«Η μυθολογία είναι ένα μεγάλο και θαυμαστό κουτί που εμπεριέχει θεότητες, τέρατα, γίγαντες, μάγισσες, πολέμους, έρωτες, γονείς, τέκνα, χωρισμούς, οδύνες, πένθη, ασθένειες, συναισθήματα. Διψάμε για αφηγήσεις με όραμα είτε για αρχαίους μύθους, είτε για το “Game of Thrones” ή για τις ταινίες της Marvel. O Iron Man, ο Θορ ή η Wonder Woman δεν είναι παρά σύγχρονες εκδοχές των αρχαίων ηρώων», υποστηρίζει η Μάντλιν Μίλερ.
Η 43χρονη αμερικανίδα συγγραφέας είναι κολλητή του Αχιλλέα, της Κίρκης, της Γαλάτειας και όλων των ηρώων και των ηρωίδων της ελληνικής μυθολογίας. Γνωρίζοντας πολύ καλά τις υποθέσεις τους, ξαναγράφει τους μύθους τους από τη σκοπιά της σύγχρονης εποχής αλλά και του φεμινισμού.
Η Μάντλιν Μίλερ άρχισε να βυθίζεται στον φανταστικό και, συνάμα, τόσο ζωντανό και αέναα επίκαιρο κόσμο της μυθολογίας όταν ήταν ακόμη μικρό κοριτσάκι, καταφέρνοντας, τελικά, να μετατρέψει το πάθος της σε επάγγελμα. Αφότου σπούδασε Κλασική Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Μπράουν άρχισε να διδάσκει λατινικά και αρχαία ελληνικά σε γυμνάσια της Φιλαδέλφειας.
Κάποια περίοδο φοίτησε στη Σχολή Δραματικής Τέχνης του Πανεπιστημίου Γέιλ, όπου ειδικεύτηκε στην προσαρμογή συγγραμμάτων της αρχαιότητας σε σύγχρονα δεδομένα ενώ στη συνέχεια αφοσιώθηκε στη συγγραφή, σημειώνοντας εξαιρετική επιτυχία, με τα βιβλία της να γίνονται μπεστ σέλερ, να τιμώνται με βραβεία και να μεταφράζονται σε περισσότερες από 25 γλώσσες (στα ελληνικά κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Διόπτρα).
Το πρώτο βιβλίο της Μάντλιν Μίλερ ήταν «Το Τραγούδι του Αχιλλέα». Πατώντας με απόλυτο σεβασμό πάνω στην Ιλιάδα, η συγγραφέας επέλεξε να εστιάσει την προσοχή της στην ερωτική σχέση του μυθικού ήρωα με τον Πάτροκλο. Χρειάστηκε μία δεκαετία για να το ολοκληρώσει αλλά αποδείχτηκε πως άξιζε τον κόπο, καθώς το πρωτόλειό της έχει εκδοθεί έως σήμερα σε 350.000 αντίτυπα.
Στο δεύτερο βιβλίο της η Μίλερ επέλεξε να δώσει τον λόγο στην «Κίρκη», την μάγισσα που ερωτεύεται τον Οδυσσέα και καλείται, στη συνέχεια, να επιλέξει ανάμεσα στον κόσμο των θεών από τους οποίους κατάγεται στον κόσμο των ανθρώπων τους οποίους αγάπησε. Η «Κίρκη» εκδόθηκε το 2018 και σημείωσε επίσης τεράστια επιτυχία (200.000 αντίτυπα) ενώ σήμερα μεταφέρεται στη μικρή οθόνη από την HBO.
Αυτές τις ημέρες κυκλοφόρησε στην Ιταλία η «Γαλάτεια», μία σύντομη ιστορία την οποία η Μίλερ συνέθεσε το 2013, επανερμηνεύοντας τον μύθο του Πυγμαλίωνα (Σχετική η εικονογράφηση από το Protagon επάνω). Συνομιλώντας με την Ραφαέλα ντε Σάντις της La Repubblica με αφορμή την έκδοση, η αμερικανίδα συγγραφέας ή μάλλον μυθογράφος, αναφέρθηκε καταρχάς στην τεράστια επιτυχία των έργων της.
«Δεν μπορώ να εξηγήσω πώς συνέβη, θεωρώ πως εξαρτάται από την μεταμορφωτική δύναμη των μύθων, οι οποίοι διαβάζονται ξανά και ξανά και διασκευάζονται. Στην πραγματικότητα ποτέ δεν πίστεψα ότι αποτελούν υλικό για λίγους, ότι προορίζονται μόνο για τους προνομιούχους που τυγχάνει να έχουν κλασική παιδεία. Οι ιστορίες μου είναι για όλους», είπε.
Ερωτηθείσα γιατί επέλεξε να ξαναγράφει τους όποιους μύθους, αντί να εμβαθύνει στο περιεχόμενο τους ή να τους αναλύει, σημείωσε πως η ιδέα της ήρθε, διδάσκοντας. «Καθώς διάβαζα έργα του Ομήρου, του Οβιδίου, του Βιργιλίου στους μαθητές και τις μαθήτριές μου, κατάλαβα πως έπρεπε να ανοίξω τις πύλες. Ηθελα να δώσω στα παιδιά την ευκαιρία να αλληλεπιδράσουν με τα κείμενα και να τα επικρίνουν. Εν ολίγοις, το μήνυμα ήταν: “μπορείτε να τα λατρέψετε, μπορείτε και να τα μισήσετε”. Εάν πιστεύουμε πως είναι εξαίρετα έργα, που όντως είναι, τότε πρέπει να θεωρούμε πως αντέχουν στην κριτική. Δεν ανησυχώ για το μέλλον τους. Θα επιβιώσουν», εξήγησε.
Σημειώνοντας η ιταλίδα δημοσιογράφος ότι η «διόρθωση» των όποιων μύθων – μέσω της απαλοιφής ή της αποσιώπησης των όποιων φαλλοκρατικών ή ελιτίστικών στοιχείων τους – θα μπορούσε να εκληφθεί ως μία έκφανση της αποκαλούμενης κουλτούρας της ακύρωσης (cancel culture), η Μάντλιν Μίλερ σχεδόν θίχτηκε.
«Θεωρώ πως ο όρος χρησιμοποιείται καταχρηστικά και διατηρώ το δικαίωμα να προβαίνω σε μια διαφορετική ανάγνωση, να συγκρούομαι με αυτό που διαβάζω, να φαντάζομαι κάτι άλλο. Δεν γράφω ποτέ για να αντικαταστήσω παρά μόνο για να προσθέσω μία διαφορετική οπτική γωνία. Οι έρευνες μου είναι ακριβείς. Για να ολοκληρώσω το “Τραγούδι του Αχιλλέα” χρειάστηκα δέκα χρόνια, για την “Κίρκη” εργάστηκα εφτά, λαμβάνοντας υπόψη διαφορετικές πηγές και εκδοχές», υπογράμμισε.
Σχετικά με τον μύθο του Πυγμαλίωνα και της Γαλάτειας, όπως τον αφηγήθηκε ο Οβίδιος «η παθητικότητα της Γαλάτειας στον πρωτότυπο μύθο είναι ανησυχητική», ανέφερε η Μίλερ. «Είναι απεχθές και μισογυνιστικό το να μπορεί ένας άνδρας να δημιουργεί μία γυναίκα, ούτως ώστε να την έχει στην κατοχή του, άβουλη, στη δούλεψή του σαν ένα ρομπότ. Η Γαλάτεια είναι αυτό που εκείνη θέλει να είναι. Πόσες περιπτώσεις γυναικών γνωρίζουμε που εναντιώνονται σε άνδρες που θα τις ήθελαν πειθήνιες; Η σχέση του Πυγμαλίωνα με τη Γαλάτεια είναι απλά μια ακραία περίπτωση μιας δυσλειτουργικής, τοξικής σχέσης», πρόσθεσε.
Οσον αφορά τον φεμινισμό της η Μίλερ εξήγησε πως «ήθελα να απαλλάξω την Κίρκη και τη Γαλάτεια από τον έλεγχο των πατριαρχικών κοινωνιών. Πρέπει να σημειωθεί πως ενίοτε ο περιορισμός ενδέχεται να αφορά και τους άνδρες. Ο φεμινισμός καθιστά δυνατή την αντίληψη όλων των κοινωνικών εξαναγκασμών. Για αυτό τον λόγο αφηγήθηκα την ιστορία του Τηλέμαχου, επειδή και αυτός, όπως η Κίρκη ή η Γαλάτεια, αισθάνεται την ανάγκη να αντιταχθεί στις συμβάσεις, να απαλλαγεί από την πίεση που τον ωθεί να ακολουθήσει τα βήματα του πατέρα του, να είναι καλός πρίγκιπας, ήρωας σαν τον Οδυσσέα. Στην πραγματικότητα ο Τηλέμαχος στη ζωή του πατέρα του βλέπει μόνο βία, αίμα, θάνατο και επιθυμεί μια διαφορετική ζωή».