Η φωτιά στα Βίλια καίει για πέμπτη ημέρα, όπου οι επιχειρήσεις των πυροσβεστικών δυνάμεων επικεντρώνονται πλέον στον ορεινό όγκο του όρους Πατέρας και δεν υπάρχει πλέον κανένας κίνδυνος για οικισμούς.
Η «Καθημερινή» σε ρεπορτάζ του Γιάννη Σουλιώτη, ανέδειξε τέσσερις βασικούς παράγοντες για την έκταση της πυρκαγιάς και τις δυσκολίες στην κατάσβεσή της: έλλειψη δασικών δρόμων και αντιπυρικών ζωνών, άφθονη ξηρή καύσιμη ύλη, μικροκλίμα της περιοχής και έλλειψη συντονισμού των στελεχών της Πυροσβεστικής, σύμφωνα με καταγγελίες της τοπικής αυτοδιοίκησης.
Συγκεκριμένα, στο ρεπορτάζ της Καθημερινής, στελέχη της πυροσβεστικής εξηγούν ότι το πευκοδάσος στο οποίο εκδηλώθηκε η πυρκαγιά είναι ιδιαίτερα πυκνό δίχως αντιπυρικές ζώνες και αγροτικούς δρόμους, που σε περίπτωση πυρκαγιάς να επιτρέπουν στα οχήματα της Πυροσβεστικής να προσεγγίσουν το μέτωπο.
Επίσης, αναφέρουν ότι οι συνεχείς ρίψεις νερού που γίνονταν -και εξακολουθούν- από τα πυροσβεστικά αεροπλάνα και ελικόπτερα, δεν ήταν αρκετές για να κατασβέσουν τη φωτιά. «Σε ορισμένες περιπτώσεις», περιγράφει στην «Κ» αξιωματούχος που είχε την ευθύνη συντονισμού της επιχείρησης, «ο υπόροφος του δάσους (το πούσι, τα σπασμένα κλαδιά κ.ο.κ.) ήταν τόσο πυκνός που το νερό από τα εναέρια μέσα δεν έφτανε στην εστία της πυρκαγιάς».
Επίσης, στο ίδιο ρεπορτάζ αναφέρεται το ιδιόρρυθμο μικροκλίμα της περιοχής, όπου τις βραδινές ώρες η πυρκαγιά αντί να εξασθενεί, φούντωνε «λόγω ενός νυχτερινού δυτικού ανέμου έντασης 3-4 μποφόρ, προερχόμενου από τον Κορινθιακό Κόλπο».
Ωστόσο, το meteo του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών δίνει μία ακόμα παράμετρο, σημειώνοντας ότι, την Τετάρτη, σημειώθηκε «έκρηξη» της δασικής πυρκαγιάς, που τη γιγάντωσε και έκανε εξαιρετικά δύσκολες τις προσπάθειες κατάσβεσής της.
Συγκεκριμένα, όπως σημειώνουν οι επιστήμονες του meteo, ακραία συμπεριφορά πυρός εμφάνισε την Τετάρτη, η δασική πυρκαγιά που εκδηλώθηκε τη Δευτέρα 16 Αυγούστου, στην περιοχή των Βιλίων, στη δυτική Αττική. Αιτία για αυτό αποτέλεσε η μεταβολή των ατμοσφαιρικών συνθηκών, η οποία σε συνδυασμό με την πλούσια και ξηρή καύσιμη ύλη οδήγησαν τελικά στην μεταβολή των διεργασιών που καθοδηγούν την εξάπλωση των πύρινων μετώπων.
Ειδικότερα, η πυρκαγιά στα Βίλια αρχικά εξαπλώθηκε (Δευτέρα 16.08 και Τρίτη 17.08), καθοδηγούμενη από το συνοπτικό άνεμο που έπνεε στην περιοχή (wind-driven πυρκαγιά).
Κατά τη διάρκεια της Τετάρτης 18 Αυγούστου, η επικράτηση ασθενέστερων ανέμων και αστάθειας στην ατμόσφαιρα βοήθησε ώστε η πυρκαγιά να αναπτύξει ισχυρή επαγωγική στήλη (ισχυρά ανοδικά ρεύματα εξαιτίας της πολύ ισχυρής θέρμανσης του αέρα από την καύση της καύσιμης ύλης), οδηγώντας τελικά στην εμφάνιση πυροσωρείτη.
Κατά τον τρόπο αυτό, η αρχικά καθοδηγούμενη από τον άνεμο (wind-driven) πυρκαγιά, κατέστη «αυτοκαθοδηγούμενη» (plume-driven), όπως αντίστοιχα συνέβη κατά διαστήματα στις καταστροφικές πυρκαγιές του προηγούμενου διαστήματος σε Βαρυμπόμπη, Εύβοια, Ηλεία, Λακωνία, και Μεσσηνία.