Ο συμβολισμός είναι σαφής: Η Ανγκελα Μέρκελ, στο αποχαιρετιστήριο ταξίδι της ως καγκελάριος της Γερμανίας, επέλεξε να πάει στην Κωνσταντινούπολη για να τα πει με τον Ταγίπ Ερντογάν.
Το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών είχε ήδη φροντίσει να δώσει τη δέουσα σημασία στην επίσκεψη της Μέρκελ, η οποία αν και ορίζεται ως επίσκεψη εργασίας και όχι επίσημη, περιγράφηκε από τούρκους αξιωματούχους ως ένδειξη για τον αναβαθμισμένο ρόλο της Άγκυρας στην περιοχή και βεβαίως των δεσμών της Τουρκίας με την ισχυρότερη οικονομία της Ευρώπης.
«Οι δύο ηγέτες θα συζητήσουν τις διμερείς σχέσεις ενώ θα ανταλλάξουν επίσης απόψεις για τη διαδικασία ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ καθώς και για περιφερειακά και διεθνή ζητήματα», είχε σημειώσει το τουρκικό υπ. Εξωτερικών στο Γερμανικό Πρακτορείο, πριν από την άφιξη της καγκελαρίου. Στην ατζέντα επίσης ήταν ο ρόλος της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ.
Η Sabah σημείωσε ότι Ερντογάν και Μέρκελ μετρούν περίπου δύο δεκαετίες «στενής συνεργασίας». Η Hurriet ανέφερε ότι η συνάντηση κράτησε πάνω από μία ώρα και ακολούθησε γεύμα των δύο.
Η Άνγκελα Μέρκελ μπορεί να παραμείνει καγκελάριος και πέρα από τη λήξη της παρούσας τετραετούς θητείας της, δηλαδή μετά την ορκωμοσία της νέας Μπούντεσταγκ που προέκυψε από τις εκλογές της 26ης Σεπτεμβρίου και θα γίνει, σύμφωνα με γερμανικά ΜΜΕ στις 26 Οκτωβρίου. Όμως μετά από αυτήν την ημερομηνία θα είναι υπηρεσιακή καγκελάριος.
Ως εκ τούτου το γεγονός ότι έσπευσε στην Τουρκία στο τελευταίο της ταξίδι στο εξωτερικό πριν αποχαιρετήσει 16 χρόνια καγκελαρίας, είναι από μόνο του σημαντικό.
Και τα ελληνοτουρκικά στην ατζέντα
Σύμφωνα με την Deutsche Welle, εκτός από το Προσφυγικό και τις σχέσεις Τουρκίας – ΕΕ, στο επίκεντρο της συνάντησης της Ανγκελα Μέρκελ ήταν με τον Ταγίπ Ερντογάν, ήταν και τα ελληνοτουρκικά. Μάλιστα η απερχόμενη καγκελάριος έκανε παρέμβαση για αυτό το θέμα κατά την συνέντευξη Τύπου που ακολούθησε τη συνάντηση, τονίζοντας πως πρέπει να συνεχιστεί ο διάλογος και οι διερευνητικές για την επίλυση των θεμάτων μεταξύ των δυο χωρών. Κάποια θέματα είναι δύσκολα και χρειάζονται χρόνο, πρόσθεσε η Μέρκελ, κάνοντας αναφορά και στο Κυπριακό.
Στη συνάντηση, εκτός από τις διμερείς σχέσεις Αγκυρας – Βερολίνου, συζητήθηκαν μεταξύ άλλων και η κατάσταση στην Συρία, αλλά και το θέμα της Λιβύης. Το Αφγανιστάν, ιδιαίτερα σε συναρτηση με το προσφυγικό, ήταν επίσης ένα απο τα πιο σημαντικά θέματα. Η Μέρκελ, αφού τόνισε ότι έχουν δοθεί στην Τουρκία 4,5 δισεκατομμύρια ευρώ ως βόηθεια από την ΕΕ, επανέλαβε πως είναι απαραίτητη η συνεργασία και η στήριξη της Τουρκίας στο θέμα αυτό.
Ο Ταγίπ Ερντογάν δεν παρέλειψε να αφήσει κάποιες «σπόντες» κατά της Ελλάδας και της ΕΕ. Απαντώντας σε ερώτηση για το Προσφυγικό, ανέφερε ότι, σε αντίθεση με την Ελλάδα που κρατάει τα σύνορά της κλειστά, η Τουρκία δεν δύναται να σπρώχνει εκτός συνόρων τους μετανάστες, αλλά προσπαθεί να τους παράσχει μία ικανοποιητική φιλοξενία.
Κατά τα άλλα η Μέρκελ δεν έκρυψε ότι οι σχέσεις της Γερμανίας με την Τουρκία είχαν και τις δύσκολες στιγμές τους. «Κάποιες φορές ήμουν επικριτική για τις εξελίξεις που παρακολουθούσαμε στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των ατομικών ελευθεριών», παραδέχτηκε στη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε μετά το πέρας της συνάντησης. «Το μόνο πράγμα που μπορώ να σας πω ότι θα γίνει το ίδιο και με την επόμενη γερμανική κυβέρνηση: η σχέση της Τουρκίας με τη Γερμανία θα συνεχιστεί, με τις καλές και τις κακές όψεις της», προσέθεσε.
Από την πλευρά του, ο Ερντογάν, που ευχαρίστησε δύο φορές την «αγαπητή φίλη» του, εξέφρασε εκ των προτέρων τις ανησυχίες του για το μέλλον: «Δεν είναι ποτέ εύκολο να εργάζεσαι με έναν συνασπισμό» όπως αυτός που διαπραγματεύεται επί του παρόντος για τον σχηματισμό κυβέρνησης στη Γερμανία, εκτίμησε.
Τα τελευταία 16 χρόνια, παρά τις, κάποιες φορές σοβαρές, πολιτικές διαφωνίες ή ακόμη και τις εντάσεις, όπως αυτή μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα του 2016 στην Τουρκία, η Μέρκελ φρόντιζε πάντα να διατηρεί ανοιχτή την πόρτα του Βερολίνου για την Άγκυρα και απέτρεψε να κλείσει η Ευρώπη τη δική της. Η Γερμανία, όπου κατοικούν περίπου τρία εκατομμύρια άνθρωποι καταγόμενοι από την Τουρκία –με βάση τις πιο πρόσφατες, επίσημες εκτιμήσεις– παρενέβη πολλές φορές υπέρ της Άγκυρας, όταν επιδεινώνονταν οι σχέσεις της Τουρκίας με την ΕΕ. Διαδραμάτισε επίσης σημαντικό ρόλο στην επίτευξη συμφωνίας μεταξύ Βρυξελλών και Άγκυρας για το μεταναστευτικό, με την ΕΕ να προσφέρει έξι δισεκατομμύρια ευρώ στην Τουρκία ώστε να κρατήσει τους μετανάστες στο έδαφός της.
Ο Ερντογάν είπε σήμερα για το θέμα αυτό ότι η χώρα του έχει γίνει «ξενώνας» για τους πρόσφυγες, καθώς φιλοξενεί περισσότερους από 3,5 εκατομμύρια Σύρους και περίπου 300.000 Αφγανούς.
Η καγκελάριος Μέρκελ χαιρέτισε αυτό το «σημαντικό έργο» και εγγυήθηκε ότι «η ευρωπαϊκή στήριξη προς την Τουρκία θα συνεχιστεί». «Επειδή θέλουμε να βάλουμε τέλος στη διακίνηση ανθρώπων, η στήριξη της ΕΕ είναι αναγκαία: έχουμε ήδη δώσει 4,5 από τα 6 δισεκ. ευρώ» που συμφωνήθηκαν, τόνισε.
«Προσωπικές σχέσεις»
Η ιδιαίτερη σχέση της Γερμανίας με την Τουρκία, που εξαρτάται κατά πολύ από την προσωπικότητα της Μέρκελ και το κύρος της στην ευρωπαϊκή σκηνή, μπορεί να κινδυνεύσει με τη νέα κυβέρνηση που θα αναλάβει στο Βερολίνο, εκτιμά ο Γκύντερ Ζόιφερτ, ερευνητής στο γερμανικό Ινστιτούτο Διεθνών Υποθέσεων και Ασφάλειας.
Οι δύο ηγέτες είχαν ασφαλώς «δύσκολες προσωπικές σχέσεις σε πολλά θέματα αλλά κατάφερναν πάντα να διαφυλάξουν μια ατμόσφαιρα συνεργασίας και εργασίας. Η Γερμανία δεν έκλεισε ποτέ την πόρτα της, άφηνε πάντα έναν δίαυλο ανοιχτό», σχολίασε ο ερευνητής μιλώντας στο Γαλλικό Πρακτορείο.
Χάρη στη Μέρκελ, οι σχέσεις της Τουρκίας παρέμειναν καλύτερες με τη Γερμανία απ’ ότι με τις ΗΠΑ ή τη Γαλλία. Όμως το μέλλον προμηνύεται σαφώς δυσκολότερο για τις δύο χώρες, ιδίως σε ό,τι αφορά τη διαχείριση του μεταναστευτικού, προέβλεψε ο Ζόιφερτ. «Όποιος και αν είναι ο νέος καγκελάριος, δεν θα έχει στην ευρωπαϊκή σκηνή το κύρος και το βάρος της Μέρκελ. Θα του είναι επομένως πιο δύσκολο να συντονίζει την ευρωπαϊκή πολιτική όπως το έκανε εκείνη», κατέληξε.