Στο σπίτι του επέστρεψε, τελικά, ο ισχυρός άνδρας του ομίλου Samsung, Λι Τζέι, αφού την Πέμπτη αποφασίστηκε να μην επικυρωθεί η απόφαση του ειδικού εισαγγελέα να εκδοθεί εις βάρος του ένταλμα σύλληψης, στο πλαίσιο της έρευνας για το σκάνδαλο διαφθοράς που συζητά η Νότια Κορέα. Η απόφαση του κεντρικού δικαστηρίου στη Σεούλ, να του επιτρέψει να φύγει, σχολιάστηκε θετικά από τον όμιλο Samsung, τον πιο ισχυρό επιχειρηματικό όμιλο της χώρας. Αλίμονο.
Λίγες ημέρες πριν, ο όμιλος εταιριών Samsung δήλωσε ότι δεν θα αποδεχτεί τις κατηγορίες που αποδίδει ο ειδικός εισαγγελέας στον αντιπρόεδρό του σχετικά με ψευδορκία και δωροδοκία προκειμένου να παραμείνει στη θέση του ή αναφορικά με την ενοποίηση δύο θυγατρικών το 2015. «Μας είναι δύσκολο να κατανοήσουμε την απόφαση του ειδικού εισαγγελέα», είχε δηλώσει χαρακτηριστικά η Samsumg σε ηλεκτρονικό μήνυμά της.
Ετσι, ο 48χρονος Λι έφυγε ατσαλάκωτος από το δικαστήριο -και χωρίς να κάνει δηλώσεις στους δημοσιογράφους- ενώ είχε παραμείνει στο δικαστήριο όλη τη νύχτα, αναμένοντας την απόφαση των δικαστών. Ομως, η μη έκδοση σύλληψης, δεν σημαίνει πως παραγράφηκαν οι κατηγορίες που τον βαρύνουν.
Αλήθεια, όμως, μπορεί να σωθεί υπό το βάρος του σκανδάλου η εταιρεία; Ας δούμε πώς έχει η υπόθεση…
Ο «διάδοχος του θρόνου» της Samsung, Λι Τζέι, εμπλέκεται σε τεράστιο σκάνδαλο διαφθοράς. Ο αντιπρόεδρος του κορεατικού κολοσσού και εγγονός του ιδρυτή του, πέρασε το κατώφλι των εισαγγελικών αρχών της χώρας προκειμένου να υποβληθεί στη διαδικασία της ανάκρισης για την κατάθεση δωρεών ύψους 30 δισ. γουόν (25 εκατομμυρίων δολαρίων) εκ μέρους της Samsung σε μια εταιρεία που ανήκει στην Τσόι Σουν Σιλ: πρόκειται για μια στενή φίλη της προέδρου της Νότιας Κορέας, Παρκ Γκουν Χιέ. Σύμφωνα με τις κατηγορίες, η Samsung προχώρησε στις δωρεές προσβλέποντας στην πολιτική στήριξη της Παρκ κατά τη διάρκεια μιας «αμφιλεγόμενης» συγχώνευσης της θυγατρικής της εταιρείας κατασκευών, Samsung C&T, με την Cheil Industries. Με απλά λόγια, οι εισαγγελείς εξετάζουν το αν οι πληρωμές της Samsung σχετίζονται με απόφαση του εθνικού συνταξιοδοτικού φορέα να υποστηρίξει μια συγχώνευση μεταξύ δύο θυγατρικών του γκρουπ δίχως να είναι διαφανής η όλη διαδικασία. Η (προεδρική φίλη) Τσόι κατηγορείται ότι εκβίασε, μεταξύ άλλων, μεγάλες βιομηχανίες -προς το παρόν, δεν κατονομάζονται- όχι μόνο τη Samsung, ώστε να καταβάλουν περίπου 70 εκατομμύρια δολάρια σε μυστηριώδη ιδρύματα και ότι χρησιμοποίησε τα χρήματα αυτά για προσωπικούς σκοπούς.
H Samsung, επίσης, φέρεται να έχει δώσει 2,8 εκατ. δολάρια σε εταιρεία συνιδιοκτησίας της Τσόι και της κόρης της, ώστε να χρηματοδοτηθεί η εκπαίδευση της τελευταίας στην… ιππασία, στη Γερμανία! Για αυτά, η Τσόι συνελήφθη στις 3 Νοεμβρίου 2016 και κατηγορείται για απάτη και κατάχρηση εξουσίας. Η πρόεδρος της χώρας από τη (λερωμένη) μεριά (φωλιά) της έχει παραδεχτεί ότι, απλώς, επέτρεπε στην Τσόι να επιμελείται τις ομιλίες της, ότι συμμετείχε στην επιλογή των συμβούλων της, άντε και στην επιλογή των ρούχων της – μέχρι εκεί. Ποια είναι η πραγματική τους σχέση; Ο πατέρας της Τσόι, Τάε-Μιν, ήταν ένας τρόπον τινά θρησκευτικός ηγέτης και στενός συνεργάτης του Παρκ Τσουνγκ-Χι, πατέρα της νυν προέδρου της Νότιας Κορέας. Το άρωμα της διαπλοκής, τελικά, είναι παγκόσμιο – και ίδιο, παντού.
Για όλα τα παραπάνω, σε ό,τι τον αφορά, ο επικεφαλής της Samsung κλήθηκε για ανάκριση την περασμένη Πέμπτη. Οταν εμφανίστηκε στο γραφείο τού εισαγγελέα ο Λι δήλωσε: «Ζητώ συγγνώμη από τον λαό της Κορέας που δεν επιδείξαμε καλύτερη συμπεριφορά σε αυτή την υπόθεση».
Ο Λι Τζέι είναι, τυπικά, το νούμερο δύο της Samsung, καθώς επικεφαλής του ομίλου είναι ο πατέρας του, Λι Κουν Χιέ. Σε ηλικία 48 ετών ο υιός έχει περάσει ολόκληρη τη ζωή του, αλλά και την επαγγελματική του πορεία, στην εταιρεία. Αλλά, οι επικριτές του κληρονόμου τής Samsung λένε ότι η θέση του στο διοικητικό συμβούλιο οφείλεται, κυρίως, στο όνομά του και όχι τόσο στην επιχειρηματική του εμπειρία. Παρότι ο Τζέι αναμένεται να αναλάβει τη διοίκηση μιας εκ των μεγαλυτέρων τεχνολογικών εταιρειών του κόσμου μετά την απόσυρση του πατέρα του, στην πραγματικότητα κρατά ήδη τα ηνία. Το 2014 ο 74χρονος Λι Κουν Χιέ υπέστη ένα σοβαρό εγκεφαλικό επεισόδιο και έτσι ο Τζέι θεωρείται ο -de facto- επόμενος boss της εταιρείας.
Ομως, για τη Samsung και την ιδρύτρια οικογένεια Λι μια υπόθεση τέτοιου είδους προκαλεί προβλήματα στις προσπάθειες ομαλής μεταβίβασης της εξουσίας από τον «πατριάρχη» της οικογένειας. Ταυτόχρονα, στον όμιλο είναι σε εξέλιξη, από το 2014, διαδικασίες αναδιάρθρωσης, για τη μεταβίβαση του ελέγχου στον Τζέι Λι και τις δύο αδελφές του. Φυσικά, δεν ξεχνάμε ότι η Samsung ένιωσε γερούς κλυδωνισμούς το 2016 λόγω της υπόθεσης με τις φωτιές στα Galaxy Note 7, όταν και αποσύρθηκε η συσκευή. Τώρα, το σκάνδαλο διαφθοράς -το οποίο ταλανίζει επί σειρά μηνών τη Νότια Κορέα- έχει κάνει εκατομμύρια πολίτες να βγουν στους δρόμους ζητώντας την παραίτηση της προέδρου της χώρας. Και, εννοείται, τη μετοχή της εταιρίας να κάνει το ελατήριο στις χρηματαγορές του κόσμου.
Το ερώτημα, βέβαια, είναι ένα…
Θα βγάλει κάπου όλη αυτή η έρευνα;
Εάν θα έπρεπε να στοιχηματίσει κάποιος τα χρήματά του στην καταδίκη του μελλοντικού -και επίσημα- προέδρου της εταιρίας, θα έπρεπε να το σκεφθεί πάρα πολύ. Στη Νότια Κορέα βασιλεύει η ισχυρή έννοια «chaebol», η οποία προέρχεται από τις λέξεις «chae» -σημαίνει «πλούτος, περιουσία»- και «bol» η οποία συνοψίζει τους δεσμούς μιας φατρίας. Ενας από τους λόγους για τους οποίους οι ηγέτες της chaebol σπάνια αντιμετωπίζουν κάποια τιμωρία-δικαστική επίπτωση, είναι ότι κατέχουν οικονομική δύναμη. «Οι Κορεάτες συχνά φοβούνται ότι αν μια οικογένεια chaebol δεχτεί πυρά από την κυβέρνηση και τις εξουσίες της, τότε ο επιχειρηματικός όμιλος θα πέσει σε οικονομική δυσμένεια. Και αν αυτό συμβεί, τότε η οικονομία της χώρας θα περιπέσει σε βαθιά κρίση », δήλωσε ο Παρκ Σονγκ-Ιν, καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο της Σεούλ, όπως έγραψε το qz.com.
Η ιδιοκτησιακή δομή της Samsung, όπως και οι περισσότεροι όμιλοι στη Νότια Κορέα, θυμίζει Βυζάντιο – με την κακή έννοια του όρου. Πρόκειται για ένα δίκτυο χωριστών επιχειρησιακών μονάδων με επικαλυπτόμενους μετόχους και καμία επίσημη συγκέντρωση εξουσίας. Αρα, εάν ένα κομμάτι της εμπορικής αυτοκρατορίας έχει πρόβλημα, τα υπόλοιπα θα παραμείνουν «ανέπαφα». Για να μην κινδυνεύσει, όμως, κανένα κομμάτι του ομίλου, μπαίνει ως απαραίτητο συστατικό στη «συνταγή» η αχαλίνωτη διαφθορά, πάντα υπό την κάλυψη-«στραβά» μάτια της κυβέρνησης, η οποία δρα ως ένα αυταρχικό καθεστώς. Ως βασικό αποτέλεσμα, η δωροδοκία, η υπεξαίρεση και η απάτη είναι κοινός τόπος στη Νότια Κορέα. Η Samsung δεν αποτελεί εξαίρεση σε αυτή την τάση και αρκεί να θυμηθούμε ότι στη δεκαετία του ‘60 ο πατήρ Λι Κουν Χιέ είχε κατηγορηθεί για λαθρεμπόριο ζάχαρης, αλλά το κατηγορητήριο κατέληξε στον κάλαθο των αχρήστων. Το 2008, επίσης, η εταιρεία κατηγορήθηκε για φοροδιαφυγή, αλλά όλοι σφύριξαν αδιάφορα.
Κακά τα ψέματα, η Samsung είναι πολύ μεγάλη εταιρία για να καταλήξει κατηγορούμενη. Σκεφτείτε ότι είχε έσοδα 172 δισεκατομμύρια δολάρια το 2015, ποσό ίσο με το, περίπου, 12% του ΑΕΠ της χώρας. Η Samsung δεν παράγει μόνο κινητά τηλέφωνα, αλλά έχει υπό την ομπρέλα της πολλές διαφορετικές βιομηχανίες και βγάζει λεφτά που φορολογούνται και προσφέρει αμέτρητες θέσεις εργασίας στους κατοίκους της Νότιας Κορέας. Το Πανεπιστήμιο της Σεούλ υποστηρίζει ότι ακόμα κι αν ένα κομμάτι του ομίλου καταρρεύσει, τότε θα μπορούσε να δημιουργήσει ένα «ντόμινο» που θα συμπαρέσυρε ολόκληρη την κορεατική οικονομία. Αυτό, με τη σειρά του, θα έβαζε τη Νότια Κορέα να αντιμετωπίσει μια τεράστια κρίση χρέους, πολύ πιο σοβαρή από εκείνη που συνέβη το 1997.
Ετσι, η Παρκ παραμένει στη θέση της προέδρου, όμως χωρίς να έχει καμία εξουσία, μέχρις ότου το Συνταγματικό Δικαστήριο αποφασίσει αν θα γίνει η πρώτη δημοκρατικά εκλεγμένη πρόεδρος της Νότιας Κορέας που θα αναγκαστεί να εγκαταλείψει τον θώκο. Αν η αποπομπή της εγκριθεί, είναι πολύ πιθανό να διεξαχθούν πρόωρες εκλογές σε δύο μήνες – πιθανώς με τον πρώην γενικό γραμματέα του ΟΗΕ, Μπαν Κι-Μουν, να είναι υποψήφιος.
Ουδείς γνωρίζει από τώρα τα αποτελέσματα των εισαγγελικών ερευνών για τη Samsung. Επίσης, κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει τι απόβαρο θα έχει, τελικά, το «ζύγισμα» μεταξύ «απονομή δικαιοσύνη Vs οικονομία» της χώρας, αν και έχει έρθει η ώρα που η Νότια Κορέα θα πρέπει να επιλέξει πλευρά.
Ισως η απάντηση σε όλα αυτά να δοθεί μόνο με μία μόνο λέξη: «chaebol»…