Η συμφωνία με την οποία θα προχωρήσουν από ‘δω και στο εξής Αθήνα και Θεσμοί, έκλεισε πάρα πολύ γρήγορα, στην έκτακτη συνάντηση που προηγήθηκε του Eurogroup και όπου η κυβέρνηση δέχθηκε την προνομοθέτηση (θα ψηφιστούν από τώρα) πρόσθετων μέτρων -για την αγορά εργασίας, το σύστημα συνταξιοδότησης και το φορολογικό σύστημα- για το 2019 ενώ θα επιστρέψουν και τα τεχνικά κλιμάκια αμέσως μετά την Καθαρά Δευτέρα. Επίσης πολύ γρήγορα, μέσα σε δύο ώρες, ολοκληρώθηκε και η συνεδρίαση του Eurogroup, το απόγευμα της Δευτέρας.
Αυτό ήταν -τελικά- το εύκολο κομμάτι. Γιατί από εδώ και στο εξής απλώνεται ένας ανηφορικός δρόμος για την κυβέρνηση Τσίπρα η οποία δεσμευμένη στη ρητορική του «ούτε ένα ευρώ μέτρα παραπάνω» βρίσκεται αντιμέτωπη με την ανάγκη άμεσης ψήφισης πρόσθετων μέτρων. Και μάλιστα με μία Κοινοβουλευτική Ομάδα η οποία τις προηγούμενες ημέρες «έβριθε» εκνευρισμού μπροστά στο ενδεχόμενο αυτό. Δεν ήταν άλλωστε τυχαίες οι προτροπές στελεχών της συγκυβέρνησης προς αντιδρώντες» πως «όποιος δεν συμφωνεί με μέτρα να αποχωρήσει».
Το Μέγαρο Μαξίμου με non paper που διακίνησε αμέσως μετά τη συνάντηση επιβεβαίωσε την επιστροφή των Θεσμών «αμέσως μετά την Καθαρά Δευτέρα», όπως σημειώνεται χαρακτηριστικά. Το πλήρες κείμενο του σημειώματος έχει ως εξής:
«Πριν από λίγη ώρα επήλθε συμφωνία μεταξύ της ελληνικής πλευράς και τους επικεφαλής των Θεσμών ώστε να επιστρέψουν τα τεχνικά κλιμάκια στην Αθήνα αμέσως μετά την Καθαρά Δευτέρα και να ολοκληρωθεί η τεχνική συμφωνία (SLA) εντός ολίγων ημερών.
»Η συμφωνία περιλαμβάνει τελικά τον απαράβατο όρο που έθεσε η ελληνική πλευρά για «ούτε ένα ευρώ περισσότερη λιτότητα».
»Η ελληνική πλευρά δέχθηκε την νομοθέτηση μεταρρυθμίσεων που θα εφαρμοστούν από 01/01/2019 και μετά, υπό την προϋπόθεση ότι το δημοσιονομικό ισοζύγιο θα είναι απολύτως ουδέτερο.
»Πρακτικά στην Αθήνα θα εξεταστεί η αλλαγή μείγματος πολιτικής από το 2019 και μετά, χωρίς περαιτέρω δημοσιονομική επιβάρυνση.
»Στα θετικά της πολιτικής συμφωνίας, που μένει όμως να προσδιοριστεί σε επίπεδο τεχνικών κλιμακίων, είναι η δυνατότητα επιστροφής της εργασιακής κανονικότητας των συλλογικών διαπραγματεύσεων νωρίτερα, δηλαδή πριν το τέλος του προγράμματος.
»Επίσης πολύ σημαντική είναι η δέσμευση από πλευράς Κομισιόν, που αναμένεται να εξεταστεί σε επόμενο Eurogroup, ώστε να εξαιρεθεί από τις δαπάνες για τον υπολογισμό του πρωτογενούς πλεονάσματος ένα πρόγραμμα χρηματοδότησης ύψους 3 δισ. ευρώ για την δημιουργία τουλάχιστον 100.000 θέσεων εργασίας τα επόμενα δυόμιση χρόνια.
»Τη χρηματοδότηση ενός τέτοιου προγράμματος ήδη διαπραγματεύεται η ελληνική πλευρά με την Παγκόσμια Τράπεζα σε συνεργασία με ευρωπαϊκούς οργανισμούς».
Σύμφωνα με το ΣΚΑΪ που επικαλείται έλληνα αξιωματούχο, η συμφωνία περιλαμβάνει τελικά τον «απαράβατο όρο που έθεσε η ελληνική πλευρά “ούτε ένα ευρώ περισσότερη λιτότητα”». Οπως είπε, «όποια μέτρα νομοθετήσει η Ελλαδα θα νομοθετήσει άλλα τόσα και αντισταθμιστικά».
«Θα προχωρήσουμε πέρα από τη λιτότητα και θα επικεντρωθούμε στις βαθιές μεταρρυθμίσεις, που είναι θεμελιώδες στοιχείο για τη συμμετοχή του ΔΝΤ», ανέφερε ο επικεφαλής του Eurogroup Γερούν Ντέισελμπλουμ, μετά την ολοκλήρωση του Eurogroup. Οπως είπε, τα τεχνικά κλιμάκια θα επιστρέψουν πολύ σύντομα στην Αθήνα και θα δουλέψουν με τις ελληνικές αρχές σε ό,τι αφορά το επιπλέον πακέτο μεταρρυθμίσεων για την αγορά εργασίας, το σύστημα συνταξιοδότησης και το φορολογικό σύστημα.
Διευκρίνισε ότι δεν υπάρχει πολιτική συμφωνία ακόμη και σημείωσε ότι πρέπει να γίνει πάρα πολύ δουλειά. Πρόσθεσε ότι θα γίνει νέο Eurogroup όταν και εφόσον υπάρξει τεχνική συμφωνία και ότι τότε θα διεξαχθούν πολιτικές συζητήσεις.
Σε ό,τι αφορά το χρονοδιάγραμμα, ο κ. Ντάισελμπλουμ επανέλαβε αυτό που είπε και νωρίτερα, πως δεν υπάρχει ζήτημα ρευστότητας βραχυπρόθεσμα για την Ελλάδα. Οπως είπε, «όλοι νιώθουμε ότι υπάρχει μια έκτακτη ανάγκη λόγω του σημαντικού ζητήματος της εμπιστοσύνης».
Από την πλευρά του, ο ευρωπαίος επίτροπος Οικονομικών Υποθέσεων, Πιερ Μοσκοβισί, έκανε λόγο για μία εποικοδομητική σύσκεψη και δημιουργία των συνθηκών ολοκλήρωσης της αξιολόγησης. Τόνισε ότι τα επιπλέον δημοσιονομικά μέτρα μετά το τέλος του προγράμματος έχουν σκοπό να κρατήσουν την Ελλάδα σε σωστή δημοσιονομική τροχιά.
«Υπάρχουν ακόμα πολλές ημέρες εντατικής δουλειάς μεταξύ των εταίρων» υπογράμμισε προσθέτοντας ότι η Κομισιόν θέλει εξισορροπημένη λύση που να σηματοδοτεί το φως στο βάθος του τούνελ της λιτότητας.
Αναγνώρισε ότι υπάρχουν ακόμα διαφορές που πρέπει να γεφυρωθούν και ότι θα πρέπει να γίνει πολλή δουλειά, ενώ εξέφρασε την προθυμία της Κομισιόν να υποστηρίξει την Ελλάδα «στις προσπάθειες για πολιτική εξομάλυνση της αγοράς εργασίας».
Ανέφερε ότι όλοι οι εταίροι αναγνώρισαν τις μεγάλες προσπάθειες που έχει κάνει η Ελλάδα. «Τα δημοσιονομικά στοιχεία συνεχίζουν να μας εκπλήσσουν θετικά» είπε χαρακτηριστικά και εμφανίστηκε βέβαιος ότι η Ελλάδα «μπορεί να πετύχει τουλάχιστον 2% πρωτογενές πλεόνασμα».
Από το ελληνικό επιτελείο, στην έκτακτη συνάντηση που έκρινε και την συμφωνία – εξπρές συμμετείχαν ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος και ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Γιώργος Χουλιαράκης. Συμμετείχαν επίσης ο πρόεδρος του Eurogroup Γερούν Ντάισελμπλουμ, ο επικεφαλής του EuroWorking Group Τόμας Βίζερ, από την Κομισιόν ο επίτροπος Οικονομικών Υποθέσεων Πιερ Μοσκοβισί, ο διευθυντής της γενικής γραμματείας Οικονομικών και Δημοσιονομικών Υποθέσεων, Μάρκο Μπούτι και ο επικεφαλής της αποστολής των Θεσμών στην Αθήνα, Ντέκλαν Κοστέλο, από το ΔΝΤ ο επικεφαλής του ευρωπαϊκού τμήματος του Ταμείου, Πόλ Τόμσεν και η επικεφαλής της αποστολής στην Ελλάδα, Ντέλια Βελκουλέσκου, από τον ESM ο Κλάους Ρέγκλινγκ και από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα o Μπενουά Κερέ, μέλος του εκτελεστικού συμβουλίου της τράπεζας.
«Είχαμε εντατικές συζητήσεις για να καθαρίσει το έδαφος και να επιστρέψουν οι Θεσμοί στην Αθήνα. Στο Eurogroup θα δούμε αν έχουμε προχωρήσει αρκετά ώστε αυτό να συμβεί. Αυτός είναι ο στόχος μου», δήλωσε πριν τη διεξαγωγή του Eurogroup ο κ. Ντάισελμπλουμ. Οταν συμβεί αυτό, όταν δηλαδή επιστρέψουν οι Θεσμοί «θα δούμε όλο το πακέτο, περιλαμβανομένου του χρέους που δεν θα είναι σήμερα στην ατζέντα», τόνισε ο ίδιος, προσθέτοντας ότι το συγκεκριμένο ζήτημα θα τεθεί στο τέλος του προγράμματος.
Προσερχόμενος στη συνεδρίαση των υπουργών Οικονομικών της Ευρωζώνης κάλεσε το ΔΝΤ να «κάνουμε μαζί το τελευταίο βήμα». Για τους εκπροσώπους του Ταμείου είπε: «Θέλουν πολύ να συμμετάσχουν στο πρόγραμμα και να πάνε το θέμα στο διοικητικό συμβούλιο αλλά η απαίτηση είναι να είναι ένα σοβαρό πρόγραμμα με βαθιές μεταρρυθμίσεις και ελάφρυνση χρέους. Αυτά πρέπει να λυθούν για να συμμετέχουν». Τόνισε ότι δεν τίθεται ζήτημα ρευστότητας μέχρι το καλοκαίρι αλλά ότι είναι σημαντικό να συνεχιστεί η σταθερότητα στην Ελλάδα και «η ανάκαμψη να συνεχιστεί».
Σε αυτό το πλαίσιο επεσήμανε την αναγκαιότητα της ταχύτητας. «Είναι πολύπλοκες μεταρρυθμίσεις. Ξέρω και από την Ολλανδία ότι όταν προχωράς σε μια μεταρρύθμιση στο ασφαλιστικό και το φορολογικό και στην αγορά εργασίας και πρέπει να τα κάνεις ταυτόχρονα είναι σκληρή δουλειά», τόνισε.
Οι ρυθμοί στις Βρυξέλλες ήταν πράγματι έντονοι. Αλλά οι περισσότεροι συμμετέχοντες δεν είχαν την προσδοκία ότι η Δευτέρα θα είναι η ημέρα που θα επιτευχθεί μία συμφωνία για την ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης. «Δεν περιμένουμε ότι οι υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης θα φτάσουν σε συμφωνία σήμερα για την Ελλάδα», δήλωσε ο εκπρόσωπος του γερμανού υπουργού Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε. «Πρόκειται μάλλον για αποτίμηση μίας έκθεσης προόδου και με αυτές τις προσδοκίες αναχώρησε ο υπουργός για τις Βρυξέλλες», είπε ο Γιουργκ Βάισγκερμπερ.
Ο ίδιος ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε πάντως, προσερχόμενος στη συνεδρίαση στις Βρυξέλλες μίλησε με μετρημένη αισιοδοξία. Εκτίμησε ότι οι Θεσμοί θα έχουν κοινή γραμμή απέναντι στην Ελλάδα στο Eurogroup και ότι το ΔΝΤ θα συμμετάσχει τελικά στο πρόγραμμα στήριξης της χώρας μας, χαρακτηρίζοντας θεωρητική τη συζήτηση για αναμόρφωση του Μνημονίου λόγω μη συμμέτοχης του ΔΝΤ. Ωστόσο επανέλαβε ότι το ζητούμενο δεν είναι η ελάφρυνση του χρέους -κάτι που ζητά επίμονα το Ταμείο– αλλά η ανάκτηση της ανταγωνιστικότητας, με μείωση της ανεργίας και τόνωση της ανάπτυξης.
Από την πλευρά του, ο σλοβάκος υπουργός Πίτερ Κάζιμιρ εξέφρασε την ελπίδα του να κλείσει η αξιολόγηση την επόμενη εβδομάδα. Υπενθύμισε ότι αναμένονται εκλογές στην Ολλανδία, τη Γαλλία και τη Γερμανία για να τονίσει ότι «από την εμπειρία του η Ελλάδα είναι ένα θέμα που θες να αποφύγεις προεκλογικά». Οσο για τις σχέσεις των Ευρωπαίων με το ΔΝΤ, είπε «τους φίλους μας στο ΔΝΤ, τους συμπαθούμε και είναι καλό να τους έχουμε φυσικά. Αλλά δεν είμαι διατεθειμένος να πληρώσω οποιοδήποτε κόστος για τη συμμετοχή τους, δίνοντας το πράσινο φως για την ελάφρυνση του χρέους που ζητά το ΔΝΤ – την οποία η Ελλάδα δεν χρειάζεται».
Πιο αισιόδοξος εμφανίστηκε ο Πιερ Μοσκοβισί. «Υπάρχουν όλες οι παράμετροι, ώστε να επιτευχθεί μία συμφωνία για την επιστροφή των τεχνικών κλιμακίων στην Αθήνα» τόνισε προσερχόμενος στη συνεδρίαση. «Οι διαβουλεύσεις αναμένονται εποικοδομητικές», είπε διαβεβαιώνοντας ότι το Ταμείο δεν πρόκειται να εγκαταλείψει το πλοίο και εκφράζοντας την ελπίδα του να επιστρέψουν το ταχύτερο δυνατό τα κλιμάκια στην Ελλάδα, «εξέλιξη η οποία θα προλειάνει τον δρόμο για την επιτυχία του προγράμματος».
Επανέλαβε μία ακόμη φορά την ευχή του: «Οι Ελληνες πρέπει να δουν το φως στο τούνελ της λιτότητας».
«Οποιο μέτρο ληφθεί θα αντισταθμιστεί από μέτρο αντίστοιχου ποσού», δήλωσε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος
Για πάρα πολύ θετική εξέλιξη έκανε λόγο ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Δημήτρης Τζανακόπουλος, σχολιάζοντας τα αποτελέσματα του Eurogroup τονίζοντας ότι δεν είναι πλέον στην ατζέντα της συζήτησης οι απαιτήσεις του ΔΝΤ για επιπλέον μέτρα 2% επί του ΑΕΠ. Υπογράμμισε ότι «όποιο μέτρο ληφθεί θα αντισταθμιστεί από μέτρο αντίστοιχου ποσού».
Μιλώντας στον τηλεοπτικό σταθμό Alpha, τόνισε ότι όλες οι πλευρές αναγνώρισαν τη θετική πορεία της Οικονομίας και διαβεβαίωσε ότι δεν υπάρξει ούτε ένα ευρώ επιπλέον λιτότητα.
«Αυτό που επιδιώκαμε ότι δεν υπάρχει δημοσιονομικό κενό πέραν του προγράμματος επιτεύχθηκε. Εξαιρετικά σημαντική εξέλιξη» σημείωσε και πρόσθεσε ότι είναι η πρώτη αξιολόγηση που θα κλείσει χωρίς θέμα δημοσιονομικού κενού.
Εξειδικεύοντας σχετικά με τα μέτρα τόνισε ότι «αν ζητηθεί μείωση του αφορολόγητου και αυξηθούν τα έσοδα του δημοσίου από αυτό το μέτρο θα έχουμε μείωση σε κάποιον άλλο χώρο ώστε το δημοσιονομικό αποτέλεσμα να είναι μηδέν και να μην υπάρχει επιβάρυνση στον οικογενειακό προϋπολογισμό».
«Αν ζητηθούν μειώσεις συντάξεων θα υπάρξουν αντισταθμίσματα» τόνισε.
Εκτίμησε ως ιδιαίτερα σημαντικό το γεγονός ότι μπαίνει στο τραπέζι η επαναφορά της κανονικότητας στα εργασιακά και υπογράμμισε ότι «ο τρόπος επαναφοράς των ΣΣΕ θα συζητηθεί στα τεχνικά κλιμάκια» ενώ χαρακτήρισε μεγάλη επιτυχία την αναφορά του προέδρου του Eurogroup στην επαναφορά των ΣΣΕ.
Είπε επίσης ότι «θα υπάρξει συνολική συμφωνία, δεν είμαστε ακόμα εκεί», ενώ αναφορικά με την ένταξη στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ σημείωσε ότι με το κλείσιμο της αξιολόγησης και την κατάληξη των μεσοπρόθεσμων ο δρόμος είναι ανοικτός.
«Κλείνουν τα κινδυνολογικά σενάρια που διακινούνταν» τόνισε ο κ. Τζανακόπουλος.
«Για κάθε μέτρο επιβάρυνσης, θα υπάρχει ένα μέτρο ελάφρυνσης», κατά τον Νίκο Παππά
«Εάν έχουμε τη λήψη μέτρου το οποίο επιβαρύνει, θα έχουμε αντίστοιχο μέτρο ελάφρυνσης», δήλωσε ο υπουργός Ψηφιακής Πολιτικής Νίκος Παππάς, συμπληρώνοντας «αν μειωθεί το αφορολόγητο, θα πρέπει να π.χ. να μειωθεί ο ΕΝΦΙΑ».
Μιλώντας στον τηλεοπτικό σταθμό ΑΝΤ1, ο κ. Παππάς είπε ότι θα γίνει ταυτόχρονα η ψήφιση των μέτρων και των «αντίμετρων».
«Τα επιτελεία μας ήδη δουλεύουν ώστε τα στρώματα που θα δοκιμαστούν από ένα μέτρο, να επωφεληθούν από ένα άλλο», συνέχισε. Είπε επίσης ότι «διαψεύστηκε η αρχική εκτίμηση για μέτρα καθαρής λιτότητας» και επανέλαβε ότι «οποιαδήποτε παρέμβαση θα έχει μηδενικό δημοσιονομικό αποτέλεσμα».
«Το ΔΝΤ απαιτούσε μέτρα λιτότητας 2% μέχρι το ’18», επεσήμανε ο κ. Παππάς, υποστηρίζοντας ότι «μετά τη γενική κατακραυγή, καταλήξαμε στο ουδέτερο δημοσιονομικό αποτέλεσμα».
Επέμεινε δε ότι η μάχη κρίθηκε στην πολιτική και όχι στην τρόικα, ενώ κατηγόρησε την αντιπολίτευση ότι «αναπαρήγαγε όλο αυτό το διάστημα την επιμονή Σόιμπλε σε ακραία σενάρια».
«Ο ΕΝΦΙΑ, ο ΦΠΑ στην εστίαση ή στην ενέργεια “μιλάνε” στην τσέπη κάθε πολίτη και υπάρχει περιθώριο για παρεμβάσεις σε τομείς όπως αυτοί», σημείωσε ο κ. Παππάς, ενώ εξέφρασε την ελπίδα να ολοκληρωθεί πολύ σύντομα η αξιολόγηση, σημειώνοντας ότι η Ελλάδα πρέπει να ενταχθεί στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ μέσα στην άνοιξη.
ΝΔ: «Η κυβέρνηση επιχειρεί να κοροϊδέψει τον ελληνικό λαό»
«Αλλη μια φορά η κυβέρνηση επιχειρεί να κοροϊδέψει τον ελληνικό λαό. Αλλη μία ημερομηνία πέρασε χωρίς συμφωνία. Και, μάλιστα, με απροσδιόριστο το χρόνο της ολοκλήρωσής της. Ολα παραπέμπονται για το μέλλον», αναφέρει σε ανακοίνωσή της η ΝΔ σχετικά με την απόφαση του Eurogroup.
Η Πειραιώς υπενθυμίζει ότι η αξιολόγηση θα έπρεπε να είχε κλείσει πριν από έναν χρόνο και σημειώνει πως «σήμερα, η κυβέρνηση πανηγυρίζει για την επιστροφή των θεσμών στην Ελλάδα. Και ενώ η Οικονομία βουλιάζει…»
Η ΝΔ λέει επίσης ότι η επιστροφή των θεσμών συνοδεύεται από πρόσθετες υποχωρήσεις, επώδυνα μέτρα και διαπραγματευτικές ήττες της κυβέρνησης.
«Με υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα, για αρκετά χρόνια. Με πρόσθετα μέτρα λιτότητας στο φορολογικό και το συνταξιοδοτικό, άμεσης νομοθέτησης, ακόμη και για μετά τη λήξη του προγράμματος το 2018. Και φυσικά, χωρίς κάποια κουβέντα για το χρέος και την ποσοτική χαλάρωση. Με λίγα λόγια, το κόστος της καθυστέρησης και της ανικανότητας της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ και ΑΝΕΛ είναι οδυνηρό για τους πολίτες», καταλήγει στην ανακοίνωσή της η Ν.Δ.
Απαντώντας, το Μαξίμου, σχολίασε: «Διαβάσαμε την ανακοίνωση της Ν.Δ. για τη συμφωνία στο Eurogroup. Μάλλον την είχαν γράψει από χθες…» Μάλιστα το Μαξίμου έσπευσε να σχολιάσει ειρωνικά και την ασθένεια του προέδρου της ΝΔ: «Ενημερωθήκαμε επίσης για την ασθένεια του κ. Μητσοτάκη και την αναβολή της προγραμματισμένης ομιλίας του. Του ευχόμαστε περαστικά και περιμένουμε όταν αναρρώσει να ζητήσει εκ νέου εκλογές».
Σταύρος Θεοδωράκης: Η κυβέρνηση βαφτίζει νέο μείγμα πολιτικής τα νέα μέτρα
Με ανάρτηση στο Twitter πήρε θέση ο επικεφαλής του Ποταμιού, Σταύρος Θεοδωράκης, για τα αποτελέσματα του Eurogroup. Συγκεκριμένα, έγραψε:
«Οι μάχες καταλήγουν σε νίκες ή ήττες. Και στην Ελλάδα του Τσίπρα σε… μετονομασίες. Νέο μείγμα πολιτικής θα αποκαλούνται, πλέον, τα νέα μέτρα».
Ενωση Κεντρώων: «Ας μην πανηγυρίζει η κυβέρνηση»
«Από ό,τι απεδείχθη ζητούνται από την Ελλάδα μεταρρυθμίσεις. Αυτό εζητείτο πάντα, αλλά όλες οι ελληνικές κυβερνήσεις κορόιδευαν, νομοθετούσαν κάθε φορά για να πάρουμε την δόση και μετά αδρανούσαν». Αυτό επεσήμανε η Ενωση Κεντρώων σε ανακοίνωσή της για τα αποτελέσματα του Eurogroup.
Στην ανακοίνωση τονίζεται ακόμα: «Τώρα όμως δεν θα μπορούμε να αδρανούμε, υπάρχουν οι κόφτες και οι υπερ-κόφτες και τα υπερ-ταμεία. Να προσέξει η κυβέρνηση μήπως πανηγυρίζει σήμερα και κλαίει την επόμενη εβδομάδα. Γιατί στον ΣΥΡΙΖΑ βγάζουν “σπυράκια” με τη λέξη μεταρρυθμίσεις».