Σχεδόν 150 χρόνια χρειάστηκε το Βρετανικό Μουσείο για να αλλάξει γνώμη για τα ευρήματα από τις ανασκαφές της Τροίας και να τα εκθέσει στους χώρους του.
Το 1877, ο Ερρίκος Σλήμαν είχε προσφέρει στο μουσείο τα αμύθητης αξίας αντικείμενα που είχε ανακαλύψει στα ερείπια του λόφου Χισαρλίκ της βορειοδυτικής Τουρκίας, αλλά οι διοικούντες είχαν αρνηθεί γιατί δεν είχαν χώρο… Μετά την έκθεσή τους στο μουσείο του Σάουθ Κένσιγκτον (το σημερινό Victoria&Albert), κατέληξαν σε μουσείο του Βερολίνου.
Τον ερχόμενο Νοέμβριο, το Βρετανικό αποφάσισε να διορθώσει τη γκάφα που έκαναν οι άνθρωποί του τον 19ο αιώνα, διοργανώνοντας μία μεγάλη έκθεση αφιερωμένη στα ευρήματα του γερμανού ζάπλουτου αρχαιολόγου με τίτλο «Τροία: Μύθος και Πραγματικότητα»
«Το Βρετανικό Μουσείο αρνήθηκε την προσφορά του λόγω έλλειψης χώρου. Τώρα, μετά από 150 χρόνια, διορθώνουμε το λάθος. Ηταν μεγάλη η αναμονή για να επιστρέψουν στο Λονδίνο τα ευρήματά του», λέει στην Telegraph η επιμελήτρια της έκθεσης, Αλεξάνδρα Βίλινγκ.
Αλλά και ο ίδιος ο Σλήμαν έκανε λάθη στην ανασκαφή της Τροίας. Αποκάλυψε εννέα διαφορετικές πόλεις, η καθεμία διαφορετικής περιόδου, όμως χρησιμοποίησε δυναμίτη για να προσπεράσει τις μεταγενέστερες και να φτάσει σε αυτή που θεωρούσε την ομηρική, καταστρέφοντας έτσι το μεγαλύτερο μέρος της πόλης της Εποχής του Χαλκού. Επίσης, χρονολόγησε λάθος πολλά από τα ευρήματα, χαρακτηρίζοντάς τα παλαιότερα από ό,τι ήταν. Ηξερε όμως από δημόσιες σχέσεις και… μάρκετινγκ και έτσι έγινε διάσημος.
Και βέβαια, δεν είναι ο πρώτος που εντόπισε την τοποθεσία, είναι όμως αυτός που είχε τα χρήματα που χρειάζονταν για την ανασκαφή. Αυτός που σκέφτηκε πρώτος να ανασκάψει στον λόφο του Χισαρλίκ, ήταν ο βρετανός διπλωμάτης, Φρανκ Κάλβερτ, ο οποίος μάταια προσπαθούσε να πείσει το Βρετανικό Μουσείο να χρηματοδοτήσει την αποστολή. Ο Σλήμαν ήρθε να καλύψει το κενό της χρηματοδότησης, να αναλάβει τα ηνία της ανασκαφής και να εισπράξει όλη τη δόξα της ανακάλυψης. Ελεγε μάλιστα στους θαυμαστές του ότι η αγάπη του για την Τροία είχε τις ρίζες της στην εφηβεία του, όταν δούλευε σε μανάβικο, όπου άκουσε έναν μεθυσμένο πελάτη να απαγγέλλει την Ιλιάδα.
«Εκείνη την εποχή, η ιστορία του Τρωικού Πολέμου είχε μεγάλη πέραση αλλά η ίδια η πόλη της Τροίας είχε ξεχαστεί. Πολλοί πίστευαν ότι ανήκε στη σφαίρα της φαντασίας του Ομήρου. Αλλά κάποιοι ταξιδιώτες και περιηγητές συνέχιζαν να την ψάχνουν. Ο Σλήμαν ενεπλάκη χάρη στον Κάλβερτ, αλλά το δικό του όνομα είναι αυτό που ξέρουν όλοι γιατί ήταν επικεφαλής της ανασκαφής. Ηταν ένας αυτοδημιούργητος εκατομμυριούχος, που ταξίδευε στον κόσμο και αναζητούσε πάντα νέες προκλήσεις και περιπέτειες. Και μπορούσε να προωθήσει επιδέξια την ανακάλυψή του και τον εαυτό του», λέει η Βίλινγκ.
Το Βρετανικό Μουσείο θα δανειστεί τα ευρήματα που θα εκτεθούν στο Λονδίνο, από τα μουσεία του Βερολίνου. Ανάμεσά τους, βρίσκονται ασημένια κύπελλα, αμφορείς, χάλκινα όπλα και γλυπτά από πέτρα και μάρμαρο.
Η έκθεση θα προβάλει την Ιλιάδα -κυρίως- και την Οδύσσεια, αλλά θα επιχειρήσει να ρίξει και μία σύγχρονη ματιά στα ομηρικά έπη, με τη συνεργασία δύο φιλανθρωπικών οργανώσεων, που έχουν αναλάβει να δείξουν πώς «οι σημερινοί πρόσφυγες, μετανάστες και στρατιώτες σχετίζονται με τις εμπειρίες των χαρακτήρων στις ιστορίες του Ομήρου».
Ο ρόλος της Ωραίας Ελένης θα είναι ένα ακόμα από τα στοιχεία στα οποία θα εστιάσει η έκθεση μέσα από τη σύγχρονη δημιουργία της εικαστικού Ελέανορ Αντιν, «Η κρίση του Πάρι – Σκοτεινή Ελένη», που δίνει φωνή στη γυναίκα για την οποία υποτίθεται έγινε ο Τρωικός Πόλεμος.
«Δεν ξέρουμε αν οι χαρακτήρες του Ομήρου είναι μυθικά πρόσωπα ή έζησαν στα αλήθεια. Η μοναδική ένδειξη που έχουμε είναι μία σύγχρονη της εποχής του Ομήρου αναφορά σε έναν βασιλιά «Αλέξανδρο», ένα εναλλακτικό όνομα για τον Πάρι», λέει η Βίλινγκ. «Δεν μπορούμε να βρούμε αναφορές στην Ελένη. Αλλά αυτό χαρακτηρίζει ολόκληρη την ιστορία της Τροίας, είναι πολύ δύσκολο να πούμε τι είναι σωστό και τι λάθος. Υπήρξε κάποια πολεμική σύγκρουση, αλλά το πότε και το πώς δεν μπορούμε να το πούμε».
