεμο, αλλά μετανάστες από το Μαρόκο, το Πακιστάν και το Μπαγκλαντές. Μετανάστες που είναι σαφές ότι δεν έχουν δικαίωμα για προστασία».
Αναφορικά με την κατάσταση στα ελληνοτουρκικά θαλάσσια σύνορα, ο κ. Τίμερμανς τονίζει ότι «η εμπειρία δείχνει ότι εάν κανείς περιμένει πάρα πολύ, η κατάσταση ξεφεύγει εντελώς από τον έλεγχο. Τα σύνορα μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας αποτελούν σύνορα της Ευρώπης. Αρα, είναι κάτι περισσότερο από λογικό ότι η φύλαξή τους αποτελεί συλλογική ευθύνη. Δεν μπορεί να συνεχιστεί αυτή η κατάσταση. Εχουμε ένα κολοσσιαίο πρόβλημα με τα εξωτερικά μας σύνορα, αλλιώς δεν θα είχαν φτάσει σχεδόν 1 εκατομμύριο άτομα στα γερμανικά σύνορα τους τελευταίους έντεκα μήνες», δήλωσε ο ολλανδός επίτροπος.
Τέλος, ο έλληνας επίτροπος Μετανάστευσης και Εσωτερικών Υποθέσεων, Δημήτρης Αβραμόπουλος, υποστήριξε πρόσφατα από τη Ρώμη ότι τα κράτη-μέλη «δεν είναι έτοιμα» να αντιμετωπίσουν την τεράστια εισροή αιτούντων άσυλο και «δεν μπορούν να δράσουν μόνα τους». «Χρειαζόμαστε κάτι πιο ολοκληρωμένο και καλύτερα διαρθρωμένο από τα εργαλεία που έχουμε σήμερα στη διάθεσή μας», τόνισε ο Δ. Αβραμόπουλος, χαρακτηρίζοντας την πρόταση της Επιτροπής «τολμηρό σχέδιο».
Le Monde: «Πραγματική βόμβα το σχέδιο για νέα Frontex»
«Το σχέδιο της Κομισιόν, που παρουσιάζεται σήμερα, 15 Δεκεμβρίου, είναι μια πραγματική βόμβα», γράφει η γαλλική εφημερίδα Le Monde. «Η Κομισιόν σχεδιάζει να προτείνει μια οδηγία με στόχο να δημιουργηθεί ένας ευρωπαϊκός οργανισμός συνοριοφυλάκων η οποία θα απασχολεί χιλιάδες άτομα. Ο οργανισμός αυτός θα έχει τη δυνατότητα να παρεμβαίνει αν κρίνει ότι υπάρχει σοβαρή απειλή στα σύνορα της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Αυτό το σχέδιο, αν ψηφιστεί από τα κράτη και τα ευρωπαϊκά Κοινοβούλια, θα σηματοδοτήσει πραγματικά πρόοδο προς μια κοινή διαχείριση των συνόρων της Ενωσης. Θα απαιτήσει, ωστόσο, την εγκατάλειψη της εθνικής κυριαρχίας και το θέμα αυτό αναμένεται να απασχολήσει τα κράτη.
Στόχος είναι να επιτηρούνται καλύτερα τα εξωτερικά σύνορα της ζώνης Σένγκεν. Η Κομισιόν αναφέρει ότι πρέπει να σταματήσει η ροή μεταναστών, τη στιγμή που πάνω από 1,5 εκατομμύριο μετανάστες πέρασαν παράνομα τα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ το 2015 και πάνω από 1 εκατομμύριο έφθασαν ήδη στη Γερμανία» γράφει η εφημερίδα.
Στόχος των Βρυξελλών είναι να διασωθεί η Συνθήκη Σένγκεν, η οποία επιτρέπει την ελεύθερη κυκλοφορία ανθρώπων στο εσωτερικό της Ενωσης. Τους τελευταίους μήνες πολλά κράτη, με πρώτη τη Γερμανία, επανέφεραν τους ελέγχους στα σύνορά τους, ώστε να περιορίσουν τη ροή μεταναστών. Αλλες χώρες, όπως η Ουγγαρία, σήκωσαν πραγματικούς φράχτες για να εμποδίσουν τους μετανάστες να φθάσουν στη Γηραιά Ηπειρο.
Οι Βρυξέλλες επιθυμούν να αλλάξουν ριζικά τη Frontex, τον ευρωπαϊκό οργανισμό που δημιουργήθηκε το 2004 για τη φύλαξη των εξωτερικών συνόρων. Με το νέο όνομα που θα αποκτήσει, θα μπορέσει να πάρει να περισσότερες εξουσίες. Το προσωπικό θα αυξηθεί από 400 άτομα στα 1.000 και το νέο είναι πως θα υπάρχει και οπισθοφυλακή από 1.500 φύλακες. Η δύναμη αυτή θα μπορεί να κινητοποιηθεί σε 2 ή 3 ημέρες, σε περίπτωση ανάγκης.