Μαζί με την παγκόσμια επιστημονική κοινότητα στο κυνήγι της ανακάλυψης μιας θεραπείας απέναντι στον νέο κορονοϊό που μπήκε ξαφνικά στις ζωές μας ρίχτηκαν από την πρώτη στιγμή και τα τεχνολογικά επιτεύγματα της ανθρωπότητας. Υπερυπολογιστές και συστήματα μηχανικής μάθησης (ένα πεδίο της τεχνητής νοημοσύνης που εξελίσσεται συνεχώς) έχοντας την ικανότητα να αναλύουν τεράστιους όγκους δεδομένων σε χρόνο μηδέν τροφοδοτούνται με στοιχεία που σχετίζονται με τον νέο κορονοϊό και στην συνέχεια αναζητούν μέσα από χιλιάδες φάρμακα κάποιο/α που είτε τα ίδια είτε κάποια από τις δραστικές τους ουσίες να μπορεί να χρησιμοποιηθεί ενάντια στον ιό.
Η εταιρεία Exscientia στην Οξφόρδη χρησιμοποίησε ένα σύστημα τεχνητής νοημοσύνης το οποίο αφού ανέλυσε 15 χιλιάδες φάρμακα υπέδειξε ένα που μπορεί να αντιμετωπίσει τον κορονοϊό. Όπως αναφέρει σε δημοσίευμα του το BBC, ξεκινούν άμεσα δοκιμές σε ανθρώπους αυτού του φαρμάκου και είναι η πρώτη φορά που ένα φάρμακο προϊόν έρευνας αποκλειστικά της τεχνητής νοημοσύνης μπαίνει σε φάση δοκιμών σε ανθρώπους.
Η εταιρεία Healx που ίδρυσε στο Κέιμπριτζ ο καθηγητής Ντέιβιντ Μπράουν, συνδημιουργός του Viagra, τροποποίησε το σύστημα τεχνητής νοημοσύνης που χρησιμοποιούσε για να βρίσκει φάρμακα σε σπάνιες ασθένειες. Η εταιρεία αποφάσισε να χρησιμοποιήσει το τροποποιημένο σύστημα της για να εντοπίσει ένα φάρμακο για τον κορονοϊό. Το σύστημα λειτουργεί σε τρία στάδια. Αρχικά διαβάζει όλη την διαθέσιμη βιβλιογραφία που σχετίζεται με μια ασθένεια. Στην συνέχεια μελετά το DNA και την δομή του ιού και μετά ξεκινά την προσπάθεια εντοπισμού κάποιου φαρμάκου που θα μπορούσε να αντιμετωπίσει τον ιό.
Η ανακάλυψη νέων φαρμάκων είναι παραδοσιακά με μακρόχρονη διαδικασία. «Κάνω αυτή την δουλειά 45 χρόνια και έχω βγάλει στην αγορά τρία φάρμακα. Όμως η τεχνητή νοημοσύνης αποδεικνύεται πολύ ταχύτερη. Χρειαστήκαμε μερικές εβδομάδες για να συγκεντρώσουμε όλα τα απαραίτητα στοιχεία. Οι αλγόριθμοι ανέλυσαν τα δεδομένα στην διάρκεια των του Πάσχα και τις επόμενες μέρες θα έχουμε τα αποτελέσματα» αναφέρει ο Μπράουν. Η Healx εκτιμά ότι μέσα στον Μάιο το σύστημα τεχνητής νοημοσύνης θα έχει υποδείξει μια λίστα με υποψήφια φάρμακα και για αυτό τα στελέχη της είναι ήδη σε επαφή με εργαστήρια για να συνεργαστούν στην πραγματοποίηση κλινικών δοκιμών.
Κλειδί η ενοποίηση δεδομένων
Όσοι ασχολούνται στον τομέα της ανακάλυψης φαρμάκων με την χρήση τεχνητής νοημοσύνης υποστηρίζουν ότι υπάρχουν δύο επιλογές όσον αφορά την περίπτωση του κορονοϊού. Είτε θα περιμένουμε ένα εντελώς νέο φάρμακο κάτι που σημαίνει ότι θα πρέπει να αντέξουμε τουλάχιστον δύο χρόνια μέχρι να γίνουν οι απαραίτητες δοκιμές και να λάβει τελικά έγκριση είτε να χρησιμοποιηθεί κάποιο από τα υπάρχοντα φάρμακα. Πάντως ο καθηγητής Μπράουν υποστηρίζει ότι είναι εξαιρετικά απίθανο ένα συγκεκριμένο φάρμακο να είναι απάντηση στο πρόβλημα του κορονοϊού και πιθανότατα η λύση θα δοθεί από συνδυασμό φαρμάκων.
Το σύστημα της Healx μελετά τέσσερις χιλιάδες φάρμακα που κυκλοφορούν στην αγορά και έχει κάνει λεπτομερή ανάλυση μέχρι στιγμής οκτώ εκατ. πιθανών συνδυασμών δύο φαρμάκων και 10,5 δισ. συνδυασμούς τριών φαρμάκων. «Η τεχνητή νοημοσύνη αποτελεί ένα από τα πιο δυνατά όπλα που διαθέτουμε για να ανακαλύψουμε μια αξιόπιστη λύση απέναντι στον κορονοϊό αλλά για να συμβεί αυτό χρειαζόμαστε μεγάλες ποσότητες υψηλής ποιότητας δεδομένων για φάρμακα και δραστικές ουσίες, δεδομένα που να είναι καθαρά και δεν έχουν αποτελέσει αντικείμενο παραποιήσεων. Μέχρι σήμερα αυτά τα δεδομένα βρίσκονταν είτε κλειδωμένα στα αρχεία φαρμακευτικών εταιρειών, είτε χαμένα σε υποθέσεις πνευματικής ιδιοκτησίας είτε καταχωνιασμένα σε αρχεία πανεπιστημιακών εργαστηρίων. Τώρα υπάρχει ανάγκη όσο ποτέ πριν να ενωθούν όλα αυτά τα δεδομένα και να είναι διαθέσιμα στους ερευνητές της μηχανικής εκμάθησης ώστε να αναπτύξουν τεχνικές που θα βοηθήσουν στην ανακάλυψη κάποιων θεραπειών για τον νέο κορονοϊό όσο το δυνατόν συντομότερα» λέει ο καθηγητής Αρα Ντάρζι, διευθυντής του Ινστιτούτου Καινοτομίας Παγκόσμιας Υγείας του Imperial College του Λονδίνου.
Η συνεργασία της τεχνολογίας τηλεδιάσκεψης σε συνδυασμό με την τεχνητή νοημοσύνη είχε ως αποτέλεσμα την δημιουργία μιας λίστας 81 πιθανών φαρμάκων ενάντια στον κορονοϊό. Επιστήμονες του Πανεπιστημίου Northeastern, της Ιατρικής Σχολής του Χάρβαρντ, του Πανεπιστημίου Στάνφορντ και της start-up εταιρείας βιοτεχνολογίας Schipher Medicine, συνασπίστηκαν για να εντοπίσουν από τα υπάρχοντα φάρμακα κάποιο που να μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τον κορονοϊό. Υπό κανονικές συνθήκες η συνεργασία όλων αυτών των επιστημόνων και ιδρυμάτων θα απαιτούσε παρά πολύ χρόνο για να οργανωθεί και να συντονιστεί το ερευνητικό έργο. Όμως η αποφασιστικότητα των επιστημόνων και οι τηλεδιασκέψεις επέτρεψε να γίνει μέσα σε τρεις εβδομάδες δουλειά κυρίως γραφειοκρατική που κανονικά θα διαρκούσε τουλάχιστον έξι μήνες.
Αφού οι επιστήμονες συμφώνησαν το τι έπρεπε να γίνει και έθεσαν το πλαίσιο της έρευνας, την σκυτάλη πήρε το σύστημα τεχνητής νοημοσύνης της Schipher Medicine το οποίο είναι σχεδιασμένο με διαφορετικό τρόπο από τα άλλα συστήματα που αναζητούν φάρμακα. Το σύστημα της Schipher Medicine αναλύει μια ασθένεια μέσω των πολύπλοκων αλληλεπιδράσεων των μοριακών παραγόντων που εμπλέκονται σε αυτήν. Το αποτέλεσμα αυτής της ανάλυσης ήταν μια λίστα με 81 πιθανά φάρμακα τα οποία έχουν τώρα μπει στο μικροσκόπιο ερευνητικών ομάδων σε όλο τον κόσμο.