Θα αποχωρήσει η Βρετανία και από το περίφημο Erasmus, το πρόγραμμα ανταλλαγής φοιτητών της Ευρωπαϊκής Ενωσης, το οποίο αποτέλεσε σημείο αναφοράς για εκατομμύρια ευρωπαίους σπουδαστές, συμπεριλαμβανομένων και πολλών χιλιάδων Βρετανών, μετά την οριστική έξοδο της χώρας τους από την ΕΕ; Η κυβέρνηση του Μπόρις Τζόνσον εξακολουθεί να δηλώνει πως έχει δεσμευτεί για την παραμονή της Βρετανίας στο Erasmus Plus, όπως μετονομάστηκε το πρόγραμμα το 2014, αλλά πολλοί στη Γηραιά Αλβιόνα ανησυχούν ιδιαίτερα για το τι ακριβώς μέλλει γενέσθαι.
Γιατί το απόγευμα της Τετάρτης, 9 Ιανουαρίου, την ώρα που οι βρετανοί πολίτες είχαν την προσοχή τους στραμμένη στην ανταρσία του πρίγκιπα Χάρι και της ατίθασης συζύγου του Μέγκαν Μαρκλ, η πλειοψηφία των βρετανών νομοθετών απέρριψε (με 344 ψήφους κατά και 254 υπέρ) πρόταση των Φιλελεύθερων Δημοκρατών οι οποίοι ζητούσαν από την κυβέρνηση να επιδιώξει πάση θυσία τη συνεχή και πλήρη συμμετοχή της Βρετανίας στο πρόγραμμα, εντάσσοντας το ζήτημα μεταξύ των βασικών προτεραιοτήτων της κατά τις διαπραγματεύσεις με την ΕΕ.
Αυτό σημαίνει ότι ανά πάσα στιγμή μετά την οριστική έξοδό της από την ΕΕ την 1η Ιανουαρίου 2021, η χώρα θα μπορούσε να αποχωρήσει και από το πρόγραμμα χάρη στο οποίο κάθε χρόνο περισσότεροι από 16.000 βρετανοί φοιτητές –αναφέρει ο Guardian στο ρεπορτάζ του- μετακομίζουν για σπουδές σε περισσότερες από 30 χώρες, συμπεριλαμβανομένων και κρατών εκτός της ΕΕ, όπως είναι η Νορβηγία, η Σερβία, η Τουρκία και η Ισλανδία.
Μετά την κοινοποίηση του αποτελέσματος της σχετικής ψηφοφορίας, πλήθος κόσμου έσπευσε να υπερασπιστεί το Erasmus στο Διαδίκτυο. «Το Erasmus με διαμόρφωσε. Παρείχε σε εμένα, μια φοιτήτρια της εργατικής τάξης, δίχως πόρους, την ευκαιρία να ζήσω έναν χρόνο στο εξωτερικό, να σπουδάσω στο πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου. Εκεί άρχισα να ενδιαφέρομαι για την Ιστορία της Σκωτίας και τη μετανάστευση. Χωρίς το Erasmus δεν θα έκανα αυτό που κάνω σήμερα. Σπαράζει η καρδιά μου» ανέφερε χαρακτηριστικά στο Twitter η Τάνια Μπούελτμαν, καθηγήτρια Ιστορίας της Μετανάστευσης και της Διασποράς.
Ο διακεκριμένος βρετανός ιστορικός Σάιμον Σάμα έκανε λόγο για «θλιβερή απόφαση» και «ληστεία» σε βάρος των μελλοντικών γενεών, ενώ η πρώην βουλευτής των Εργατικών Λουσιάνα Μπέργκερ που εγκατέλειψε το κόμμα της μετά τα κρούσματα αντισημιτισμού, υπογράμμισε πως «είναι συγκλονιστικό το ότι οι νέοι του μέλλοντος δεν θα έχουν τις ίδιες ευκαιρίες που είχα εγώ». Ακόμα και ο πρώην Συντηρητικός Ρόρι Στιούαρτ, αντίπαλος του Μπόρις Τζόνσον στη μάχη για την ηγεσία των Τόρις, ο οποίος αποχώρησε επίσης από το κόμμα του τον περασμένο Σεπτέμβριο και πρόκειται να διεκδικήσει τη δημαρχία του Λονδίνου στις εκλογές που θα πραγματοποιηθούν στη βρετανική πρωτεύουσα τον ερχόμενο Μάιο, σημείωσε πως «πρόκειται για μεγάλη απώλεια».
Να κατευνάσει τα πνεύματα αποπειράθηκε ο υφυπουργός Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, Επιστημών, Ερευνας και Καινοτομίας Κρις Σκίντμορ γράφοντας στο Twitter πως «η χθεσινοβραδινή ψηφοφορία –ένα παιχνίδι των κομμάτων της αντιπολίτευσης– δεν τερματίζει, ούτε εμποδίζει, τη συμμετοχή της Βρετανίας στο πρόγραμμα Erasmus μετά την αποχώρησή της από την ΕΕ. Παραμένουμε ανοιχτοί όσον αφορά τη συμμετοχή, και αυτό θα αποτελέσει μέρος των μελλοντικών διαπραγματεύσεων με την ΕΕ – εκτιμούμε ιδιαίτερα ανταλλαγές σπουδαστών σε διεθνές επίπεδο». Και πρόσθεσε πως «η συμμετοχή μας στο Erasmus διασφαλίζεται από τη συμφωνία αποχώρησης και είμαστε διατεθειμένοι να συμμετάσχουμε και στο νέο πρόγραμμα Erasmus το οποίο θα αρχίσει το 2021».
Ομως πολλοί εξακολουθούν να ανησυχούν για τη συμμετοχή της Βρετανίας σε ένα από τα πιο επιτυχημένα και δημοφιλή προγράμματα της ΕΕ γιατί εκπρόσωπος του βρετανικού υπουργείου Παιδείας επανέλαβε σε δηλώσεις του την Πέμπτη πως «η κυβέρνηση δεσμεύεται να διατηρήσει την ακαδημαϊκή της σχέση με την ΕΕ, και μέσω του επόμενου προγράμματος Erasmus» αλλά μόνον στην περίπτωση που «αυτό εξυπηρετεί τα συμφέροντά μας».
Οπότε φαίνεται πως ο Μπόρις Τζόνσον επιδιώκει να χρησιμοποιήσει τη συμμετοχή της Βρετανίας στο Erasmus (το οποίο δεν απευθύνεται μόνον σε φοιτητές αλλά και σε ακαδημαϊκούς) ως ένα διαπραγματευτικό όπλο κατά τις συνομιλίες με τους Ευρωπαίους για την οριστικοποίηση των όρων του διαζυγίου.
Πάντως η αυστηρή υπουργός Εσωτερικών της Βρετανίας Πρίτι Πατέλ έχει δηλώσει πολλές φορές πως μετά το Brexit οι ευρωπαίοι πολίτες, συμπεριλαμβανομένων και των φοιτητών, θα αντιμετωπίζονται όπως και οι υπόλοιποι αλλοδαποί. Και κατά τους προηγούμενους μήνες η κυβέρνηση υπονόησε πως μετά την ανεξαρτητοποίηση του Λονδίνου από τις Βρυξέλλες, οι Ευρωπαίοι που επιθυμούν να σπουδάσουν στα βρετανικά πανεπιστήμια πρέπει να καταβάλλουν τα ίδια, κατά πολύ υψηλότερα από όσα πληρώνουν σήμερα, δίδακτρα με όλους τους άλλους ξένους φοιτητές.